زبان سغدی از زبان های ایرانی میانة شرقی است که از سدة نخست تا سدۀ سیزدهم میلادی رواج داشته است. این زبان به سبب نفوذ زبان پهلوی و نیز بر اثر نفوذ زبان ترکی به تدریج از رونق افتاد و زوال آن با گسترش زبان فارسی و، علاوه بر آن، با نفوذ زبان عربی، از دیگر سوی، شتاب بیش تری گرفت. به هر روی، واژه هایی از زبان سغدی به زبان فارسی راه یافت و در قالب وام واژه به حیات خود ادامه داد. در این پژوهش، واژۀ سغد...

پیوند دیرینۀ ایران و شبه قارّۀ هندوپاکستان به زمان‌های دور می‌رسد. اسناد و مدارکی از دورۀ هخامنشی در دست است و تصاویر غارهای اجانتا در جنوب هند حکایت از ارتباط ایران و هند در دورۀ ساسانی دارد. با نفوذ و گسترش اسلام در ایران در دوران حکومت سلطان محمود غزنوی و لشکرکشی‌‌های او به هند، اسلام به همراه زبان فارسی و تصوّف وارد آن سرزمین پهناور شد و به مرور ایّام با تشکیل حکومت‌‌هایی از مسلمانان و بعضاً ای...

دو زبان فرانسوی و انگلیسی همواره و در طول تاریخ خود روابط بسیار نزدیکی داشته اند. هنگامی که کشور فرانسه از تفوق فرهنگی، سیاسی، و نظامی برخوردار بود، عناصر بسیاری از زبان فرانسوی وارد زبان انگلیسی شد، اما پس از افول قدرت فرانسه و برآمدن هژمونی همه جانبه امریکا این رابطه بالعکس شد و اکنون این زبان انگلیسی ست که نقش فرادست و قرض دهنده را ایفا می کند. هدف این مطالعه بررسی پدیده انگلیسیسم در فرانسه ...

این مقاله به نقش زبان فارسی به عنوان زبان خارجی در توسعه پایدار گردشگری می‌پردازد. زبان آموزان خارجی که در ایران دوره‌های آموزش زبان فارسی را می‌گذرانند منابع بالقوه‌ای هستند که با برنامه‌ریزی، سرمایه‌گذاری و سازمان‌دهی از طرف سازمان‌های گردشگری، محیط‌زیست و وزارت علوم می‌توانند در توسعه گردشگری در ایران و توسعه پایدار تأثیرگذار باشند. استفاده از زبان و جنبه‌های ارتباطی کلامی و غیرکلامی آن به ع...

بازتاب تحولات اجتماعی در زبان، یکی از مباحث مورد توجه زبان شناسان اجتماعی، جامعه شناسان زبان و انسان شناسان زبان است. نوشتار حاضر، به بررسی پی آمدهای زبانی دو تحول بزرگ در دهه های اخیر، یعنی شکل گیری اتحادیه اروپا و فروپاشی اتحاد شوروی می پردازد. این بررسی نشان می دهد که این تحولات و پی آمدهای زبانی آنها به طور کلی در دو جهت متفاوت یعنی هم گرایی و واگرایی سیر می کند. فروپاشی شوروی، واگرایی وتکث...

ایران و افغانستان با تاریخ و فرهنگ مشترک در دوره ی پهلوی دوّم 1320 – 1357ش/ 1941 – 1978م زمینه های بسیار مهمی برای گسترش روابط داشتند. در مقابل، قدرت های جهانی برای جلوگیری از گسترش نفوذ فرهنگی ایران در افغانستان تلاش کردند با رسمی کردن زبان پشتو از نفوذ فرهنگی ایران در این کشور جلوگیری کنند؛ اما علاقه و تمایل مردم افغانستان و گسترش روابط فرهنگی، باعث حفظ و اشاعه­ی زبان و ادب فارسی در آن کشور گر...

گسترده‎ترین حیطه‎ زبان حیطه‎ای است که زبان با زمینه‎های بیرون از خودش مرتبط می‎شود. به این اعتبار زبان بر برخی از عوامل محیطی تأثیر می‎گذارد و از بعضی از آنها تأثیر می‎پذیرد. یکی از مهم ترین این زمینه ها حوزه تعلیم و تربیت است. در این مقاله با به کارگیری روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی، ضمن معرفی رشته جدیدی که در دانشگاه های بزرگ جهان دایر است، به سودمندی راه اندازی آن در جهت توسعه مطالعات زبانی با ت...

مسئلۀ زبان دین و فهم دلالت‌های آن همواره مورد توجه اندیشمندان اسلامی بوده است. ملاصدرا از جمله اندیشمندانی است که معیارها و مبانی خاصی را در فهم دلالت‌های زبان دین مطرح کرده است. مجموعۀ این معیارها و مبانی، بیانگر نظریۀ خاص وی در فهم زبان دین است. در این پژوهش معیارها و مبانی فهم زبان دین در سه محور اساسی نقد و بررسی شده است. این محورها عبارت از «ویژگی‌های خاص زبان دین»، «مبانی هستی‌شناختی زبان...

رده شناسی زبان که امروزه یکی از شاخه های پویا و رو به گسترش در زبان شناسی است، می کوشد از رهگذر بررسی و مقایسۀ زبان های گوناگون به تعمیم های فراگیر و در پی آن به شناخت جهانی های زبان دست یابد. به سخن دیگر، به دنبال رسیدن به یگانگی ها از راه بررسی چندگانگی هاست. تاکنون پژوهش های بسیاری در زمینۀ رده شناسی زبان انجام گرفته و کتاب های زیادی در این باره نوشته شده است. یکی از جدیدترین کتاب های این حو...