در زبان فارسی، فرایندی وجود دارد که درآن تک‌صیغه‌های دورة میانه دیگر به عنوان صیغة فعل شناخته نمی‌شوند، بلکه به عنوان عنصری بسیط، نه مشتق، در دستگاه فعلی پذیرفته و دوباره صرف می‌شوند. دلیل فرایند مذکور این است که با از بین رفتن برخی امکانات فعلی زبان فارسی، مانند شناسه‌های فعلی، صیغه‌های مختلفی که با استفاده از آن امکانات ساخته شده‌اند و هنوز در زبان باقی مانده‌اند به صورت لغات بسیط و قالبی در...

مقدمه: این مطالعه با هدف شناسایی سطح دانش مولفان دندانپزشکی در استفاده از ابزار نمایه‏ سازی MeSH در تحقیقات خود، به مقایسه کلید واژه‏ های مقالات منتشر شده در مجلات دندانپزشکی ایرانی نمایه شده درPubMed پرداخته است. مواد و روش ‏ها: این مطالعه توصیفی و از نوع کاربردی...

زبان فارسی از زمان پیدایش اولین نوشته های فارسی تا کنون همواره دچار تغییر و تحوّل شده است. این تحوّل در حوزه های صرفی، نحوی و آواشناسی به طور جداگانه و یا با هم روی داده است. دگرگونی هایی که در واژگان، افعال، جملات و... روی داده، موجب شده است تا برخی تفاوت های صرفی، نحوی و آوایی بین متون کهن تر و متون و زبان فارسی امروز به وجود آید. در پژوهش حاضر سعی شده است تا برخی از این تحوّلات و دگرگونی های ...

حوزه صرف یکی از بحث انگیزترین حوزه های زبانشناسی است که از دیرباز توجه بسیاری از زبانشناسان را به خود معطوف داشته است. از همان هنگام که زبانشناسان برای صرف جایگاه مستقلی قائل نبودند و آن را در دو حوزه واج شناسی و نحو بررسی می کردند، تا به امروز که بر این باورند که حوزه صرف نیز، مستقل از واجشناسی و نحو، یک حوزه زبانی مجزا به شمار میرود، مطالعات بسیاری پیرامون فرایندهای صرفی، ماهیت و کارکرد آنها...

مقالۀ حاضر به گزارش پژوهشی می‌پردازد که در چارچوب انگارۀ نمود (اندرسن و شیرای 1996؛ باردووی-هارلیگ 2000؛ سالابری و هاوزن 2013) سامان یافته است. انگاره‌ای که کاربست و یادگیری ساختِ زمان-نمود فعل‌ها را در حین فراگیری زبان دوم، تابع معنای سرشتی نمود واژگانیِ بُن‌واژهای فعل می‌داند. عامل مهم دیگری که در کاربست و فراگیری ساخت زمان-نمود فعل‌ها در زبان دوم مؤثر است عبارت است از جابه‌جایی بار معنایی واژگا...

واژه سازی، آفرینش واژه های جدید است. هر زبان در هر زمان به تولید واژه های جدید برای برطرف کردن نیاز ارتباطی و بیان مفاهیم تازه نیازمند است. واژه سازی به روش های مختلفی صورت می گیرد. در این رابطه رویکردهای متفاوتی وجود دارد. یکی از رویکردهای رایج، دیدگاه صرف واژگانی قوی است که در آن واژه سازی کاملا? به واژگان و حوزه صرف سپرده شده و امکان تولید واژه را در حوزه نحو مردود می داند. آن چه در این پژوه...

در انگارۀ نظری جونز (Jones, 2002)، کارکردهای کلامی گوناگونی برای تقابل واژگانی در نظر گرفته شده و پژوهش­ در زبان‌های مختلف و از جمله زبان فارسی نمایان­گر آن است که با وجود برخی تفاوت‌ها، بیشترِ زبان‌ها در پیاده‌سازی الگوهای کلامی تقابل از الگوهای کم و بیش مشابهی بهره می‌گیرند. پیکره پژوهش، مشتمل بر 4000 جملۀ فارسی است که جفت‌واژه‌های متقابل دارند. این جمله­ ها از متن­های نوشتاری، گفتاری و همچنین...

در این مقاله با طرح مفهوم «انگارۀ اجتماعی» و «نظریۀ اجتماعی» و بیان نسبت میان آن‏ها تلاش می‌شود تاریخ اندیشۀ اجتماعی معاصر ایران مورد بازخوانی انتقادی قرار گیرد. آنچه اندیشۀ اجتماعی دوران معاصر ایران را از پیش از آن متمایز می‌سازد، واردشدن تأملاتی نظام‌مند دربارۀ «امر اجتماعی» است که بسیار متفاوت با اندیشه‌های اجتماعی پیشین در تاریخ اندیشۀ ایران بوده و به همین اعتبار از آن با عنوان «نظریۀ اجتما...

در این مقاله با طرح مفهوم «انگارۀ اجتماعی» و «نظریۀ اجتماعی» و بیان نسبت میان آن‏ها تلاش می شود تاریخ اندیشۀ اجتماعی معاصر ایران مورد بازخوانی انتقادی قرار گیرد. آنچه اندیشۀ اجتماعی دوران معاصر ایران را از پیش از آن متمایز می سازد، واردشدن تأملاتی نظام مند دربارۀ «امر اجتماعی» است که بسیار متفاوت با اندیشه های اجتماعی پیشین در تاریخ اندیشۀ ایران بوده و به همین اعتبار از آن با عنوان «نظریۀ اجتما...