فهم معانی دستوری واژگان قرآن بر اساس نحو سنّتی عربی دارای کاستی‌هایی است که زبان شناسی جدید با رویکرد علمی به زبان، برخی از این کاستی‌ها را جبران می‌نماید. در زبان‌شناسی جدید مکاتب متعددی وجود دارد. یکی از این مکاتب، مکتب چامسکی و زبان‌شناسی زایشی ـ گشتاری او است که در فهم معانی ساختاری واژگان قرآن بسیار راه گشاست. این مقاله در ابتدا به بیان دستور گشتاری ـ زایشی می‌پردازد، آن گاه این دستور را د...

دوفصلنامه‌ی پژوهش‌های قرآنی در ادبیات، دانشگاه لرستان سال دوم، شماره‌ی اول، پیاپی سوم، بهار و تابستان 1394 هـ. ش/2015م صفحات 65- 91 ساخت‌های همپایه در جزء سی‌ام قرآن کریم مرتضی قائمی[1] فائزه صاعدانور[2] چکیده برای انتقال پیام‌‌های آسمانی، امکانات زبانی به زیباترین شکل ممکن در قرآن کریم به ‌کار رفته است. یکی از ویژگی‌های سبکی جزء سی‌ام قرآن کریم، استفاده گسترده از ساخت‌های همپایه است. همپای...

فرضیات بی شماری که در رابطه با طبیعت و ساختار زبان به خصوص چگونگی تعامل میان واژگان و نحو پیشنهاد شده اند، فرد را با مسئله بظاهر غیر قابل حلی مواجه می سازند. فرضیات متنوع ساختارگرایانه وضعیت دوگانه ای را به وجود آورده است: از یکسو میتوان شاهد فرضیاتی از جمله: فرضیه صرفاً ساختاری هریس بود که نقش بسیار حساس واژگان را به عنوان عنصر کلیدی فراگیری زبان نادیده انگاشته دانش مقولات ذهنی واژگانی را مجزا ...

ترجمۀ قرآن به زبان آلمانی یکی از راه های شناخت این کتاب مقدس در کشورهای آلمانی زبان است. متأسفانه، نارسایی های موجود در بسیاری از ترجمه های قرآن، خواننده را به این هدف و غایت خاص نمی رساند. هدف اساسی پژوهش حاضر، شناسایی عوامل اصلی آسیب زا در ترجمه های آلمانی قرآن از آغاز تاکنون به منظور کاهش آسیب پذیری ترجمه با بیان راهکارهای لازم است. یافته های جستار پیش رو نشان می دهد که چهار عامل اصلی ترجمه ...

چکیدهسید رضی(ره)، از فرزندان امام موسی کاظم(ع) در سال 359 هجری در بغداد مرکز خلافت بنی‌عباس تولد یافت. این دانشمند فرزانه در عمر کوتاه ولی پربرکتش دارای آثار بسیاری همچون تالیف نهج‌البلاغه و نیز «حقایق التأویل فی‌ متشابه التّنزیل» بوده که از تفاسیر مهم شیعه در قرن چهارم است. این نوشتار در ابتدا به بیان شاخصه‌های کلی کتاب اخیر پرداخته، آنگاه ضمن معرفی اجمالی شیوه‌ی تفسیری قرآن به قرآن، کارب...

جستجوی ریشه و نحوه ساخت برخی از واژگان غریب و کم کاربرد قرآن کریم، دغدغه‌ای است که در طول تاریخ اسلام ‏بسیاری از عالمان لغت و زبان‌شناسان را به خود مشغول داشته و باعث شده نظریه‌های متعددی در این خصوص تولید شود، ‏همانند نظریه وجود واژگان دخیل یا نظریه تشکیل شدن زبان قرآن از مخلوط زبان‌های عربی و آرامی. ‏به نظر می‌رسد از جمله دلایل وجود ابهام در رابطه با ریشه این واژگان و طرح نظریات مختلف، عدم وج...

در این مقاله، می کوشیم با نگاهی انتقادی کمبود توجه به واژه پژوهی در متون دانشگاهی را بررسی کنیم و با بررسی ابعاد مختلف این موضوع، چشم انداز روشنی از پیش زمینه ها، مسیرها و موانع موجود در این حیطه را ارائه کنیم. در این راستا، تمرکز این مقاله هم بر کمبود پژوهش درمورد زبان علمی فارسی است و هم بر کم توجهی پژوهش ها به زبان آموزان فارسی زبان. ابتدا تصویری کلی از اهمیت یادگیری و تسلط بر ابعاد مختلف وا...

وجود واژه‏ هاى چند معنا و همنام در هر زبانى فهم متن را دچار مشکل مى ‏کند. از آنجا که قرآن به زبان بشرى نازل شده وجود این نوع واژه‏ ها در آن امرى اجتناب ‏ناپذیر است. قرآن پژوهان در گذشته با عنوان وجوه و نظایر و مشترک لفظى به بررسى این نوع واژگان قرآنى پرداخته ‏اند. در زبان‏شناسى جدید بافت زبانى و فرا زبانى براى تشخیص مفهوم واژه‏ هاى هم معنى و چند معنى مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله ابتدا...

زبان قرآن را می توان به سه معنای 1- زبان عربی، 2- زبان عربی متناسب با اندیشه و زبان مخاطب و 3- زبان عربی متناسب با اندیشه و زبان مخاطب و هماهنگ با سیستم اندیشه وری گوینده در نظر گرفت. کم و کیف متانت گفتاری زبان قرآن (به هر سه معنی) در حوزه های پنج گانه ی التذاذات جنسی (التذاذات قلبی، بصری، سمعی، لمسی و مقاربتی) قابل اثبات است. کنایی بودن همه ی تعابیر جنسی قرآن، صراحت گریزی قرآن در مقام تفهیم و ...

مقاله ی حاضر معناشناسی واژه ی نساء و بررسی روابط معنایی این واژه با واژگان مرتبط با آن در قرآن با الگوگیری از کتاب خدا و انسان در قرآن نگارش ایزوتسو یا همان مکتب «معناشناسی اولمان» است. افزون بر این، در این مقاله تلاش شده است سیمای کلی زن در قرآن و جایگاه وی با رویکردی به معناشناسی- زبان شناختی واژه ی نساء ارائه شود. روش فهم آیات در این مقاله، صرفاً بر ظاهر لفظ و جغرافیای نزول آیات است.