این مقاله در پی آن است که تعلق دیرینه و تاریخی خلیج فارس به سرزمین ایران و پیوستگی آن ¬را با فرهنگ و تمدن ایرانی با استفاده از مستندات باستان¬شناسی و معرفی آثار تاریخی بیان نماید . در این راستا پنج اثر تاریخی مربوط به دوران ایران باستان که به ترتیب در جزیره خارک به عنوان بزرگترین جزایر شمالی خلیج فارس، بندر تاریخی صیراف، حاشیه شهر برازجان و گوردختر در شمال سواحل خلیج فارس قرار دارند، با ...

محوطه مالین از محوطه های شاخص استان خراسان رضوی است که در جبهه جنوبی شهرستان باخرز و در موقعیت جغرافیایی ’58 °34 عرض شمالی و ’19 °60 طول شرقی، واقع شده است. وسعت بسیار زیاد این محوطه نشان از وجود شهری بزرگ از دوران اسلامی ایران دارد که در متون تاریخی نیز بارها به آن اشاره شده است. علاوه بر این، غنای آثار باقیمانده از این شهر، نشان دهنده جایگاه والای آن در مطالعات باستان شناستی ایران به ویژه در ...

شهرستان های رودسر و املش در بخش شرقی استان گیلان قرار دارند و دارای مرز مشترک با استان های مازندران و قزوین هستند. عوامل طبیعی در روند شکل گیری و استقرار حکومت ها در این دو شهرستان، بسیار موثر بوده اند ومطالعات باستان شناسی و اسناد تاریخی، سکونت مستمر در این ناحیه را از هزاره اول ق.م تا دوران کنونی نشان می دهند.هرچند تاکنون مطالعات باستان شناسی بسیاری در رودسر و املش انجام گرفته ، ولی تنها مورد...

پژوهش حاضر به بررسی تأثیر دین زرتشت بر هنر ایران پیش از اسلام می پردازد . بررسی هنر ایران باستان در طی دوران های تاریخی از ماد تا پایان دوره ساسانیان نمایانگر پیوند عمیق میان هنر و دین زرتشتی می باشد ، به گونه ای که اکثر آثار ارزشمند باقی مانده ملهم از مضامین معنوی در ارتباط با اعتقادات و باورهای دین زرتشت بوده و تصاویر و نقوش نمادین در انواع هنرها و فرم های معماری همه برگرفته از خصیصه های سنتی...

محوطه¬ی تاریخی حوضدار واقع در 62 کیلومتری جنوب غربی شهرستان زابل، درگذشته در دلتای یکی از شاخه¬های پر آب "رود بیابان" معروف به شاخه رامرود، قرار داشته است. این منطقه در دوران اشکانی و ساسانی و همچنین از قرون میانه اسلامی تا اوایل دوره¬ی قاجار مسکونی بوده و درنهایت بر اثر تغییر مسیر رودخانه هیرمند متروک گردیده است. مهم ترین آثار و شواهد باستان شناسی برجای مانده در منطقه حوضدار بقایای شهری متشک...

معرفی و بررسی باستان شناختی نقوش قبرها در گورستان‌های اسلامی  بخش مرکزی شهرستان آّبدانان، استان ایلام[1] مهسا فیضی[1] ** نسیم فیضی چکیده شهرستان آبدانان واقع در جنوب شرق استان ایلام، از منظر باستان شناختی و تاریخی یکی از مهم‌ترین شهرستان‌های استان به شمار می‌رود. این منطقه چندین بار مورد بررسی‌های باستان شناختی قرار گرفته است. در اردبیهشت ماه 1389 از طرف سازمان میراث فرهنگی آخرین فصل بررسی ...

دارابگرد یکی از شهرهای پر رونق روزگار ساسانی بود که با اضمحلال این سلسله به تدریج اهمیت خود را از دست داد و در آغاز قرن ششم هجری قمری متروک شد. مطالعات باستان¬شناختی نگارندگان روشن ساخت که این شهر باستانی در روزگار ساسانی دارای استقراری متمرکز، پرقدرت و طبقاتی بوده، لیکن پس از تسخیر ایالت پارس توسط مسلمانان، تغییراتی در عملکرد و کاربری فضاهای آن به وجود آمده است. شواهد باستان¬شناختی مؤید آن اس...

مجموعه معماری دست کند زیرزمینی سامن در فاصله ی 15 کیلومتری شهر ملایر و 100 کیلومتری جنوب شهر همدان واقع است. این مجموعه که در زیر بافت مسکونی شهر سامن است، شامل بیش از 50 فضای معماری دست کند زیرزمینی است که با پوشش های قوسی شکل در بستر سنگ های گرانیتی (گرانیت گل پنبه ای) و در عمق 2 تا 8 متری از سطح زمین ایجاد شده است. مهمترین پرسش مطرح در این مجموعه همانند سایر آثار دست کند ایران، موضوع تاریخ گ...

این مقاله تلاش خواهد کرد تا با کنار هم قرار دادن و مقایس? داده های مکتوب و باستان شناختی نشان دهد که به چه دلیل، بر خلاف نظر تعدادی از محقّقین و باستان شناسان، نمی توان منطق? کرمان را گزین? مناسبی برای موقعیّت جای نام شیماشکی در دور? ایلام کهن دانست. در این مقاله بر نتایج هر دو دسته داده های مکتوب و باستان شناختی استناد و از آنها در ساختن تصویری منسجم از وضعیّت جغرافیای تاریخیِ منطقه، استفاده خواهد...