اتوبوس شمیران اولین روایت از مجموعه‌داستان خاطره‌های پراکنده اثر گلی ترقّی است که با بهره‌گیری از گونة روایی خاطره‌ـ داستان به‌خوبی از تکنیک زمان روایی استفاده کرده‌است. زمان، عامل مهمی است که ساختار روایت را شکل می‌دهد و بدون آن روایت هرگز وجود نخواهد داشت. زمان در روایت‌شناسی عمدتاً در سه بخش نظم، تداوم و بسامد بررسی می‌شود و ژرار ژنت از بزرگترین نظریه‌پردازان در زمینة «زمان در روایت» است که به...

تحلیل و بررسی کانون روایت و شگردهای روایی در آثار داستانی، استعدادها و قابلیت‌هایی را باز می‌نمایاند که به کشف ساختـار منسجم و دقیقی از روایت اثر منتهی می‌شود؛ از‌این رو تشخیص گوناگونی کـانون‌های دیـد، شکل‌های مختلف ارتباط راوی با کانون‌ساز و زاویه دید از اهمیت فراوانی برخوردار است. یکی از انواع تکنیک‌های روایی که می‌توان بر اساس آن توانمندی‌های داستان‌پرداز را در شکل‌دهی به ساختار و نظام روایی...

نظریه بینامتنیت پدیده‌ای است گفتمانی که برای نخستین بار توسط میخائیل باختین با عنوان گفتگوی متون مطرح شد. سپس ژولیا کریستوا آن را گسترش داد ونظریه بینامتنیت را مطرح کرد. این رویکرد در مطالعات ادبیات تطبیقی جایگزین مباحث تأثیر وتأثر شده و در مطالعات نشانه- معنی شناسی از گفتگوی متون مکتوب به سوی مکالمه متون رسانه ای گسترش یافته است. علی رغم اینکه بینامتنیت به طور کلی نظریه جدید محسوب می شود، اما...

روایت‌شناسی علمی است که به‌ ساختار روایت می‌پردازد. از دیدگاه روایت‌شناسی ساختارگرا، تحلیل و بررسی روشمند آثار ادبی باعث‌ کشف روش‌های تولید معنا در این آثار خواهد شد. یکی از بزرگ‌ترین نظریه‌پردازان علم روایت‌شناسی ژرار ژنت فرانسوی است. او برای تحلیل متن روایی از سه عامل زمان دستوری، وجه‌ یا حال‌وهوا و لحن بهره برده است. با وجود اینکه روایت پهنه‌ای گسترده دارد، پژوهشگران بیشتر به تحلیل آن در آثا...

"الیاس خوری" به عنوان نویسنده­ای آوانگارد و صاحب سبک پسا­محفوظی شناخته­ می­شود؛ رمان او "مملکة الغرباء" داستانی سیاسی- عاشقانه است که عنصر زمان روایت، در ساختار روایی این رمان، مؤلفه‌ایی قابل توجه به شمار می­رود. کامل­ترین تئوری که در تکوین زمان روایی در حوزة روایت­شناسی مطرح شده است، نظریه­ی "ژرار ژنت" فرانسویی است که وی نظریة زمان در روایت خود را در سه محور نظم، تداوم و بسامد مطرح می­سازد. ای...

رویکرد بیش­متنیت ژرار ژنت عبارت است از بررسی رابطة میان دو متن ادبی، به گونه­­ای که بیش­ متنتفسیر پیش­ متننباشد. در این ساحت هر متن قابلیت مقایسه با متون مشابه را پیدا می­کند؛ به طوری که افق جدیدی از پیوندهای ادبی - فرهنگی مختلف در اختیار خواننده قرار می­دهد. در این مقاله کوشیده­ایم ضمن نیم نگاهی به دیدگاه­های مختلف نظریه­پردازان بینامتنیت، به تشریح و توضیح ترامتنیت ژنتی بپردازیم و پس از آن ب...

شتاب روایت یکی از مفاهیم کلیدی در رمان های مدرن، به ویژه رمان های جریان سیال ذهن است. این پژوهش بر آن بوده است که با رویکردی تحلیلی-توصیفی، و با نگاهی آسیب-شناسانه به الگوی ژرار ژنت، شتاب روایت را در رمان های فارسی جریان سیال ذهن (شازده احتجاب، سنگ صبور، سمفونی مردگان و دل دل دادگی) مورد واکاوی قرار دهد. شتاب روایت مفهومی بسیار سیال، نسبی و لغزان است و نمی توان آن گونه که در الگوی ژنت پیشنهاد...

ابوالفضـل زرویی نصرآباد، نویسنده و شاعر معاصر از جمله نویسندگانی است که به طنز توجهی خاص کرده است و می توان طنز را یکی از عناصر برجسته و تأثیرگذار در آثار این نویسنده دانست. در این پژوهش با رویکرد نقد ساختگرا و بر پایه ی روش ژرار ژنت و رومن یاکوبسن به بررسی سبک یکی از آثار زرویی با عنوان «غلاغه به خونه ش نرسید» پرداخته شد. زرویی از شگرد سبکی و زبانی خاصی برخوردار است. او در مواردی با شکستن معیا...

بینامتنیت مبتنی بر این اندیشه است که متن، نظامی بسنده و مستقل نیست، بلکه پیوندی دو سویه و تنگاتنگ با سایر متون دارد، حتی می توان ادعا کرد که در یک متن مشخص مکالمه ای مستمر میان آن متن و متون دیگر وجود دارد. این متون ممکن است ادبی یا غیر ادبی باشند، هم عصر همان متن باشند یا به سده های پیشین تعلق داشته باشند.رویکرد بیش متنیت ژرار ژنت عبارتست از بررسی رابطة میان دو متن ادبی، به گونه ای که بیش متن ...

یکی از تکنیک های اصلی در تحلیل رمان، بررسی و نقد روایت پردازی داستان با توجّه به نظریّه روایت شناسی ژرار ژنت، منتقد ساختارگرای فرانسوی است. او زمان را یکی از مؤلّفه های اصلی پیشبرد هر روایت دانسته است و زمان دستوری را بر پایه سه مؤلفه زمانیِ نظم، تداوم و بسامد بنا نهاده است. در این جستار، به روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد بیشتر به مقوله تداوم زمان روایی دیدگاه ژنت، رمان های «جای خالی سلوچ» اثر محم...