تکیه فرایندی آوایی است که در آن هجایی نسبت به هجاهای دیگر برجسته می­شود. همة واحدهای واژگانی زبان، صرف­نظر از صورت ساختاری و تعداد هجاهای آن­ها در واژگان، طرح تکیه یا الگوی خاص خود را دارند.با توجه به این موضوع که بیان می­شود گرایش عمومی تکیه در زبان فارسی به سمت پایان واژه است و قواعد اعطای تکیة کلمه در این زبان مشروط به شرایط دستوری است، در این تحقیق به دنبال پاسخی برای این پرسش­ هستیم که آیا...

بنا بر اصل غنای واژگانی در نظریة بهینگی، محدودیتی بر درون داد وجود ندارد و تنوع زبانی در این نظریه به شکل تفاوت در ترتیب بین محدودیت ها تعریف می شود. این مقاله می کوشد با در نظر داشتن این فرضیه که صورت فعلی گویش سورانی در گذر زمان دچار تغییرات کمتری نسبت به صورت های فعلی گویش­های اردلانی و کلهری شده است، آن را به عنوان صورت اولیه در نظر گرفته و در چارچوب نظریة بهینگی، نمونه­ای از تنوع بین این س...

در این مقاله به بررسی رده شناسی ساخت های فضایی پرداخته و نشان می دهیم که این ساختارها از دو بخش تشکیل شده اند: زاویه ای و بدون زاویه. در بخش دیگر ساخت های بدون زاویه را به اسامی اشاره و مکان شناسی تقسیم بندی کرده و سپس ساختهای زاویه دار را معادل چارچوبهای ارجاعی در نظر گرفته و آنها را به سه دسته ی مطلق، ذاتی و نسبی تقسیم می کنیم. خواهیم دید که ساختارهای جهانی برای بیان فضا وجود دارند که زبان فا...

رویکرد شباهت­گریزی پایۀ اصلی شکل­گیری واج­آرایی زبان­های بشری را ادراک­پذیری می‌داند. در این رویکرد، همخوان­های انسدادی به­دلیل ضعف ذاتی در سرنخ­های ادراکیشان، بخصوص درجایگاه پایانی، گزینه­های اصلی برای حذف هستند. مقالۀ حاضر با این رویکرد و در قالب نظریۀ بهینگی به بررسی رابطۀ میان امکان حذف انسدادی پایانی در خوشه­های همخوانی زبان فارسی، براساس میزان شباهت میان دو عضو خوشۀ همخوانی می­پردازد. بدی...

تداخل زبانی یا به عبارتی، آمیختگی دو زبان از ویژگی‌های متمایز ارتباط زبان فارسی با زبان عربی است. ورود اسلام به ایران، نوع عمیقی از ارتباط بین دو زبان فارسی و عربی را ایجاد نمود؛ ارتباطی که منجر به تأثیرگذاری بین آن دو، به‌ویژه از جنبة واژگانی گردید؛ بدین معنا که واژگان دخیل یا وام‌واژه‌های بسیاری بین دو زبان مبادله شد که سهم وام‌واژه‌های عربی در فارسی به مراتب بیشتر و قابل توجّه است. واژگان متع...

پدیدۀ رمزگردانی که یکی از پویاترین قلمروهای پژوهشی در سه دهۀ گذشته در زبان­شناسی اجتماعی بوده، تاکنون به طور کلی با سه رویکرد مورد مطالعه قرار گرفته است: (1) رویکرد ساختاری (یا دستوری) که به بررسی رمزگردانی از دید دستور زبان می­پردازد و می­کوشد محدودیت­های دستوری همگانی حاکم بر رمزگردانی را بشناسد؛ (2) رویکرد زبان­شناختی اجتماعی (یا رویکرد اجتماعی-کاربردی) که به بررسی تفسیرهای اجتماعی و کارکرده...

یکی از مهم ترین وجوه شناخت و تحلیل شهر، فرم شهر است. در تعریف این جنبه از بررسی شهر آمده است که هر فرم، حاصل و برآیند رابطه میان مجموعه ای از نیروها (فضایی و غیرفضایی) است که شناخت آن ها، نخستین گام در طراحی فرم است. از آنجا که یکی از اهداف فرم شهر مطلوب، برخورداری از معنا و هویت است، بررسی این وجه از شهر در قالب رویکرد معنا شناختی مورد توجه این نوشتار است. معنا و کارکرد مناسب این وجه از شهر می...

این جستار به بررسی کاربرد افعال کمکی فارسی در مقایسه با برخی از زبان­های اروپایی می­پردازد و موضوع آن محدود به مقوله­هایی نظیر نمود استمراری و کامل ، زمان آینده و ساخت مجهول است. ابتدا به بررسی چگونگی استفاده از افعال کمکی در زبان فارسی می­پردازیم و سپس با مقایسه این زبان با دیگر زبان­هایی که از این روش برای رمزگذاری این مقولات بهره می­برند، می کوشیم تا به تفاوت­ها و شباهت­ها در کاربرد این گونه...

پژوهش حاضر به عنوان مطالعه­ای توصیفی-تحلیلی با هدف بررسی مهم ترین فرایند های واجی لهجۀ گلپایگانی در چارچوب نظریۀ بهینگی به نگارش درآمده است. در این پژوهش گونۀ معیار زبان فارسی که توسط گویندگان خبر در رسانۀ ملی به کار می رود، به عنوان صورت درونداد و لهجۀ گلپایگانی به عنوان یکی از لهجه های فارسی معیار، برونداد لحاظ شده است. با توجه به تنوع تلفظ در روستاها و مناطق مختلف این شهرستان، در این پژوهش  ...