این مقاله، پژوهشی درباره فرآیند نوستالژی در شعر شاعر معاصر فلسطینی، سمیح القاسم، است. نوستالژی در آغاز اصطلاحی روان شناختی بود و سپس وارد ادبیات شد. این واژه، دراصل، به معنای رنج بردن و غم ناشی از غیرممکن بودن بازگشت به گذشته است. این خصلت روانی، به منزله یک رفتار ناخودآگاه، زمینه خلق بسیاری از آثار ادبی جهان را فراهم کرده است. شعر عربی نیز، از نخستین نمونه ها تاکنون، سهم بسزایی از این احساس دا...

مقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است: در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربی از عصر نهضت به بعد بررسی و پس از ذکر عوامل تحول ادبی، دگرگونی های پدیدآمده در شعر عربی و تأثیرپذیری آن از ادب غربی بیان شده است. بخش دوم مقاله، به بررسی عوامل جامعه شناختی تحوّل ادبی در کشور ما که به بیداری اجتماعی فکری مردم ایران منجر شد و درنهایت، زمینه ایجاد انقلاب مشروطه را فراهم ساخت، اختصاص دارد. در این مورد، دیدگاه های جام...

شعر آزاد به عنوان راهکاری نوین برای به تصویرکشیدن احساسات شعرا از اهمیت به سزایی برخوردار است. میان ناقدان، اختلاف دیدگاه فراوانی دربارة تاریخ دقیق پیدایش آن و عیب‌ها و برتری‌های آن در مقایسه با شعر سنتی وجود دارد. برخی عقیده دارند شعر آزاد زبان عربی ریشه در موشح- نوعی شعر عامیانه که در آندلس پیدا شد- دارد. عده‌ای دیگر معتقدند ریشة شعر آزاد به «بند»- اگرچه پیدایش دقیق بند نیز مشخص نیست- می‌رسد،...

این مقاله که به بهانة سالگشت درگذشت ادیب بزرگ دو زبانة (مسلط به زبان فارسی و عربی) جهان معاصر و شاعر پارسی و عربی، دکتر سید امیرمحمود انوار نگارش یافته است؛ به بررسی مقام ممتاز استاد در عصر حاضر می‌پردازد. ایشان در دانشگاه‌های جهان معاصر، به دلیل مقام شعر و شاعری در دو زبان پارسی و عربی، بی‌بدیل بوده است.  

این پژوهش به بررسی پدیده ی اغتراب که یکی از مضامین شعری درادبیات معاصر عربی است، در زندگی و شعر بلند الحیدری، می پردازد، که پس از تبیین مفهوم این پدیده و اشاراتی گذرا به تجلی آن در ادبیات قدیم از عصر جاهلی تا عصر معاصر به ذکر انواع آن پرداخته است. با در نظر گرفتن سوالاتی از جمله عوامل اغتراب، انواع اغتراب در زندگی و شعر بلند الحیدری و واکنش وی در برابر این پدیده، این پژوهش به این نتیجه رسیده اس...

نقد ترجمه یکی از زمینه های مهم با ارزش مطالعات ترجمه است، مخصوصا آنگاه که با آسیب شناسی همراه باشد. پژوهش حاضر به بررسی و نقد ترجمه های شعر معاصر فارسی به زبان عربی با تکیه بر آثار محمد منصور و محمد عبدالمنعم - دو مترجم عرب زبان- می پردازد. شعر معاصر فارسی بر خلاف شعر کهن، بسیار کمتر در بین عربی زبانان شناخته شده است، زیرا آثاری که تا کنون در این زمینه منتشر شده، کم شمار است. مسلم است که آثار ...

انسان گرایی از جمله موضوعات بحث برانگیز در ادبیات معاصر عرب است و در زمینه های مختلف مطرح گردیده اما تاکنون اتفاق نظری در تعریف آن بدست نیامده است. از نظر لغوی، انسان گرایی به معنای فرهنگ، نظام ارزشی و آموزش است؛ شاید کامل ترین و مناسب ترین معنی که برای این کلمه میتوان ذکر کرد، «اصالت انسان یا نظام انسان مداری و انسان محوری» است. در این مطالعه سعی شده به ابعاد و تقسیم بندی های مختلف انسان گرایی...

صلاح عبدالصبور مصری از پیشتازان شعر آزاد و از سمبل های نوگرایی عربی به شمار می رود که از فرهنگ غرب تأثیر بسیاری پذیرفته است. وی از جمله شاعران نادر عرب است که سهم عمده ای در تألیف نمایشنامه دارد و از نظریه پردازان مهم شعر آزاد نیز به شمار می آید. نشانه شناسی، علم بررسی نظام های نشانه ای است. کارکرد این علم غنی سازی خوانش و یا کمک به خوانش ثانوی متن است؛ چرا که ابزاری غنی در اختیار خواننده می گ...

دوفصلنامه ی پژوهش های قرآنی در ادبیات، دانشگاه لرستان سال دوم، شماره ی اول، پیاپی سوم، بهار و تابستان 1394 هـ. ش/2015م صفحات 113-138 بازتاب داستان قرآنی حضرت موسی (ع) در اشعار محمدمهدی جواهری علی اکبر مرادیان قبادی[1] سیدمحمود میرزایی الحسینی[2] جنّت نصری[3] چکیده تجلی شخصیت های قرآنی و حوادث پیرامون زندگی آن ها در شعر معاصر عرب از پدیده های چشمگیر ادبی به شمار می آید. در این میان، داستان حضرت م...

رنگ در شعر معاصر عربی، به منزله یکی از مهم ترین ابزارهای تصویر سازی، کاربرد ویژه ای یافته است، به گونه ای که شاید بتوان گفت بهترین تصاویر همان هایی هستند که با به کارگیری رنگ ها به وجود آمده اند. عمر ابوریشه، شاعر معاصر سوریه که به شاعر عشق و وطن شهره است، با به کارگیری رنگ های مختلف در تصاویر شعری توانسته است تصاویری بدیع در شعرش خلق کند. در مقاله حاضر، ابتدا خلاصه ای از زندگی شاعر آورده می شو...