چکیده با توجه به تاکیدات اسلام در باب علم و علم آموزی،این مقوله ازهمان روزهای ابتدائی بعثت پیامبر اسلام (ص)مورد توجه مسلمانان قرار گرفت و به مرور با تشکیل حکومت اسلامی و بعدها با نهضت ترجمه،گرایش به تعلیم و تعلم در تمدن اسلامی جایگاهی ویژه یافت.بدون شک ایرانیان در زمینه پیشرفت علمی و فرهنگی این تمدن ،نقش مهمی ایفا نمودند که نمونه های عینی بسیاری از این فعالیت در طول تاریخ علم در اسلام مشهود ا...

عبدالرحمان صوفی منجم شناخته شده ای است که آثاری در زمین? نجوم، ریاضیات و کیمیا دارد. اهمیت کتاب صورالکواکب اش سبب شده است که به دیگر آثار او کمتر پرداخته شود. چهار رساله در اسطرلاب به صوفی منسوب است که یکی از آنها به فارسی است. از میان این چهار رساله انتساب سه رسال? عربی به او قطعی است. در این مقاله ضمن ویرایش متن رسال? فارسی، مطالب آن با معادل هایش در رساله های عربی مقایسه شده است.

تعیین اول ماه های قمری از مسائل بسیار مهم برای انجام فرائض و تکالیف دینی می باشد. در این میان تعیین اول ماه شوال به دلیل مردد بودن بین دو امر واجب و حرام- روزه داری آخر رمضان و اول شوال- اهمیت بیشتری دارد. تعیین اول ماه شوال از موضوعات احکام و وظیفه خود مکلفین است اما آنان به دلیل عدم توانایی تحقیق شخصی در این زمینه معمولاً به مراجع تقلید خود مراجعه می کنند. فقها و علمای نجوم همواره تلاش گسترده...

آثار ماندگار عرفانی چه در حوزه شعر و چه در نثر اغلب با استفاده از هنرهای بیانی و زبانی و به شیوه ادبیات شکل گرفته­ است. اشعار و امثال و گفتار و کلمات قصار و تمثیلات و تلمیحات و تعبیرات بسیار جذّاب و زیبا و حکایت­های بسیار کوتاه و پر معنا از ویژگی­های مشترک ادبیات و عرفان است. صرف نظر از تفاوت در نوع نگرش و سویه نگاه به پدیده­ها در ادبیات و عرفان، اساس کنش­ها و روش­ها در هر دو غالباً همسان است و ب...

موضوع این پژوهش «نشانه شناسی نگاره های نجوم(قرن های 8 و 9هـ .ق)» می باشد که در آن به مفاهیم و نظریات اصلی در علم نشانه شناسی، از جمله نظریه های «فردینان دوسوسور» و «چارلز سندرس پیرس» و دیدگاه نشانه شناسان متأخر اشاره شده است. در این پژوهش، به مفاهیم کلیدی نشانه شناسی همچون رابطه ی بین دال و مدلول و انواع نشانه های نمادین، شمایلی، نمایه ای و همینطور انواع دلالت های ضمنی و صریح و محورهای هم نشینی...

«مختصری از مضامین نجوم در دیوان مجیر» عنوان مقاله ای است که پیش رو دارید. وقتی که وضعیت علوم را در ایران از میانه ی قرن پنجم تا آغاز قرن هفتم مطالعه می کنیم، با وجود همه ی موانع موجود، متوجّه پیشرفت و توسعه ی علوم عقلی،به ویژه نجوم، در کنار سایر دانش ها می شویم و در می یابیم که بعد از خاقانی، شاگردش مجیرالدّین بیلقانی مجال یافته است تا کلیّه ی دانش های زمان، به ویژه نجوم، ابزار نجومی، پدیده های جوّ...

جغرافیا و نجوم از جمله کهن­ترین و متداول­ترین علوم سنتی به شمار می­آیند که از قدیم­ترین دوران تا روزگار معاصر تداوم یافته و پیوستگی آن­ها با دانش طب همواره مورد توجه بوده است. این پیوستگی در نجوم، مشتمل بر تقویم­های نجومی و پیش­بینی زمان سعد و نحس برای درمان بیماری­ها و در بستر جغرافیایی، شامل ارتباط سلامت و بیماری انسان با عوامل محیطی بوده است که در گذر زمان رو ­­به ­تکامل نهاد و به صورت شاخه ...

جامی یکی از شاعران بزرگ ایران است که با نوشتن آثار زیبا و متنوع از شهرت قابل توجهی برخوردار است.یکی از ابزارهای شاعری وی استفاده از لغات و ترکیبات علوم مختلف است.از جمله این دانشها،دانش طب و نجوم است که جامی آنها را به خوبی فراگرفته ودر نوشتههای خود آنها را به کار برده است. از آنجایی که دانستن نکتههای دلانگیز یک اثر ادبی بدون آشنایی با اصطلاحات و تعبیرات آن مقدور نخواهد بود،رساله حاضر کاوشی اس...

بنا به اعتقاد و باورهای قدیمی و مطابق احکام علم نجوم، برای انجام هر کاری جز کارهای عادی و روزانه، مراجعه به تقویم و یافتن طالع و وقت مناسب در بین مردم رایج بوده و هست. این باورها مبتنی بر علم نجوم قدیم بوده و بسیاری از آنها امروزه به صورت علمی ثابت شده است. شاعران هر عهدی با استفاده از این علم و باورها، در مضامین شعری خود تصاویر زیبایی آفریده‌اند. این تصاویر علاوه بر نمایش ارزش و اعتبار هنری شا...