همزمان با آغاز نگرش­های نوینی که  در قرن بیستم نسبت به متون ادبی آغاز شد، «جوزف کمبل» با مطرح کردن «کهن الگوی سفر قهرمان»، تحوّلی جدید در حوزۀ مطالعات نقد اسطوره­گرایی پدید آورد. او با بررسی ساختاری اسطوره­ها در فرهنگ ملل گوناگون، به این نتیجه دست یافت که حرکت قهرمان از آغاز تا پایان داستان، بر اساس فرمولی ثابت است که به صورت یک دستور زبان ذهنی در همۀ داستان­های ملل مختلف، با اندکی تغییرات جزئی ...

در ادبیات فارسی، سفر با دو بُعد جسمانی و عرفانی در اشعار شاعران آمده است، بُعد معنوی که از آن با عنوان سفر درونی، روحانی و باطنی یاد می­کنند، اصل اندیشگانی ادبیات عرفانی است. در این مقاله اندیشه­های دو قطب بزرگ عرفان سنایی و مولوی در این رابطه بررسی شده است، سفر در بُعد جسمانی و عرفانی در شعر آن‌ها بسیار توصیه شده اما اهمیتی که سفر باطنی دارد، سفر جسمانی ندارد، حاصل تحقیق نشان‌گر...

در این مقاله بر اساس رویکرد نقد ساختارگرایی حکایت «غلام و بازرگان» از باب دوم مرزبان نامه تحلیل شده است. در این تحلیل بر اساس شیوه پراپ در ریخت شناسی قصه های پریان، به دو بن مایه «سفر و بازگشت از سفر» توجه شده است. این دو بن مایه که در اثر پراپ یکی از سی و یک خویشکاری قهرمان محسوب می شوند، با کهن الگوی اسطوره ای آشناسازی و میر نوروزی، تطبیق داده شده اند. در این مطابقه عناصر سازنده اسطوره و حکای...

در مقاله حاضر، سعی بر آن است تا ضمن معرفی خلاصه­ای از اهمیت اسطوره و تبیین مفهوم آن، به رابطه آن با حماسه پرداخته شود و سپس دو حماسه بزرگ جهان، «شاهنامه» و «بیوولف»(beowulf) که پس از «ایلیاد و ادیسه»، سومین حماسه بزرگ غرب باستان و تنها حماسه انگلیسی مربوط به انگلوساکسون ها است، از نظرکهن الگوی سفر، ویژگی­های قهرمان حماسی، دین و نگاه به زن با یکدیگر مطابقت داده شوند؛ هرچند که دو اثر فوق هر کدام ...

میل به جاودانگی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری بشر بوده و انسان همواره در مسیر یافتن راه حلیّ برای رهایی از مرگ، به داستان‌سرایی پرداخته که در قالب آثار هنری و ادبی فرهنگ‌های مختلف بشری قابل مشاهده است . بارزترین شخصیت اسطوره‌ای بین‌النهرین که در راه کشف معمای بی‌مرگی سفری را در پیش می‌گیرد «گیلگمش» معرفی شده. این روایت؛ توسط  مؤلفان و هنرمندان بسیاری بازنمود یافته است. از این میان بازآفرینی اد...

کنسروغول نوشته‌ی مهدی رجبی، نوعی فانتزی است که در دو سطح واقعی و فراواقعی ساخته ‌شده‌ است. در دنیای واقعی رهایی نوجوان از سلطه‌ی آموزش ‌مستقیم و نیز زندگی دور از انتظارات بزرگ‌ترها، در بستر نمایش کشمکش‌های ‌بزرگ تجربه ‌می‌شود. در بخش فراواقعی، آمد‌و‌شد وی به دنیای جادوگر، غول و رؤیا، حرکت فرد از خودآگاه به ناخودآگاه را تداعی ‌می‌کند. این سفر به پیوند تضادهای درونی و بیرونی فرد انجامیده...

یکی از رویکردهای جدیدی که در مطالعات اسطورهای در عرصهی ادبیات و هنر بکار گرفته میشود، اسطورهی قهرمان است که در آثار بسیاری از اسطورهشناسان مطرح و بنامی چون میرچا الیاده، کارل گوستاو یونگ، جوزف کمپبل و ... دیده میشود. در این رساله سعی بر این است، کهن الگوی قهرمانی را که بهرام بیضایی؛ سینماگر مولف در آثار سینمایی و نمایشی خود استفاده کرده است با الگوی سفر قهرمان کمپبل مورد مداقه قرار داده و ب...

براساس نظریة پیرسن، 12 کهن‌الگو به‌عنوان راهکارهای «بیداری قهرمان درون» وجود دارند: معصوم، یتیم، حامی و جنگ‌جو، جوینده، ویران‌گر، عاشق، آفریننده حاکم، ساحر، فرزانه و لوده.‏.. . در این پژوهش با تکیه بر این نظریه به بررسی و تطبیق جلوه‌هایی از این کهن‌نمونه‌ها در زندگی آینه قهرمان رمان «کولی کنار آتش‏» اثر منیرو روانی‌پور که در مسیر دستیابی به هویّت انسانی است، پرداختیم. و دریافتیم که روانی‌پور با ...

امروزه از مهم‌ترین و پرکاربرد‌ترین روش‌های نقد ادبی معاصر، نقد کهن‌الگویی یا نقد اسطوره‌ای است، که به بررسی ماهیّت و ویژگی و کهن‌الگوها و نقش آن‌ها در ادبیات می‌پردازد. نقد بر مبنای اسطوره از بحث‌های یونگ سرچشمه گرفته است و با استعانت از آرای او انجام می‌شود. در این مقاله سعی شده است منظومة همای و همایون خواجوی کرمانی بر اساس نظریة تفرّد یونگ مورد نقد و بررسی قرار گیرد، به این صورت که همای قهرمان...

در مقاله حاضر، سعی بر آن است تا ضمن معرفی خلاصه‌ای از اهمیت اسطوره و تبیین مفهوم آن، به رابطه آن با حماسه پرداخته شود و سپس دو حماسه بزرگ جهان، «شاهنامه» و «بیوولف»(Beowulf) که پس از «ایلیاد و ادیسه»، سومین حماسه بزرگ غرب باستان و تنها حماسه انگلیسی مربوط به انگلوساکسون‌ها است، از نظرکهن الگوی سفر، ویژگی‌های قهرمان حماسی، دین و نگاه به زن با یکدیگر مطابقت داده شوند؛ هرچند که دو اثر فوق هر کدام ...