مقالۀ حاضر به بررسی جامعه‌شناختی اهتمام روشنفکران در ساخت نخستین دولت مدرن در ایران پرداخته است. به‌گونه‌ای‌که امکان تحلیل تاریخی مقولۀ روشنفکری را در دوران مشروطه از سال 1285 تا 1305 به دست می‌دهد. ارتباط گفتمان‌های سیاسی روشنفکران با مناسبات قدرت به شیوه‌ای فوکویی تحت تحلیل تبار تاریخی قرار گرفته است. نتیجۀ بررسی‌ها در این مقاله نشان می‌دهد که معرفت‌های متفاوت شکل‌گرفته در هر گفتمان و کردارها...

چکیده این نوشتار ضمن مطالعه جریان های روشنفکری دینی در جمهوری اسلامی ایران درصدد است تا به مطالعه نقش روشنفکران دینی در توسعه عمومی در ایران بپردازد از این رو با دستیابی به ویژگی و جنس گفتمان های روشنفکری دینی درصدد است تا به مطالعه عقلانیت ارتباطی و عقلانیت انتقادی در گفتمان های روشنفکری بپردازد. البته ما به طور دقیق با کاربرد رویکرد ارتباطی به حوزه عمومی، وجه تمایز جامعه مدرن و سنتی را در حض...

نوشتار حاضر کوششی است برای توضیح و تبیین پایگاه اجتماعی گفتمان روشنفکری دینی در ایران از انقلاب 1357 تا کنون. این پایان نامه با تبیین مسائل اجتماعی ایران در سه دهه ی 60 ، 70 و 80 خورشیدی، به دنبال یافتن دلایل افول پایگاه اجتماعی گفتمان روشنفکری دینی در دهه های 60 و 80 و دلایل گسترش پایگاه اجتماعی این گفتمان در دهه ی 70 می باشد. نتیجه ای که پژوهش حاضر بدان دست یافته، این است که مابین میزان مدن...

این پژوهش در پی آن است تا نگاهی ویژه به برخی ریشه های دین گریزی داشته باشد و آنگاه، پس از بیان هر عامل، راهکاری مناسب برای مقابله را تبیین یا بدان اشاره نماید. نگارنده، نخست، به مفهوم شناسی دین می پردازد و، سپس، نفوذ روشنفکری، نفوذ اندیشۀ خردورزی و علم گرایی صرف، القای معنویت های دروغین، و ضعف نظام آموزشی را مهم ترین عامل دین گریزی می شمارد و راهکار مقابله را، به ترتیب، تبیین دین واقعی و واقعیت...

مطالعه مذکور تلاش کرده تا اصطلاحا سه لحظه ترجمه را در تاریخ فارسی بررسی کند: 1- نهضت ترجمه قرون اولیه اشلامی در دورهی عباسی. 2- مشروطیت به عنوان مشاله ای از جنس ترجمه 3- بررسی فرآیند ترجمه متون نظری پساساختارگرا در دهه های 1370 و 1380

چکیده: آشنایی و برخورد فرهنگ ایرانی ـ اسلامی با فرهنگ غرب و دستاوردهای تمدنی آن، موجب گردید که در محافل آن روز بحث نحوه برخورد با این فرهنگ مطرح شود. در بین متفکرین ایرانی سه نوع واکنش شناخته شده نسبت به تمدن غرب مطرح گردید: دیدگاه غربگرا، دیدگاه سنتگرا، دیدگاه احیاگرا. عده ای از متفکرین و اندیشمندان دوره رضاشاه تحت تأثیر فضای ایجاد شده دراین دوره، در راستای عرفی سازی دین شروع به فعالیت و نظر...

چکیده: کاربرد ناسیونالیسم از اواخر قرن 18 م آغاز و از سال 1789 استعمال شد با گذر زمان در قرن 19 به شکل جنبشی سیاسی در غرب به مرحله ظهور رسید. در کشور ایران در طول این قرن نیز شاهد گفتمان ناسیو نالیستی در عرصه اندیشه و عمل هستیم. البته سیر تحولات ایران با آنچه که در غرب رخ داده است، چه ازمنظر ماهیت و چه منشا، روندی متفاوت دارد و مباحثی تحت عنوان رابطه دین و ملیت مطرح می شود. اگرچه در دوران مشر...

در این رساله سعی شده است که مشخصات و ویژگیهای موج اول و دوم و سوم روشنفکری دینی را مشخص ساخته و از آنجا که عمده رساله تکیه بر روی موج سوم است، ویژگیهای فکری حاکمیت ایدئولوژیک را نیز مطرح کرده و سپس به بیان متغیرهایی می پردازد که گفتمان مقاومت روشنفکری دینی تحت آن شکل گرفته است.

افغانستان کشوری است که از لحاظ قومی از تنوع پیچیده ای برخوردار بوده و ساختار سیاسی-اجتماعی آن نیز به همین تبع پیچیدگی خاص خود را دارد. این کشور طی صد سال اخیر تحولات سیاسی-اجتماعی متعدد و متفاوتی را تجربه نموده و همواره نیز در طول این مدت از اثر این تحولات آسیب دیده است. روشنفکران در این جامعه از جمله طبقاتی بوده اند که ضمن اینکه در تحولات سیاسی-اجتماعی کشور نقش اصلی را ایفا می نمودند، خود بیشت...

هدف این مقاله آن است که با اتکا به نظریات گفتمانی فوکو و استفاده از ظرفیت‌های دیرینه‏شناسانه و برخی از امکانات تبارشناسانۀ وی و نیز با اتخاذ سطح تحلیل گفتمانی در فهم سنت و تجدد و نسبت میان آن‌ها، به مفهوم‌سازی و دوره‏بندی گفتمانی دفتر تحکیم وحدت از آغاز شکل‏گیری تاکنون بپردازد و افزون‌بر مشخص نمودن ویژگی‌های گفتمانی هر دوره از حیث نسبت با گفتمان سنتی و تجددی، نشان دهد که در هر دوره چه نوع صورت‌...