وجود طرفداران و مخالفانی سرسخت پیرامون توجیه علمی اعجاز قرآن، بررسی این موضوع را ضرورتی دوچندان می بخشد. از این رو هدف اصلی این مقاله، دستیابی به راه حلی قطعی با تکیه بر «واقعیت خارجی قرآن» در این زمینه است. برای وصول به این هدف، ابتدا با طرح مقدمه ای به ذکر دلایل دو طرف و افراطها و تفریطها پرداخته شده، سپس امکان توجیه علمی و بررسی نظری رابطة قرآن و علوم تجربی به حصر عقلی با توجه به تمایز فرضیه...

چکیده: پایان نامه ی حاضر در پنج فصل به بررسی روش تفسری علامه طباطبایی پیرامون قصص قرآن کریم می پردازد. در فصل اول به بیان کلیات و مفاهیم و در فصل دوم بعد از بحث اجمالی پیرامون زندگینامه علامه طباطبایی به بررسی اهداف و ویژگی های قصص قرآن از ایشان پرداخته شده است. در فصل سوم به بررسی روش تفسیر «قرآن به قرآن» در داستان ها و همچنین جایگاه «سیاق آیات»، «نگاه موضوع محور» و «داستان های خارق العاد...

برخی از آیات قرآن کریم افزون بر معنایی که در ضمن فضای سیاقی و بافت زبانی افاده می کنند،  قابلیت دلالت بر معانی دیگر، با چشم پوشی از سیاق متنی را نیز دارا هستند که از این معانی، در این پژوهش به مدلول فراسیاقی یاد می شود. کشف چنین دلالت هایی در کنار پایبندی به اصول و ضوابط تفسیری، در سایه جداسازی و تقطیع گزاره های قرآنی و یا فرانگری از تنگناهای سیاق متنی آیات، امکان پذیر است. شیوه بیانی بی بدیل، ...

انگیزه سیاسی به عنوان یک آسیب در فعالیت های علمی شناخته می شود؛ زیرا یا به پرده پوشی می انجامد یا به تحریف، تدلیس و وضع منتهی می گردد. این نوشتار حضور این انگیزه را در گزاره های حدیثی گستره علوم اسلامی با محوریت گزاره های اعتقادی ارزیابی نموده است. جهت بازشناسی موضوع مذکور سه دانش رجال، تفسیر و تاریخ از این منظر نگریسته شده اند و جوانب مختلف آن و عواملی که در این مسأله موثر بوده اند همچون حاکما...

چکیده کاوش در چیستی و چگونگی رابطة علم و دین و مدل سازی این رابطه هدف اصلی این مقاله است. دیدگاه هایی که درصدد تبیین رابطة علم و دین برآمده اند (دیدگاه های تمایز، تعارض، تلاقی و تأیید، و دیدگاه مکملیت) هریک فقط به یک جنبه از این ارتباط پرداخته اند و همگی در این نقص سهیم اند که عمدتاً بر جنبه های عملی و کاربردی تعامل میان علم و دین تأکید می کنند و مدل نظری مشخصی را، در خصوص رویارویی گزاره های عل...

رساله حاضر 16 مورد از مهم ترین تقابل های ادّعا شده میان قرآن و علم را گزینش نموده و به بررسی تفصیلی آنها می پردازد. گزاره های مزبور عبارتند از آفرینش شش روزه آسمان ها و زمین ، هفتگانه و طبقه طبقه بودن آسمان ها ، امکان شکاف برداشتن آسمان ، امکان افتادن آسمان بر زمین ، حرکت خورشید در فلک ، غروب خورشید در چشمه ای داغ یا گل آلود ، رجم شیاطین واجنّه با شهاب های آسمانی ، ریزش تگرگ از کوههایی در آسمان ،...

مفسران در طول تاریخ تفسیر ، با روش ها و گرایش های مختلف و هم چنین با توجه به دانش و تخصص خویش به تفسیر قرآن کریم روی آوردند. لیکن در قرون معاصر وجدید، جامعه اسلامی در مواجهه با تمدن غرب، احساس ضعف و عقب ماندگی نمود و مصلحان مسلمان و در رأس آن ها سید جمال الدین اسدآبادی ، با ایمان به توانمندی قرآن کریم، تفاسیر پیشین را پاسخ گوی نیازهای جوامع اسلامی ندانسته و سعی در بازنگری مبنایی نسبت به قرآن ، ...

یکی از مبانی مهم در شناخت و تفسیر قرآن ، تورات و انجیل، اعتقاد به عصمت وخطاناپذیری درالفاظ و گزاره های این کتاب های آسمانی است. اگر آیات و عبارات قرآن کریم و عهدین در بستر نزول و گذر زمان دچار اختلاف و تعارض شده باشند، دیگر نمی توان به آنها اعتماد کرد. از جملۀ وجوه اصالت و اعتبار متون وحیانی، صیانت آنها از هر گونه اشتباه، ناسازگاری و اختلاف است. هرگاه کسی با این مبنا در مقام فهم آیات برآید، از ...

درنگ در ویژگی تناسب در قرآن کریم، در فهم و تفسیر صحیح و استوار این کتاب آسمانی، نقشی اساسی داشته و برای دستیابی به ظرافت های معنایی و برخی اسرار آن، امری بایسته است. بر اساس مطالعات آماری، اسما و صفات الاهی، بدون احتساب اسم جلالة الله، قریب به دو درصد از واژگان قرآنی را به خود اختصاص داده اند و بیش تر این صفات در فرجام آیات و به شکل مزدوج – هم آیی دو صفت با یکدیگر- آمده اند. نظر به اعجاز بیانی ...