نسخ تدریجی، مشروط و تمهیدی، از نوآوری‌های آیت‌الله معرفت و به‌معنای رفع و تغییر تدریجی حکم سابق است که اگر تغییر تدریجی حکم با تغییر شرایط باشد و لحاظ برگشت و اعاده حکم با برگشت شرایط شود، «نسخ مشروط» و اگر تغییر تدریجی حکم با لحاظ مقدمات و تمهیداتی برای رفع آن باشد، «نسخ تمهیدی» نامیده می‌شود. از آنجا که این نظریه در اواخر عمر وی مطرح شد، فرصت تبیین چارچوب کامل آن حاصل نشد، ازاین‌رو مانند نسخ ...

        چکیده یکی از مسائل مهمّی که از همان آغاز در میان دانشمندان علوم قرآن مطرح بوده؛ نسخ در قرآن است. مفهوم نسخ در نگاه متقدّمان، مفهومی گسترده داشته به طوری که استثناء و تخصیص و تقیید را نیز در حیطه نسخ به شمار می آوردند. این در حالی است که متاخّران مفهوم نسخ را محدود تر  دانسته و موارد فوق را از دایره نسخ بیرون می دانند. تفاوت این دو دیدگاه را زمانی متوجه می شویم که تعداد آیات منسوخ را در ...

علامه معرفت از قرآن‌پژوهان برجسته معاصر، با وضع اصطلاحاتی همچون «نسخ مشروط»، «نسخ تمهیدی» و «نسخ تدریجی»، به دنبال برطرف کردن شبهات پیرامون نسخ در قرآن و بستن راه طعنه به قرآن عزیز بوده است. اما از آنجا که این نظریه در اواخر عمر شریفشان مطرح شد و فرصت کافی برای پرداختن و تحلیل بیشتر آن وجود نداشت، ابهاماتی در آن به وجود آمد که موجب خلط و عدم تفکیک این سه اصطلاح گردید. در این نوشتار با بررسی بیا...

نظریه نسخ از مهم‌ترین مسائل قرآنی است که دانشمندان علوم قرآن و تفسیر درباره وقوع یا عدم وقوع آن، دیدگاه‌های متفاوتی ارائه داده‌اند. غالب عالمان در اعتقاد به وجود نسخ همداستان و متفق بوده و اختلاف آن‌ها تنها در تعداد و چگونگی آیات منسوخ است. از سویی دیگر، برخی از دانشمندان به خصوص متاخّران، به مقولة «عدم نسخ آیات قرآن» گرایش نشان داده و بر این باورند که هیچ یک از آیات قرآن نسخ نشده اند. در این مق...

تداخلات دارویی در بدن، هنگامی که دو یا چند دارو به طور همزمان تجویز می شوند، به وقوع می پیوندند. این امر سبب تغییر اثر درمانی و یا سمیت یک دارو بواسطه حضور دارو یا عوامل دیگر می گردد. در این پژوهش در صد تجویز داروهای ضد افسردگی و شیوع انواع تداخل های دارویی در نسخ حاوی این داروها در شهر انزلی در سال 1379 مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی به صورت توصیفی بر روی 13692 نسخه از نسخ بیمه پزشکان عمومی ...

« مبحث نسخ» از موضوعات مهم و مورد توجّه پس از نزول وحی تا کنون است که بیشتر اختلاف نظرها در این زمینه ناشی از نوع نگاه و تعریف از مسأله نسخ می باشد.این پژوهش به بررسی این بحث با محوریت تفاسیر «المیزان فی تفسیر القرآن» و «التحریر و التنویر» می پردازد. علامه طباطبایی و ابن عاشور دو مفسّر بزرگ معاصر، با ترکیب عقل ونقل و به دور از موضع گیری های مذهبی و کلامی به مبحث نسخ پرداخته اند. آنها وقوع نسخ د...

از مهم‌ترین مباحث مطرح در‌حوزة علوم قرآنی، نسخ است که در بسیاری از روایات، اِشراف بر جوانب آن، از‌جمله ویژگی‌های مفسران قرآن به‏شمار آمده است. از سویی، قرآن‌پژوهان، این پدیده را بر سه قسم، شامل نسخ حکم و بقای تلاوت، نسخ حکم و تلاوت، و نسخ حکم بدون تلاوت تقسیم کرده و از این میان، تحقق‌یافتن مورد اول را بیشتر مفسران و پژوهشگران در‌حوزة علوم قرآن پذیرفته‌اند؛ اما بر‌سر دو قسم دیگر، اختلاف‌ نظر وجود...

مقولۀ نسخ از دیرباز تاکنون مورد توجه اندیشمندان بوده است. نسخ دو رکن دارد؛ یکی ناسخ است و دیگری منسوخ. بر اساس دیدگاهِ مشهور، تشریع احکام در انحصار خداوند، و نسخ آیات مختصّ عصر نزول بوده و ناسخیت نیز در انحصار آیات قرار دارد. علاوه بر دیدگاه رایج،  نظریۀ متفاوتی به نام استمرار نسخ وجود دارد که معقتد است آیات الاحکام بر مبنای سیرۀ عقلاء تشریع شده و عقل با تشخیص مصالح و مفاسدِ زمانی- مکانی، قدرت نسخ...

چکیده: هنر ایرانی حاکی از روح پاک و الهی مردمان و هنرمندان بزرگ این سرزمین می باشد. یکی از نمودهای بارز آن هنر کتاب آرایی است که در قالب تولید نسخ خطی و آرایش آن با آثار با ارزش نگارگری صورت گرفته است. این آثار همواره موجب افزایش ارزش مادی و معنوی این کتب گردیده است و بخشی از ذخایر و سرمایه های هنری، فکری و معنایی ملت است که شناخت، حفظ، نگهداری و مطالعه بر روی آنها گامی در جهت احیاء این سرمای...

قانون مدنی تحت تأثیر فقه امامیه، در موضوع مالکیت آب، این مایع حیاتی را مباح و واجد قابلیت تملک خصوصی دانسته است. این در حالی است که در سال 1347 جهت کنترل بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب، قانون آب و نحوه ملی شدن آن تصویب شد و ضمن نفی مالکیت خصوصی آب، مالکیت عمومی آن را پذیرفت. در همین راستا، دغدغه‌های حفظ مصالح عمومی و منافع ملی پس از انقلاب اسلامی قانونگذار را بر آن داشت تا اصل 45 قانون اساسی ر...