مراعات نظیر، مؤثرترین آرایه­ی ادبی است که شاعر با انتخاب واژگان متناسب آن را می­آفریند. این آرایه که به نام های «تناسب» و«توافق» و«مؤاخات» نیز نامیده می شود، سبب فعال شدن دیگر آرایه­های ادبی نیز می­شود. با این همه در کتب صناعات ادبی تعریفی جامع از این آرایه صورت نگرفته است که نیاز به بازنگری دارد. این مقاله کوشیده است با آوردن مثال های متعدد، تعریف صحیحی از آرایه مراعات نظیر به دست دهد

معارف، مجموعه مواعظ و سخنان سلطان العلما بهاءولد، ازجمله آثار برجسته و شگرف نثر عرفانی است که به شیوة نثر بینابین و ساده نوشته ­شده ­است و در روانی، به شعر می­ماند. یکی از  شیوه­های بیان کردن و انتقال‌دادن تجربه­ها و مفاهیم، آن است که حواس گوناگون مخاطب را  هم‌زمان تحت تأثیر قرار دهند که در این­صورت می­توانیم قدرت القای معانی و مفاهیم را تا چند برابر افزایش دهیم. در این مقاله، یکی از زیباترین ص...

صنایع بدیعی از دیرباز مورد توجه و استفاده ی شاعران و نویسندگان بسیاری بوده است. علی رغم تغییراتی که در شعر نو به وجود آمده و با وجود اظهارات صریح نیما مبنی بر ناکارآمدی دانش بدیع، حضور آرایه های ادبی را در شعر نو نمی توان انکار نمود. بررسی و تحلیل ویژگی های کمی و کیفی این صنایع در شعر چهار تن از مشهورترین شاعران نوپرداز یعنی نیما، سپهری، اخوان و شاملو هدف این پژوهش است، که در آن ضمن بررسی تاریخ...

بی تردید قرآن در خلق، تحوّل و تطوّر علوم بلاغی نقش عمده و اساسی داشته است؛ چنانچه با بررسی متون ادبی هر دوره ی ادب فارسی، به خوبی جلوه های لفظی و معنایی قرآن در ایجاد تصویرهای بلاغی و آرایه های بدیعی، آشکار می شود. این مقاله به منظور نمایان ساختن نقش قرآن در تحول و تطوّر آرایه های بدیعی و یافتن شواهد  قرآنی در این زمینه، همچنین با هدف کاوشی نو درباره ی جناس، و آشنایی بیشتر با شعر شاعران بزرگ سبک آ...

در این مقاله نگارنده با معرفی قصۀ شهلا، و شهلا و شفا تألیف عسکر هلالیان (با همراهی ا. شکوهی) به شهرت و محبوبیت این نویسنده در میان مردم تاجیکستان اشاره کرده و در ادامه به معرفی او به‌عنوان یک روزنامه‌نگار و خالق آثار بدیعی پرداخته است. عسکر هلالیان (علی‌عسکر هلال‌اوغلی) به سال 1925م در باغ‌شهر مشهد ایران دیده به جهان گشود. بعدها به اتحاد شوروی آمده و از سال 1963م تا آخرین روزه...

نفثه‎المصدور یکی از شاهکارهای بدیع نثر فنی و مصنوع در حوزة زبان و ادب فارسی است که شهاب‎الدین محمد خرندزی زیدری نسوی آن را در شرح مصائب روزگار جلال‎الدین خوارزمشاه در زمان حملة مغول نوشته است. این کتاب دارای نثری منشیانه و فصیح است که نویسنده در تصنیف آن توجه فراوانی به کاربرد آرایه‌های بدیعی، بیانی، آیات، احادیث و لغات و اصطلاحات عربی دارد. سؤال مطرح این است که آیا نویسنده در کاربرد آرایه‏های ...

شاعران زبان فارسی با به کار گرفتن هنر ایهام بر وجوه هنری سخن خود افزوده‏اند. خاقانی، یکی از شاعرانی است که به ایهام، گرایش خاصّی نشان داده و این گرایش یکی از دلایل پیچیدگی کلامش نیز شده است. وی، شاعری است که با قدرت هنرآفرینی و خلاقیّت زبانی در خلق صنایع بدیعی به ویژه ایهام، توانست سبک و شیوه خاص خود را به وجود آورده، شعرش را از اشعار شاعران دیگر متمایز کند. هنر ایهام، یکی از گونه‏های مهمِّ صنایع ب...

در نگاه نخست به داستان رستم و اسفندیار و با توجه به واو تقابلی که بین آن دو هست انتظار می‌رود که سراسر داستان جنگ و چکاچک شمشیر و هیاهو و غوغای مقابله باشد و پرسش این است که بیان فردوسی فنی و هنری و آمیخته با ایماژهای تمثیلی و لفظی و بیانی بوده است یا خیر؟ پژوهندگان پس از مطالعۀ طولی اثر با دیدگاه فنی و لفظی به این نتیجه رسیده‌اند که داستان رستم و اسفندیار که از دیالوگ‌های طولانی میان دو قهرما...

زیب النساء بیگم هندوستانی متخلص به مخفی از شاعران اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری است که از او به عنوان یک شاعر پارسی¬گوی سبک هندی یاد می¬کنند. او برای زیبا سازی کلام و افزودن بر حسن تأثیر اشعار خود از فنون بلاغی مختلف بهره گرفته که در این بین کاربرد عناصر بدیعی به عنوان عوامل زیبایی¬آفرین در شعرش سهم عمده¬ای را دارا می¬باشد. این پژوهش با هدف تحلیل و بررسی عناصر بدیعی از دیدگاه زیبایی...

در سال 1925م، نشریات دولتی تاجیکستان تأسیس شد. این نشریات در آغاز به‌علت نبود ‌وجود دوایر ادبی و متخصصان چاپ و نشر فعالیت زیادی نداشت. در سال‌های بعد به ابتکار و تلاش‌ استادان ادبیات تاجیک مثل صدرالدین عینی و ابوالقاسم لاهوتی فعالیت آن تقویت شد. نثر بدیعی تاجیک در مجلات و روزنامه‌های متعددی ازجمله روزنامه‌های معارف و مدنیت و مدنیت تاجیکستان چاپ شدند. در تهیه و تألیف نثر بدیعی ...