دیوان خاقانی شروانی، به منزلة جلوه گاه برجستة پیوند فضل و هنر، سرشار از نوگویی و غرابت است. پشتوانة فرهنگی شاعر، چون با طبع نوجو و تخیل غنی او همراه است، به آفرینش تصاویر و ترکیباتی می انجامد که عمدتاً مسبوق به سابقه ای نیست. از همین روی، ناسخان نتوانسته اند چندان شایسته به کتابت اشعار او بپردازند و خواسته یا ناخواسته ضبط های نادرستی را وارد متن کرده اند. بخشی از این ضبط های نادرست، که رسم الخط ...

چکیده خاقانی شروانی از شاعران پرآوازة قرن ششم هجری است که به تبع شاعران هم‌عصر خود در رعایت سبک فنی مصنوع و الزام به آوردن غالب اطلاعات و اصطلاحات علمی، معارف دینی، تاریخ، اسطوره، باورهای عامیانه، و ... گوی سبقت از بسیاری از همگنان خود در دشوارگویی ربوده است؛ به همین سبب، بسیاری از خاقانی‌پژوهان کوشیده‌اند، ضمن تصحیح و تنقیح دیوان خاقانی، پرده از پاره‌ای رمز و رازهای پوشیده در شعرش بردارند و ضم...

یکی از ویژگی ها و اختصاصات مهم شعری سبک شاعران آذربایجانی و ارّان کاربرد اصطلاحات و مضامین علمی و کمک گرفتن از آن ها برای مضمون سازی است؛ چنان که بیشترین مضامین و اصطلاحات علومی، مانند نجوم، طبّ، گیاه شناسی، داروشناسی، در آثار شاعران این سبک دیده می شود. در این مقاله، اصطلاحات، تشبیهات، استعارات و مضامین ساخته شده با برخی احجار کریمه (شامل الماس، پیروزه، درّ، عقیق، لعل، و یاقوت) بررسی شده و مسائل ...

یکی از موضوعات مهمّی که ذهن و اندیشه ی صاحبان فنّ را به خود مشغول داشته و باعث شکل گیری آثار ارزشمندی از سوی آنان گردیده، تأثیرپذیری شعرا و عرفا از مضامین، موضوعات شعری، عرفانی و خصایص سبکی پیشینیان است. عمر خیام نیشابوری به عنوان ریاضی دان، فیلسوف و طبیب که اشتهار جهانی و جاودانی دارد؛ از اخلاق (پیچیده و معماگونگی)واسرارجهان، ناپایداری عمر، رنج، مرگ، و خاطره ها و ترکیب آدمی در حلقوم مُشتَهی(آرزو-خ...

آسمان و اجرام آن از دیر باز تا کنون، دست مایه ای قوی برای خلق مضامین و معانی بدیع در نزد شاعران بوده است. یکی از شاعرانی که به زیبایی و به کرّات به مضمون سازی با اجرام آسمانی پرداخته است خاقانی شروانی است. خاقانی شاعری صاحب سبک است و توانسته است در استفاده از اجرام آسمانی نیز سبکی جدید و منحصر به فرد بیافریند. آنچه که سبب تمایز و برتری خاقانی از دیگر شاعران در زمینه ی مضمون سازی با اجرام آسمانی ...

خاقانی شروانی از سرآمدان قصیده سرایی در ادب فارسی است. با وجود پژوهش های سودمندی که در شیوه شاعری و وقایع دوران حیات خاقانی صورت گرفته است، زوایای تاریک و نقاط مبهم فراوانی در این حوزه همچنان باقی است . بخشی از این ابهامات نشأت گرفته از نخستین اظهارنظرهای نه چندان موثّق تذکره نویسان متقدّم، و نیز تکرار این اقوال در تذکره های متأخّر بر آنهاست. این نقدهای بیرونی، خود سبب رواج برخی اطّلاعات نادرست در ...

درک و فهم کودکان از جهان پیرامون شان در قالب بازی های شان به نمایش درمی آید. کودکان به یاری بازی، خود را با نظام های اجتماعی و هنجارهای فرهنگی آن تطبیق می دهند. از این رو بازی ها در زیرساخت خود واجد ویژگی های فکری، فرهنگی و اجتماعی زمانه خود و یکی از راه های انتقال فرهنگ هستند. این ویژگی در بازی های سنتی کودکانه به جهت کیفیت استعلایی و ساختار ساده آنها برجسته تر است. این پژوهش، بازی های کودکانه...

خاقانی شروانی یکی از بزرگترین قصیده سرایان پهنه ی ادب فارسی است، که به علت دشواری اشعارش چنان که شایسته ی مقام اوست، نزد همگان شناخته شده نیست. وی به دلیل داشتن اطّلاعات و آگاهی بر علوم مختلف و وارد کردن آنها در شعر و همچنین به خاطر قدرت خارق العاده ای که در به کارگیری مضامین و خلق ترکیبات بکر و دشوار داشت موجب پیدایش سبک خاصّی در شعر و ادب فارسی گردید. به کارگیری ترکیبات بدیع و پیچیده و کنایات...