امروزه نقش عوامل ژئوپلتیک در همگرایی و واگرایی کشورها و تحلیل گروه بندی ها و سازمان های منطقه ای بر کسی پوشیده نیست. از این منظر ژئوپلتیک توانسته است الگوهای جدیدی از رقابت، منازعه، همکاری، واگرایی و همگرایی را در سطوح مختلف ترسیم نماید. شورای همکاری خلیج فارس که یک نمونه از این گروه بندی ها می باشد از ابتدای تأسیس در سال 1981 به رغم وجود بسترهای همگرا مانند علائق دینی و فرهنگی مشترک و وابستگی ...

گرجستان از نظر موقعیت ژئوپلتیکی محل ارتباط و تلاقی غرب و شرق،اروپا و خاورمیانه است همچنین یکی از کانالهای ترانزیت نفت و گاز منطقه ای میباشد. اما آنچه ژئوپلتیک گرجستان را از اهمیت ویژه ای برخوردار کرده رقابتهای سیاسی میان قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ایی است.می توان عوامل ژئوپلتیکی بحران درگرجستان را از2منظرمورد بررسی قرارداد -1: فاکتورهای داخلی شامل وجود دو منطقه جدایی طلب اوستیای جنوبی وآبخازیا...

تجزیه اتحاد جماهیر شوروی و ظهور دولت های مستقل در قفقاز و آسیای میانه ، ترکیه را با یک فرصت بی نظیر برای جستجوی یک نقش جدید برای خود به عنوان یک قدرت با نفوذ منطقه ای مواجه ساخت . فروپاشی شوروی در 31 دسامبر 1991 یک فرایند سیاسی بود که نتیجه آن تجزیه یک واحد یکپارچه به 15 واحد سیاسی با جغرافیای جدا از هم بود که نقشه ژئوپلتیک منطقه را دگرگون ساخت . ترکیه به عنوان همسایه قدرت متلاشی شده ، بیشترین ...

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ، تشیع به یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار دنیای ژئوپلیتیک تبدیل شد. با این دگرگونی کم‌نظیر در کانون جغرافیایی شیعه، تشیع در کشور بزرگی مثل ایران به قدرت سیاسی دست یافت. مسلّم است که سیاسی شدن شیعه در جهان، ماهیتی ژئوپلیتیک پیدا کرده است، چرا که از نقطه‌نظر ژئوپلیتیک، مسائل ایران و تشیع به گونه‌ای با هم پیوند خورده است که ایران نمی‌تواند نسبت به سرنوشت ش...

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی حادثه‌ای با ابعاد بین‌المللی و منطقه‌‌ای بود و ژئوپلتیک منطقه را نیز دچار تحوّل اساسی نمود. این تغییر ژئوپلتیک چالش-های نوینی را برای کشورهای منطقه به بار آورد. یکی از مهمترین چالش‌های پیش آمده برجسته‌تر شدن مسایل قومی است. ولی آنچه که بیشتر کشورهای منطقه را دچار تشویش کرد رشد الحاق گرایی مبتنی بر قومیت در نبود یک ایدئولوژی انسجام بخش ملّی (ملی گرایی مدنی) بود. در ظهور ...

پس از سال 2003 میلادی حوزه خلیج فارس شاهد تعارضات ژئوپلتیک و رقابت جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عرب این منطقه به ویژه بین ایران و عربستان سعودی بوده است. اکثر تحلیل گران و متخصصان مسائل خاورمیانه، تعارض میان این کشورها را از منظر سیاسی و راهبردی مورد بررسی قرار می دهند، این در حالی است که ابعاد اقتصادی مسئله نادیده انگاشته می شود. این مقاله تلاش دارد تعارض های میان ایران و کشورهای عرب حوزه خلی...

بنیاد پژوهش حاضر بر این پرسش نهاده شده که سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در قبال ایران (1991-1979) و کوبا (1991- 1959) چگونه شکل گرفته و در عمل چگونه اعمال شده است؟ و چه وجوه تشابه و افتراقی میان ایران و کوبا در این زمینه وجود دارد. روش این پژوهش، تاریخی‌ـ تحلیلی بوده و مبنای تحلیلی آن نظریه واقع‌گرایی در روابط بین‌الملل می‌باشد. همچنین ابزار گردآوری اطلاعات، اسنادی و مبتنی بر استفاده از کتاب‌...

چکیده کشور لبنان پس از بحرین به عنوان کوچک ترین واحد سیاسی خاورمیانه از موقعیت ژئوپلیتیکی بسیار مهمی برخوردار می باشد به طوری که در چهار دهه اخیر، همیشه در رأس تحولات منطقه خاورمیانه بوده است .این کشور از یک سو در موقعیتی قرار گرفته که می تواند ارتباطات بین سه قاره اروپا، آفریقا و آسیا را پوشش دهد و محل مناسبی برای ارتباطات اقتصادی، تجاری و فرهنگی بین این سه قاره باشد واز سوی دیگر همسایگی آن ...

در حال حاضر، توجه به عوامل فرهنگی و اعتقادی در ژئوپلیتیک، جنبه های دیگری از همنشینی جغرافیایی را مطرح ساخته که از نمونه-های آن می توان به تفکر شیعی اشاره کرد. تا پیش از انقلاب اسلامی، دین اسلام دینی فاقد کارکردهای سیاسی محسوب می شد، اما انقلاب اسلامی ایران جنبه های بالقوه سیاسی آن را بالفعل ساخت و تفکر شیعی با انسجام ساختاری در ایران نشان داد که توانایی به ظهور رساندن یکی از بزرگ ترین انقلاب ها...

ایران و روسیه در دوره پس از جنگ سرد، با درک وضعیت ژئوپلتیک، نیازهای داخلی متقابل و نیازهای محیط پیرامونی خود بستر مناسبی را برای همکاری پیدا کرده­اند، اما هنوز چنانکه باید، گسترش نیافته است. با توجه به وضعیت جغرافیایی و منافع ملی دو کشور، یکی از زمینه­های مناسب برای توسعه همکاری‏ها میان ایران و روسیه، تعاملات در زمینه تأمین نیازهای امنیتی است. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی روا...