ولایت نقطه عطفی است که مشترک میان شریعت و طریقت و حقیقت می باشد. عارف بزرگ ‘ جناب هجویری در کتاب ((کشف المحجوب)) درباره اهمیت ولایت در عرفان فرموده است : (( بدان که قاعده و اساس طریقت تصوف و معرفت جمله بر ولایت و اثبات آن است که جمله مشایخ اندر حکم اثبات آن موافق اند ‘ اما هر کسی به عبارتی دگرگون بیان این ظاهر کرده اند.)) ما در این مقاله برآنیم که براساس دیدگاههای عارف بزرگ شیعی سید حیدر آملی ...

در متون کلامی قدیم بحثی با عنوان مساوات یا مساوقت شیء و وجود مطرح شده است. متکلمین معتزله، شیء را از وجود عام‌تر می‌دانند و عقیده دارند که ضد شیء، نفی است، و ضد وجود، عدم. بنابراین امکان دارد برخی شیءها موجود باشند، مانند شخصی که الآن در خیابان راه می‌رود که هم شیء است و هم موجود، اما معدنی که در زیرزمین است ولی هنوز کشف نشده است، شیء است، اما فعلاً موجود نیست. در نتیجه معتزلیان، شیء را از وجود ...

یکی از حکایت های کتاب «حدیقه» روایت جوانمردی مردی از صوفیه است. این حکایت بیانگر یکی از اصول اساسی اندیشه فتون و آیین فتیان است. نویسنده در مقاله حاضر، درصدد کشف مأخذ اصلی این حکایت برآمد و در طی این جست و جو بر وی روشن شد که جز کتاب «حلیه الاولیاء» ابونعیم اصفهانی که به عنوان یکی از مأخذ کتاب ذکر شده، روایت فوق در میان احادیث مروی از دو امام بزرگوار شیعه امام سجاد (ع) و امام محمدباقر (ع) موجود...

چکیده ندارد.

ترجمه ی رساله ی قشیریه و کشف المحجوب از جمله متون مهم و ارزشمند عرفانی هستند که عمده ترین مباحث عرفان اسلامی در آن ها بیان شده است. این دو کتاب از نظر محتوا شباهت های زیادی دارند که صرف نظر از مبحث مشترک، با دقت در نقل اقوال و حکایات و آیات در کشف المحجوب و مقایسه آن با رساله ی قشیریه، تاثیر پذیری کشف المحجوب از رساله ی قشیریه به عنوان مرجع و متنی قدیمی تر، آشکار می شود. اما این دو کتاب از نظر ...

گفتمان­های موجود در یک دوره تاریخی، با یکدیگر ارتباط دارند و بر هم تأثیر می­گذارند. شناخت کامل یک گفتمان، در گرو رجوع به گفتمان های دیگر است. «کلام» و «عرفان»، دو گفتمان قدرتمند در تاریخ تفکر اسلامی به­شمار می­آیند. این مقاله، کوششی در راستای کاویدنِ منابع کلامیِ بخشی از کتاب کشف المحجوبِ علی بن عثمان هجویری است. چنان که می­دانیم، شکل گیری علم کلام بر علم تصوف مقدم بود. برخی از نخستین صوفیان در قر...

آثار منظوم و منثور ادبیات عرفانی بخش عمده ای از گنجین? غنی ادبیات فارسی را شامل می شود و باوجود پژوهش های فراوانی که تاکنون در این حوزه انجام گرفته است هنوز ظرفیت های قابل توجهی برای تحقیق دارد. یکی از این حوزه ها مکاشفات و واقعه های روایت شده در متون منثور عرفانی است. هرچند عرفا، بیان و انتقال تجربیات شهودی خود را از طریق زبان به دیگران دشوار می دانستند امّا می توان نمونه های فراوانی از مکاشفات...

عرفان به معنای شناخت و رسیدن به حقیقت است. به بیان دیگر، موضوع اصلی آن شناخت خدا است که عارفان با مکاشفه های الهی به آن دست می یابند. عرفان می تواند تصوف را نیز شامل شود که در این صورت نسبت بین عرفان و تصوف از نظر منطقی عموم و خصوص من وجه است. از جمله عارفان عالم حضرت علی علیه السلام است که می فرماید: هیچ شئ را ندیدم مگر این که خدا را قبل از آن، با آن و پس از آن دیدم. گنجینه نفیس نهج البلاغه ...

بررسی «تحقیق و تقلید» در عرفان و تصوف اسلامی* دکتر بهمن نزهت1 استادیار دانشگاه ارومیه دکتر عباسعلی وفایی استاد دانشگاه علامه طباطبایی، تهران   چکیده دو اصطلاح عرفانی «تحقیق و تقلید» از اصطلاحات بنیادین عرفان اسلامی هستند. این دو اصطلاح، هر چند در سیر و تطور تاریخی خود در متون عرفانی و در مواضع گوناگون کاربردهای وسیع و گسترده­ای داشته­اند، لیکن در معانی و مفاهیمی به کار رفته­اند که بیشتر ...

بی‌شک یکی از ارکان دین ولایت است، تا آنجا که اعتقاد به ولایت باطن دین و سرّ قبول عبادات تلقی شده است و منقول است که: «لا تقبل الاعمال الا بالولایه». در عرفان اسلامی ولایت باطن و رکن جمیع کمالات انسانی و سرآغاز رسیدن به مراتب عالی کمال است. هجویری، عارف بزرگ، در اهمیت ولایت گفته ‌است: «بدان که قاعده و اساس طریقت و معرفت حقّ جمله بر ولایت و اثبات آن است.» (کشف المحجوب،1382، ص 265). بر اساس نصوص شری...