یکی از عناصر زیبایی شناسی در آثار نگارگری ایران، علاوه بر ترکیبات حیرت انگیز ومسحورکننده رنگ و تقسیمات هندسی مکان و اشکال، نور است. همان طور که در صور نگارین نقاشی ایرانی مشاهده می شود، سطوح دو بعدی رنگین فاقد سایه و سایه روشن، حاکی از تصویر فاقد منبع نور واحد است. عدم حضور سایه در این آثار نشان می دهد که نوری فراگیر و بسیط سراسر تصویر را فرا گرفته است. تصویر، جهانی مملو از نور را افتتاح کرده ا...

از دیرزمان، عنصر نور در اسطوره، تاریخ و فلسفه جهان‌شناسی اقوام گوناگون حضور داشته است. بنا بر کارکردهای متنوع نور (مثل مفاهیم قدسی، عقلانی، هستی‌شناختی، هدایتگری وزیباشناسی)، این سیر تاریخی از مصر باستان و با آیین هرمس آغاز می‌شود و در اندیشه زردشت، تنوّع وگستردگی می‌یابد. دین یهود، مکتب گنوس، آیین صابئین مندایی و دین عیسای ناصری(ع) با تأثیرپذیری از یکدیگر در انتقال اندیشه اشراقی نقش داشته‌اند. ...

   پژوهش حاضر در جستجوی یافتن پاسخی به این پرسش است که نوع تجسم نور در نگارگری ایران چگونه بوده است و این که آیا این نوع از تجسم می‌تواند مرتبط با نوع بینش فلسفی ایرانیان دربارة انوار الهی و جهان ملکوت باشد؟ در پاسخ به این پرسش، ابتدا مکاتب فکری، فلسفی و بینشی ایرانیان نسبت به نور،‌ با رعایت تقدم و تأخر تاریخی آن (تفکر مزدایی، مانوی، اسلامی ـ عرفانی) شرح داده شده است، ضمن ورود به هرکدام از این...

از دیرزمان، عنصر نور در اسطوره، تاریخ و فلسفه جهان شناسی اقوام گوناگون حضور داشته است. اوج حضور مفاهیم نورانی با شاکله عقلانی، در دین مبین اسلام مشاهده می شود . شناخت کامل عنصر «نور» و بررسی ماهیت آن با در نظر گرفتن نمودها و کارکردهای متفاوت و بررسی سیر تاریخی و تحول آن در مکاتب و ادیان مختلف میسر می شود. حضور نور در دو بعد از مهمترین ابعاد هنری اسلامی یعنی معماری و نگارگری جلوه و حضوری ذاتی دا...

ولایت یکی از موضوعات مورد توجّه در عرفان اسلامی است که مباحث زیادی از جمله اولیای مستور الهی را در خود جای داده است. در طریقت مولویّه که یکی از طریقت‌‌های مهمّ عرفانی است، بزرگانی نظیر بهاءولد، برهان‌‌الدّین محقّق ترمذی، شمس تبریزی، صلاح‌‌الدّین زرکوب، مولانا جلال‌‌الدّین محمّد بلخی و سلطان‌‌ولد، وجود دارند. در آثار ارزشمند این گروه، از موضوع مهمّ اولیای الهی به‌خصوص اولیای مستور و عوامل ناشناسماندن و ر...

   اندیشه‌های ایران باستان و مزدیسنا، به‌ویژه فلسفۀ خسروانی در آثار ادبی و عرفانی پس از اسلام بیش و کم تأثیر گذاشته است. این مقاله با هدف بررسی گستردگی حکمت و فلسفة نور در ایران باستان و خدامحوری در «آتش (نور)، فره و امشاسپندان» از نگاه متون مزدیسنایی و بازتاب آن در اندیشه­‌ی مولوی بر پایه­­ی مثنوی معنوی به نگارش در آمده ‌است. از این‌رو، به شیوۀ توصیفی، تحلیلی، اسنادی و ارزیابی کمّی کوشش شده، بر...

بنی اسرائیل و سنت الهی کیفر: تحلیل گفتمان انتقادی یک داستان قرآنی سنت الهی کیفر یکی از مهم ترین، سنت‌های الهی است که بر تعاقب عمل و جزا تأکید می کند و اصلی ترین محرک انسان برای پایبندی به قوانین شریعت است. این سنت بارها در قرآن کریم بازگو شده است؛ اما تنها نص مشترک در زمینه جاری شدن این سنت در میان بنی اسرائیل ، ماجرای سرپیچی آنان از فرمان جهاد برای ورود به سرزمین مقدس بوده، که در قرآن کریم (سو...

دل آدمی که حقیقت وجودی اوست، هرگاه با خُلق و خوی ناپسند چون جاه طلبی و ریاست جویی، عُجب، خودبینی، غرور، تکبّر و ریا و... آلوده گردد، صفای خود را از دست داده و از مقصود اصلی خود که مشاهده ی جمال محبوب است باز می ماند. ضروری است که با نور دین و علم و ایمان و با عنایت و فضل و احسان الهی و با شراب عشق و محبّت که در داروخانه ی عارفان و طبیبان الهی محقّق است، علاج و درمان یابد. این مقاله کوششی است به روش ...

حقیقت نوری اهل بیت (علیهم السلام) یکی از مهم ترین فضائل آنان به شمار می رود و نقشی بنیادین نسبت به سایر فضائل ائمه دارد و معرفت به ائمه (علیهم السلام) و بالتبع معرفت حقیقی حق از طریق شناخت این حقیقت حاصل می شود. این حقیقت به طور کلی شامل دو قسمت می باشد 1- «خلقت نوری اهل بیت (علیهم السلام)» 2- «مقام نورانیت اهل بیت (علیهم السلام)». نور ائمه (علیهم السلام) اولین مخلوق الهی می باشد که هستی با وجو...