اشتقاق پسوندی مهمترین و متداولترین فرایند ساخت واژه در زبان فارسی محسوب می شود. تعداد زیادی از پسوندها به ستاکهای فعلی (حال یا گذشته) می پیوندند و از آنها اسم، صفت و یا قید می سازند. نکته جالب توجه اینکه افعال مرکب زبان فارسی نیز تحت تاثیر این فرایندهای اشتقاقی قرار می گیرند. در این رساله آن دسته از پسوندهای اشتقاقی که در ساخت واژه های مرکب از افعال مرکب فارسی دخیل اند، مورد بررسی قرار گرفته ان...

مثل ها و سخنان نغز و حکیمانه حاصل تجربه های نیاکان یک فرهنگ است. از روی امثال موجود در یک زبان می توان به تفکرات گذشته و جاری میان یک ملت یا قوم پی برد، ویژگی های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایشان را بررسی کرد و موارد تشابه و تفاوت میان فرهنگ ها را درک نمود. سرزمین پهناور ایران که مهد پرورش زبان پارسی است، دارای امثال و سخنان حکیمانه و کهن بسیاری است. در این سرزمین، زبان ها و گویش هایی نیز وجود دار...

در فرهنگ ها و کتاب های دستور زبان فارسی در مورد مقولۀ واژگانیِ تعداد قابلِ توجهی از واژه های این زبان از جمله مصادر، اسامی و صفاتِ گزاره ای و افعالِ همکرد، اتفاقِ نظر وجود ندارد و این امر می تواند باعثِ پدید آمدنِ مشکلاتی برای زبان آموزان و محققانِ این زبان شود. در نظریۀ دستورِ حوزه ای، زبان به حوزه های مستقلی تقسیم می شود و این حوزه ها ممکن است در برخی از مدخل های واژه ها با هم تطابق نداشته باشند. در ا...

مقاله حاضر سعی دارد دلایل و شواهدی مبنی بر تحلیل فرآیندهای واژه سازی در زبان فارسی بر اساس صرف ساخت بنیاد (Booij, 2010b) ارائه دهد .در ابتدا مفاهیم ساخت، واژگان سلسله مراتبی و الگوی واژه‌سازی معرفی خواهند شد. بر اساس این رویکرد به جای قواعد واژه‌سازی از الگوهای واژه‌سازی استفاده می‌شود. سپس نشان داده می‌شود که ویژگی‌های کلی برخی کلمات مرکب از جمله کلمات مرکب برو‌ن‌مرکز، شاهدی برای تحلیل این نوع...

زبان سغدی از زبان های ایرانی میانة شرقی است که از سدة نخست تا سدۀ سیزدهم میلادی رواج داشته است. این زبان به سبب نفوذ زبان پهلوی و نیز بر اثر نفوذ زبان ترکی به تدریج از رونق افتاد و زوال آن با گسترش زبان فارسی و، علاوه بر آن، با نفوذ زبان عربی، از دیگر سوی، شتاب بیش تری گرفت. به هر روی، واژه هایی از زبان سغدی به زبان فارسی راه یافت و در قالب وام واژه به حیات خود ادامه داد. در این پژوهش، واژۀ سغد...

این پژوهش، به بررسی رده شناختی ساخت افعال دخیل در زبان های فارسی معیار، کردی سنندجی و ترکی آذری اختصاص دارد و آنرا بر اساس راه کارهای هولگ موس(2009) انجام داده ایم. در فصل اول این پژوهش، به بیان کلیات مربوط به تحقیق پرداخته ایم. فصل دوم، به پیشینه ی تحقیق و ذکر خلاصه ای از کارهای انجام شده تا زمان آغاز این کار، اختصاص دارد. در فصل سوم که مباحث نظری پژوهش می باشد، به موارد و نکات نظری که در کار ...

زبان درختی می ماند که ریشه دارد و رشد می کند. شاخ و برگ تازه می یابد. رشد درخت زبان به دو شیوه اصلی صورت می گیرد یکی درونی، دیگری بیرونی یعنی با پیوند خوردن با شاخه و جوانه درخت دیگر. برخی این پیوند با بیرون را طبیعی نمی پندارند و با آن مخالفت می کنند. یکی از دلایل آنها این است که این تداخل می تواند ماهیت و طبیعت تنه اصلی زبان را از بین ببرد و در نتیجه رابطه وضعیت فعلی زبان با گذشته آن قطع شود....

در این تحقیق که یک مطالعۀ درزمانی و همزمانی است، به سبک شناسی ویژگی­های صرفی نثر تاریخ بیهقی پرداخته ایم و سپس نتایج پژوهش را با ویژگی­های صرفی نثر فارسی معاصر مقایسه کرده ایم. در مقایسة ویژگی­های صرفی نثر این دو دوره دیده می شود که زبان فارسی تحولات صرفی زیادی را پشت سر گذاشته است. این تحولات تصریف و واژه سازی را شامل می شود که به لحاظ تصریف امکانات تصریفی زبان فارسی با گذشت زمان محدودتر شده ا...

زبان درختی می ماند که ریشه دارد و رشد می کند. شاخ و برگ تازه می یابد. رشد درخت زبان به دو شیوه اصلی صورت می گیرد یکی درونی، دیگری بیرونی یعنی با پیوند خوردن با شاخه و جوانه درخت دیگر. برخی این پیوند با بیرون را طبیعی نمی پندارند و با آن مخالفت می کنند. یکی از دلایل آنها این است که این تداخل می تواند ماهیت و طبیعت تنه اصلی زبان را از بین ببرد و در نتیجه رابطه وضعیت فعلی زبان با گذشته آن قطع شود....