ونزبرو در کتاب بحث انگیز مطالعات قرآنی، با نامعتبر خواندن اسناد روایات در تاریخ گذاری متون کهن شیوه ادبی را به جای آن ارائه کرد. او این شیوه را برای تاریخ گذاری متون کهن تفسیری پیش از طبری از جمله تفسیر کلبی ابن عباس به کار برد. بر همین اساس وی این تفسیر را متعلق به حدود سال 200 هجری می داند. پس از او ریپین بر اساس تحلیل ادبی این تفسیر را اواخر قرن سوم تاریخ گذاری کرد. در این جستار به معرفی، بر...

رساله حاضر دارای یک مقدمه و چهار فصل به شرح ذیل می باشد: مقدمه: مقدمه مشتمل به هدف تحقیق، پیشینه و سابقه تحقیق، زندگی نامه ابن هشام، جایگاه مغنی اللبیب از دیدگاه علما، ادب و روش نگارش این کتاب ارزشمند می باشد. فصل اول: در فصل اول 9 آیه مورد بررسی قرار گرفته است. نخستین آنها، آیه نهم سوره زمر می باشد که مورد بحث در آن همزه(امن هو قانت) است که در صورت تخفیف میم بین مفسرین و ارباب ادب اختلاف ...

چکیده «شبه‌جمله» در نحو عربی بر ظرف و جارومجرور اطلاق می‌شود. ظرف و جارومجرور از مصداق‌های ترکیب‌اند و از دو اسم مانند «عندک» یا یک اسم و یک حرف مانند «فی ‌الدّار» پدید آمده‌اند؛ جزء حرفی و ظرفی آن‌ها شایستگی مسند یا مسندالیه شدن را ندارند؛ و نیز هیچ‌گونه ‌اسناد و نسبتی ندارند؛ تنها یک مشابهت صوری و ظاهری در شکل و پیکر آن دو با جمله و کلام در میان است؛ و وجه شباهت ‌آن دو با جمله در پیوند و پیوس...

  دین مبین اسلام برای خردورزی و عقلانیت، اهمیت شایانی قائل است. امام کاظم7 به هشام فرمود: ای هشام، خدای متعال هیچ چیزی را تقسیم نکرد که برتر از عقول باشد. خواب عاقل از بیداری جاهل برتر است. اقامت عاقل از سفر جاهل برتر است. خدای متعال هیچ پیامبری برنینگیخت مگر این‌که عقلش را کامل کرد و عقلش از عقول همه امت برتری یافت. هیچ چیزی در ضمیر پیامبران برتر از جهاد...

مقالة حاضر تلاشی است در جهت نقد و تحلیل کتاب زنان پرده‌نشین و نخبگان جوشن‏پوش نوشته فاطمه مرنیسی. نویسندة کتاب با تکیه بر دو منبع تاریخی؛ تاریخ طبری و سیرة ابن هشام تحلیل‏های خود را ارائه کرده است. محدودیت منابع مورد استفاده نویسنده و عدم اتقان علمی آنها، همچنین عدم رعایت شاخصه‏های پژوهش در تحلیل و نقد مطالب، کتاب حاضر را از جهات بی‏شماری قابل تأمل ساخته است. اما لغزش نویسنده در چند جا نمود بی...

شیعیان در نسب نگاری عمومی نقشی برجسته داشتند و از پیشروان این علم بودند. آنان با استفاده از منابع شفاهی چون نقل از نسب دانان نخستین و گفتگو با عالمان و شیوخ قبایل و نیز منابع مکتوب چون کتب پیشینیان، کتیبه ها و سنگ قبر ها، به ثبت انساب اقدام کردند. نوشته های نسب نگاران شیعی به ویژه ابن کلبی از منابع اصلی نسب نگاران بعدی اعم از شیعه و سنی بوده است. همچنین کتاب الاکلیل همدانی که نوآوری خاصی در است...

این مقاله به بررسی متنی و منبع شناختی یک روایت تفسیری می پردازد که نخستین بار در دو تفسیرالتبیان و مجمع البیان به نقل از امام باقر علیه السلام آمده است. مؤلف نشان می دهد که مأخذ شیخ طوسی در نقل این روایت، المصابیح فی تفسیر القرآن تألیف ابوالقاسم حسین بن علی معروف به وزیر مغربی (370ـ418 ق) بوده است. وزیر مغربی این سخن را به نحوی مبهم به «ابوجعفر» نسبت می دهد؛ اما این روایت نه در هیچ یک از منابع ...

در فاصله سال های 107 تا 216 هجری سلسله شورش هایی از سوی قبطیان مسیحی علیه حاکمانمسلمان اموی و عباسی شکل گرفت. در این مقاله زمینه، عوامل و پیامدهای این شورش ها بررسی شدهاست. تغییرات تدریجی در نظام مالی و زمین داری در عصر اموی، که از امارت عبدالعزیز بن مروان درمصر آغاز شده بود و در خلافت هشام بن عبدالملک تکمیل گردید، افزایش میزان مالیات ها و درنتیجهشورش های قبطیان را در پی داشت. این شورش ها نه تن...

مقالة حاضر تلاشی است در جهت نقد و تحلیل کتاب زنان پرده نشین و نخبگان جوشن‏پوش نوشته فاطمه مرنیسی. نویسندة کتاب با تکیه بر دو منبع تاریخی؛ تاریخ طبری و سیرة ابن هشام تحلیل‏های خود را ارائه کرده است. محدودیت منابع مورد استفاده نویسنده و عدم اتقان علمی آنها، همچنین عدم رعایت شاخصه‏های پژوهش در تحلیل و نقد مطالب، کتاب حاضر را از جهات بی‏شماری قابل تأمل ساخته است. اما لغزش نویسنده در چند جا نمود بی...