یکی از مباحث مهمی که در زبان شناسی نظام مند نقش گرا مطرح می شود «فرانقش» است. در این رویکرد، همۀ زبان ها حول دو محور اساسیِ معنایی، یعنی معنای اندیشگانی و معنای بینافردی، شکل گرفته اند. از سوی دیگر، فرانقش اندیشگانی به دو کارکرد تجربی و منطقی تقسیم می شود. در کارکرد تجربی، کاربرِِ زبان تجربیات دنیای بیرونِ خود را از طریق زبان بیان می کند. محصول این کارکرد، در جمله، گذرایی است که مؤلّفه ای از فرانقش ...

استعاره دستوری در مقالات پژوهشی پزشکی: بررسی مقایسه­ای مجلات ایرانی به زبان انگلیسی و مجلات انگلیسی/ آمریکایی*   نسرین صیفوری[1] عباسعلی رضایی[2] آقا فاطمه حسینی[3]   تاریخ دریافت: 4/12/91 تاریخ تصویب: 27/11/92   چکیده استعاره دستوری مهم ترین ویژگی گونه علمی زبان انگلیسی به حساب می آید که باید به طور مناسب، بجا، و در دفعات کافی به کار گرفته شود، در غیر این صورت زبان به نوع محاوره ای نزدیک می شو...

نظریه نقش گرای هلیدی مبتنی بر سه سطح معنایی است که از آن ها به عنوان سه فرانقش اندیشگانی ،بینا فردی و متنی یاد می شود .در این پژوهش  سعی بر آن است تا با روش توصیفی و تحلیلی، بند­های آیات سوره همزه از منظر فرانقش متنی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که بسامد آغاز گر نشاندار سبب برجسته سازی و القاء بهتر پیام به مخاطب و متناسب با فضای گفتمانی سوره است. هم چنین اطلاع نو در ا...

در سده ی اخیر غرب مفهومی پرمناقشه در فضای فکری کشور بوده و گفتمان های هویتی، دلالت های متفاوتی برای آن تولید کرده اند که هژمونیک شدن هریک، پیامدهای اجتماعی متفاوتی را رقم زده است. با توجه به موقعیت منحصربه فرد تلویزیون در ایران، نحوه ی بازنمایی غرب در آن می تواند گفتمان معینی را تضعیف یا تقویت کند. همچنین با توجه به مدل مالکیتی تلویزیون، بررسی تصویر غرب در این رسانه، جایگاه کلیدی این مفهوم در س...

عین‏القضات همدانی یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان ادبیات فارسی در حوزۀ اندیشه و بیان بوده و از این رو، مانند هرنویسندۀ بزرگِ دیگر، بعضی از آثار به وی منسوب شده است. این پژوهش، به روش تحلیلی- آماری، به بررسی سبک شناختی- مقایسه ایِ مهم ترین تألیفِ قاضی، یعنی تمهیدات، و یکی از آثارِ منتسب به وی، یعنی لوایح، اختصاص دارد و در پی یافتنِ صحتِ این انتساب است. مقالۀ حاضر، با رویکرد زبان شناسیِ نقش گرا در حوزۀ ف...

در سده‌ی اخیر غرب مفهومی پرمناقشه در فضای فکری کشور بوده و گفتمان‌های هویتی، دلالت‌های متفاوتی برای آن تولید کرده‌اند که هژمونیک شدن هریک، پیامدهای اجتماعی متفاوتی را رقم زده است. با توجه به موقعیت منحصربه‌فرد تلویزیون در ایران، نحوه‌ی بازنمایی غرب در آن می‌تواند گفتمان معینی را تضعیف یا تقویت کند. همچنین با توجه به مدل مالکیتی تلویزیون، بررسی تصویر غرب در این رسانه، جایگاه کلیدی این مفهوم در س...

نظریه ی نقش گرای نظام مند هلیدی یکی از معروف ترین نظریات زبانی است که از آن در تحلیل انواع متن به ویژه با هدف بررسی نقش های مختلف زبانی استفاده می شود. هلیدی بر این باور است که اصلی ترین هدف زبان، انتقال معناست؛ و به همین منظور، گویشوران برای تبادل معنا، متن را می سازند. یعنی چیزی که در تعامل مهم است، انتقال معناست نه صورت های زبانی. هدف این تحقیق، بررسی متون رادیویی شبکه جوان – به عنوان یکی از...

مقالۀ حاضر کوششی است برای توصیف گفتار کودکان شش‏ساله، فارسی‏زبان و تهرانی در‏قالب نظریۀ نقش‏گرای نظام‏‏مند هلیدی و متیسن (2004) که از‏منظر فرانقش متنی این نظریه انجام شده است. ضرورت و اهمیت چنین پژوهشی از آن جهت است که با‏وجود اهمیت مطالعۀ گونه گفتاری در بررسی‏های زبانی، پژوهش‏های توصیفی دربارۀ زبان فارسی و به‏ویژه گونه گفتاری این زبان و در‏حوزۀ گفتار کودکان، بسیار اندک اند. داده‏‏ ‏های مطالعه‏...

در پژوهش حاضر، بخشی از متون علمی فیزیک را در دو زبان فارسی و انگلیسی، از‏منظر فرانقش متنی دستور نقش گراینظام مند هلیدی بررسی کرده‏ایم؛ پس‏از تجزیه و تحلیل بند‏ها، ده نوع آغازگر را شناسایی کرده و میزان کار‏برد و فراوانی آن‏ها را نشان داده‏ایم. نتایج پژوهش بیانگر آن است که میزان وقوع آغازگر ساده در کل پیکره، بیش‏از آغازگر مرکب (58 در‏صددر‏برابر 42در‏صد) و آغازگر بی‏نشان، بیش‏از آغازگر نشان‏دار )8...

نامه های رهبران، زمینۀ مناسبی برای تحلیل گفتمان انتقادی است. از جملۀ این مکاتبات ارزشمند، نامۀ شمارۀ 28 نهج البلاغه به معاویه است که در میان نامه های علی(ع) جایگاه ویژه ای دارد. این نامه در اصل  گفتمان مشروعیت حضرت است. حال پرسش اصلی این مقاله این است که رابطۀ لایه های مختلف زبانی با این گفتمان چگونه است؟ و چگونه گفتمان مشروعیت حضرت از طریق گزینش های زبانی شکل می گیرد و چگونه با گفتمان مخالف(مع...