نمایشنامة سر فرود آورد تا پیروز شود یا اشتباهات یک شب را می‌توان نقطة اعتلای زندگی ادبی الیور گلدسمیث دانست. ارجاعات متعدد به رخدادها و آثار ادبی قرن هجدهم انگلستان، بر غنای نمایشنامه افزوده و گواه حضور معانی عمیق در پس مکالمات زندة شخصیت‌هاست. در این نوشتار، معانی ادبی و اجتماعی این نمایشنامه بررسی می­شود. برای نیل به این هدف، مفاهیم کارناوال، گفت‌وگوگرایی و کرونوتوپ میخائیل باختین به­کار گرفت...

«ساموئل بکت» (Samuel Beckett)یکی از نویسند‌‌گان نامی قرن بیستم است که توانسته نظر محققان زیادی را به خود جلب کند. گرچه وی آثار ادبی کمی از خود به جا گذاشته‌، ولی همین آثار اندک، از جنبه‌های مختلفی مطالعه شده‌‌اند. در این جستار، نمایشنامة «آخر بازی» از منظر ذن بوداییسم بررسی شده‌است. بدین منظور، نخست مراحل مختلف ذن بوداییسم بیان شده، سپس با قدری تامل در دیالوگ، صحنه‌آرایی، شخصیت پردازی، رفتار و ...

رویارویی غرب با شرق از دیرباز چالش مهمی در تاریخ اروپا به شمار میآید. در این رابطه، در سدة شانزدهم، الیزابت اول برخورد دوگانهای نسبت به مسلمانان داشت؛ وی، از یک سو، از آنها به منظور ایستادگی در برابر تهدیدات امپراتوری اسپانیا و کلیسای کاتولیک استفاده کرد، و از سوی دیگر، پس از پیروزی انگلیس بر ناوگان دریایی اسپانیا در سال ????، سیاست او به منفی جلوه دادن چهرة مسلمانان تغییر گرایش داد. هدف این گف...

از جمله موارد اخلاقی که در دوران روشنگری در اروپا، بر آن تأکید می‏شد، لزوم تسامح با دیگراندیشان بود. از آنجاکه لسینگ طلایه‏دار روشنگری در ادبیات آلمانی­زبان شناخته می‏شود، در این جستار کوشیده‏ایم اندیشة تسامح را در دو نمایشنامة وی، با عنوان مینا فون بارنهلم و یهودی‏ها بررسی کنیم. مقاله از دو بخش تشکیل شده است. در بخش نخست، مروری بر سیر تحول مضمون تسامح در اروپا از آغاز تا زمان لسینگ، یعنی قرن ه...

این مقاله به بررسی کارکرد اصلی مهم در تحلیل گفتگو می‌پردازد که به فیلسوف معاصر پل گرایس تعلق دارد. او معتقد است مکالمة میان افراد، علاوه بر رد و بدل کردن اطلاعات، بر پایة همکاری میان آنها است و در همین راستا اصلی به نام «اصل همکاری» را مطرح می‌کند که شامل قواعدی دربارة زیربافت متون است. از آنجا که اصل همکاری گرایس در رابطه با گفت‌وگو مطرح شده، می‌توان آن را در تحلیل متون نمایشی به کار برد. در ا...

در این مقاله، نمایشنامة در آینه، اثر محمد عیدانی، نمایشنامه‏نویس تحسین‏شدة ایرانی ساکن استرالیا، به‏عنوان نمایندة ادبیات نمایشی مهاجرت ایرانیان ساکن در استرالیا، با رویکردی پسااستعماری بررسی شد. نمایشنامه، به‏عنوان یک اثر ادبی و هنری، می‏تواند وسیله‏ای برای نمایش و شناخت تجربیات مهاجران و همچنین افزایش آگاهی از وضعیت مهاجران در کشورهای مهاجر‏پذیر باشد. این پژوهش از رویکرد نقد و تحلیل ادبی پسااس...

هاوارد برنتون از نمایشنامهﻧﻮیسان جنجالی انگلیسی پس از خیزش دانشجویی سال ۱۹۶۸ است. او در نمایشنامهﻫﺎیش همواره با رویکردهای بسیار انتقادی ﺑﻪ مواضع قدرت هجوم ﻣﻰبرد. چهره‌ها و رویدادهای مهم و متداول در درونمایهﻫﺎی نمایشنامهﻫﺎی او بت‌شکن و اسطورﻩزدا هستند. در این گفتار، پژوهندگان در پرتو تاریخﺑﺎوری نوین تلاش ﻣﻰکنند تا نشان دهند برنتون در ادبیات مردﻩشور (۱۹۸۴) با ترسیم دورة رمانتیسم و چهار چهرة ادبی-...

یکی از وظایف ادبیات تطبیقی، بررسی و تجزیه و تحلیل ارتباط­ها و شباهت­های بین ادبیات زبان­ها و ملیّت­های مختلف است. «اقتباس» نیز از مهم­ترین موضوعات پژوهش­های ادبیات تطبیقی است که در آن، نویسنده به تفسیر یا بازآفرینی اثر هنری دیگر می­پردازد. توفیق الحکیم و غلامحسین ساعدی، دو نمایشنامه­نویس مطرح در ادبیات عربی و فارسی هستند که به ترتیب در نگارش نمایشنامة بجمالیون و پیگمالیون به اقتباس از اسطورة یون...

این گفتار به بررسی اصول سبک شناختی ادبیات نمایشی معاصر می پردازد و تفاوت های آن را با متون کلاسیک بررسی می کند. یکی از این اصول وحدت های سه گانة ارسطو و قواعد دست و پاگیر نمایشی است که به فراموشی سپرده شده است. گویی تمام معیارهای تئاتر کلاسیک، همچون کنش، شخصیت و گفت و شنود، به نوعی شالوده شکنی مبتلا گشته اند و زمان نیز تداوم خطی و مستقیم خود را از دست داده است. متن نمایشی معاصر، ساختاری از هم گ...

این گفتار به بررسی مضمون اصلی (تقابل میان آرمان خواهی و جامعه ای منحط) و نیز اهمیت نمایشنامة فراوانی (1978) اثر دیوید هِر، نمایشنامه نویس معاصر انگلیسی می پردازد. فراوانی، روایتی است فردی در بافتی تاریخی. روح سرکش شخصیت محوری این اثر نمودار شور تحول خواهی و آرمان گرایی دهة 1960 است که انبوه نمایشنامه نویسان جوان آن زمان نیز، از جمله دیوید هر، دستخوش آن بودند. تلخکامی این آرمان خواه در مواجهه با ...