نظریّة مایکل هلیدی یکی از گرایش های نظریّة نقش گراست که بر دو مفهومبنیادیننظامو نقش استوار است. در این نظریّه، هلیدی از وجوه مختلفی به متن می نگرد. او در تمام بخش های نظریّة خود به بافت و معنای درون متنی و برون متنی توجّه ویژه دارد. بر همین اساس، برای اجزای مختلف کلام، فرانقش های سه گانة اندیشگانی/ تجربی، میان فردی و متنی قائل است. همچنین هلیدی به دلیل اهمیّتی که برای بافت بیرونی کلام قائل است، بر نق...

نظریه نظم عبدالقاهر جرجانی از جمله نظریات زبانی ارزشمند در میراث اسلامی ماست که در بسیاری از مبانی و مفاهیم، ارتباط تنگاتنگی با جدید ترین نظریات زبانی و نقدی معاصردارد. از جمله این نظریات، نظریه نقش گرای هلیدی می باشد آنجا که ما شاهد نقاط اشتراک فراوانی میان مفاهیم و اصول به کار رفته از جانب جرجانی و هلیدی می باشیم. پژوهش حاضر بر آن است تا با روشی توصیفی – تحلیلی، در سه بخش اساسی به بررسی برخی ...

این مقالة دو بخشی، کارکرد و هدفمندی تصریف در بیان را در سوره‌های ناظر به داستان قرآنی آفرینش در پرتو فراکارکرد متنی هلیدی بررسی و تحلیل می‌کند. در ابتدا، تصریف در بیان به منزلة گستره‌ای از علم‌المعانی است و همبستگی آن با زبان‌شناسی نقش‌گرای هلیدی مرور می‌شود. سپس، در اشاره به پیشینة نظری بحث، از الگوی آشنایی، میزان همدلی، زاویة دید و حفظ و تغییر موضوع نیز سخن به میان می‌آید. آنگاه ضمن اشاره به ...

در پژوهش حاضر، بخشی از متون علمی فیزیک را در دو زبان فارسی و انگلیسی، از‏منظر فرانقش متنی دستور نقش گراینظام مند هلیدی بررسی کرده‏ایم؛ پس‏از تجزیه و تحلیل بند‏ها، ده نوع آغازگر را شناسایی کرده و میزان کار‏برد و فراوانی آن‏ها را نشان داده‏ایم. نتایج پژوهش بیانگر آن است که میزان وقوع آغازگر ساده در کل پیکره، بیش‏از آغازگر مرکب (58 در‏صددر‏برابر 42در‏صد) و آغازگر بی‏نشان، بیش‏از آغازگر نشان‏دار )8...

چکیده زبان شناسی نظام مند نقش گرا با نام مخفف sfl عنوان رویکردی است که هلیدی و هم فکران او برای توصیف و بازنمایی متن ارائه کردند. روشی که هلیدی برای توصیف متن معرفی می کند، بر نقش و معنای زبان استوار است. در این رویکرد متن براساس بافت موقعیتی آن و معنی شناسی بازنمایی می شود. رویکردی که در آن زبان نه وسیله ای ارتباطی بلکه یک نظام کارکردی است. پژوهش حاضر که به توصیف متن دو داستان کوتاه و بخش ...

زبان شناسی نقش گرا یکی از سه نگرش مسلّط زبان شناسی نظری است که زیرمجموعه های مختلفی از جمله دستور نظام مند دارد. دستور نقش گرایی هلیدی نظام صوری زبان را توأم با نظام معنایی و نقشی در بافت در نظر می گیرد بنابراین قابلیت مناسبی برای بررسی های ادبی و سبک شناختی دارد. هلیدی در نظریه ی خود سه سطح برای معنا مطرح می کند که عبارتند از: فرانقش تجربی، فرانقش بینافردی و فرانقش متنی. این پایان نامه با رویکر...

در پژوهش حاضر، در چارچوب نظریۀ انسجام هلیدی و حسن (1976) میزان تسلط کودکان تک‌زبانۀ فارسی‌زبان بر حروف ربط و ارجاع ضمیری به عنوان دو نوع از ابزارهای انسجامی مورد بررسی قرار گرفته ‌است. به این منظور، 80 کودک در چهار ردۀ سنی 3، 5، 7 و 9 سال از 2 مهدکودک و 4 مدرسه ابتدایی در تهران انتخاب شدند و با یک گروه 20 نفره از آزمودنی‌های بزرگسال به عنوان گروه کنترل مورد مقایسه قرار گرفتند.  به منظور بررسی ع...

نظریۀ «دستور خوانش تصاویر[1]»، در حوزۀ نشانه­شناسی اجتماعی قرارگرفته و در رمز­گشایی نشانه­های تصویری به کار می­رود. کرس و ون­لیوون (2006)، با الهام از سه فرانقش معنایی هلیدی، ساختاری مشابه را برای خوانش معانیِ نشانه­هایِ تصویری ابداع نموده و قائل به‌وجود سه معنای «بازنمودی»، «تعاملی» و «ترکیبی» در تصاویر هستند. هدف از انجام این پژوهش یافتن پاسخی مناسب به این پرسش­ها است. آیا این نظریه در رمزگشایی...

در این پژوهـش با بهـره­ گیـری از نظـریۀ تکامل­ یافته انسجـام هلیـدی و حسن (۱۹۸۵) در زبـان ­شناسـی نقش ­گـرا، به تحلیل انسجام و پیوستگی در ابیاتی که با رویـکرد به «واژه­های مکرّر» در دیوان منوچهری بوده پرداختـه ­ایم تا روشن نماییم ابیات این دیـوان ارتباط معنـایـی زنجیـره­ های انسجـامی را چگونه محقق می ­سـازند. بر اساس این نظـریه، «انسجـام» روابط میان عناصـر سازنـدۀ متن است اما صرف دست یافتـن به ع...

در مقالۀ حاضر نگارنده به بررسی مقولۀ حذف گروه فعلی در بافت گزارش‌های زندۀ فوتبال رادیویی پرداخته است. به‌این‌منظور، در ابتدا نگرش دستورنویسانِ ایرانی و غربی را به مقولۀ حذف معرفی کرده، و سپس انواع حذف را از دیدگاه زبان‌شناسانی چون هلیدی و حسن و همچنین کوئرک و دیگران طبقه‌بندی کرده است. مقولۀ حذف از دیدگاه معنا‌شناسیِ شناختی نیز مورد بررسی قرار گرفته­است. داده‌های مقاله حاضر از دو گزارش زنده فوتبا...