نیاز به روش‌شناسی در عرصۀ علوم اسلامی ـ ازجمله هنر اسلامی ـ امری ‌ناگزیر است که داوری‌ و قضاوت‌ دربارۀ چیستی هنر اسلامی و پرسش‌های نظری دربارۀ آن را ممکن می‌کند. اندیشمندان در این عرصه به روش‌های گوناگونی توجه کرده و هر یک بر اساس روشی خاص به این مقوله نگریسته‌اند؛ به‌طوری‌که استفاده از روش‌های فراوان، نتایج متفاوتی را به همراه داشته و بعضی تعارض‌ها و اختلافات در داوری‌ چیستی هنر اسلامی مبتنی ب...

هانری کربن از جمله متفکرانی است که به طور جدی در صدد محقق کردن ماهیت و چیستی فلسفة تطبیقی بر آمده است. منبع الهام کربن در باب تبیین فلسفة تطبیقی پدیدارشناسی هوسرل بوده است.اعمال روش پدیدارشناسی در فلسفة تطبیقی مستلزم رجوع به ذات اندیشه‌های فلسفی است. شعار رجوع به ذات اشیاء، متعلق به پدیدارشناسی هوسرل است، ولی هوسرل این ذات را در عالمی ماورایی و قدسی جستجو نمی‌کرد، بلکه در آگاهی بی‌واسطه و در عم...

رساله حاضر از نسبت هستی شناسی هرمنوتیک و جامعه باز پرسش می کند. از یک جهت می توان گفت مساله اصلی که ما پیش رو خواهیم داشت، این است که پشتوانه های فکری -فلسفی جامعه ی آزاد کدامند و در عالم معرفت، جامعه باز با کدام نحو از تفکر بستگی دارد... جهت گیری عمومی مطالعه ی حاضر نشان دادن توانایی هرمنوتیک فلسفی در مقایسه با ابزار خرد متافیزیکی کلاسک، عقل مدرن و خرد باوری انتقادی پوپر است. در بخش نخست که تح...

دو نوع اصلی پژوهش در علوم رفتاری به کار رفته است: پژوهش کمی و پژوهش کیفی. پژوهش کمّی مبتنی بر پارادایم اثبات گرایی است که به دنبال ارائه تبیین هایی مبتنی بر قوانین جهانشمول و هدف اصلی آن اندازه گیری عینی دنیای اجتماعی، آزمودن فرضیه ها و، پیش بینی و کنترل رفتار انسان است. در مقابل، پارادایم کیفی ریشه در ضداثبات گرایی و رویکرد پدیدا رشناسی داشته، و فردنگر ماهیتاً طبیعت گراست و هدف اصلی اش درک حیات ...

تأثیرپذیری مارکس از هگل امری است مورد اتفاق و خصوصاً تأثیرپذیری­اش از بخش ارباب و بنده پدیدارشناسی روح، اگرچه نظریه­ای مشهور اما برای برخی مانند آرتور، افسانه­ای بیش نیست. امثال سارتر و هیپولیت که تحت تأثیر کوژو، منشأ شهرت این نظریه هستند بدون ذکر هیچ شاهدی، طرح مدعا کرده‌اند. مارکوزه به نقل جمله­ای از دست­نوشته­های اقتصادی و فلسفی 1844 مارکس اکتفا کرده است و آرتور را بر آن داشته است تا با محوری...

نظریه فلسفی جهان مثالی که پیش از نظریه عالم مُثُلی افلاطون در اندیشه­های زرتشت و حکمت خسروانی ریشه داشته است، در اندیشه حکیمان و عرفای مسلمان چون مولانا نیز بسیار تأثیرگذار بوده است. این نظریه در زیباشناسی هنری رویکرد خاصی را پدید می­آورد که بر پایه صدور معقول در محسوس و و نزول از وحدت به کثرت مبتنی است و شکلی از ادبیات تمثیلی یا رمزی را به وجود می­آورد که ساختی دوگانه به اثر می­بخشد. در این ساخت...

نظریة فلسفی جهان مثالی که پیش از نظریة عالم مُثُلی افلاطون در اندیشه­های زرتشت و حکمت خسروانی ریشه داشته است، در اندیشة حکیمان و عرفای مسلمان چون مولانا نیز بسیار تأثیرگذار بوده است. این نظریه در زیباشناسی هنری رویکرد خاصی را پدید می­آورد که بر پایة صدور معقول در محسوس و و نزول از وحدت به کثرت مبتنی است و شکلی از ادبیات تمثیلی یا رمزی را به وجود می­آورد که ساختی دوگانه به اثر می­بخشد. در این ساخت...

هوسرل جهت تحلیل آگاهی ما از امور فلسفی روش پدیدار شناسی را ارائه کرد که امروزه در بسیاری از حوزه های معرفت مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله با بین مراحل چهارگنه روش پدیدارشناسی هوسرلی، و مقایسه آن با تحلیل فلسفی استاد مطهری از اخلاق، نشان داده می شود: عناصر نفی مثل افلاطونی و مقولات ارسطویی در مفاهیم اخلاقی نزد شهید مطهری با تعلیق حکم نزد هوسرل، و اعتباری بودن تعابیر اخلاقی نزد شهید مطهری...

در این مقاله، ادعای هگل مبنی بر ضرورت گذارهای روح در مواقف پدیدارشناسی مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است تا معنای مورد نظر وی از ضرورت این گذارها مورد پژوهش قرار گیرد. برای این منظور نخست به اجمال معانی مختلف ضرورت بیان شده و سپس به بررسی این مطلب پرداخته شده که ضرورت مورد التفات هگل کدامیک از انواع این ضرورت‌ها بوده است. به همین جهت نظر مک تاگارت، هولگیت، فیندلی، لاور و کوفمان در این زمینه ذ...

روایت‌شناسی، علمی نوپاست که در دهۀ شصت قرن بیستم توسط نظریه‌پردازانی همچون ژرار ژنت و تزوتان تودورف ایجاد شد. این علم به طور مشخص به روش‌شناسیِ ساختار و روشِ روایت می‌پردازد و به طور عمده حوزۀ عملکردش ادبیات است. از سوی دیگر، پدیدارشناسی روحِ هگل یکی از بزرگ­ترین آثار تاریخ فلسفه است که در آن، هگل به تعبیری، تمام دقایق و مراتب اندیشه و تاریخ بشری را بررسی کرده و همۀ آنها را به نحوی دیالکتیکی در بط...