میرزاآقا تبریزی، نخستین نویسنده فارسی زبان ایران است که دست به نگارش نمایشنامه می زند. تبریزی به عنوان یک روشنفکر عصر قاجار، همچون سایر روشنفکران حوزه های دیگر، برای ارتباط بهتر با مردم ناآگاه، و معرفی پدیده ایی مدرن، دست به تلفیق دو عنصر سنت و مدرنیته می زند. بدین ترتیب تبریزی در نوشتن نخستین نمایشنامه های فارسی از یک استراتژی برخوردار است که شامل تلفیق تکنیکهایی از نمایش ایرانی با تاتر غربی ا...

یورش روسها به ایران درسال1218ه ق ./1802م .نخستین عاملی بود که عباس میرزا وزیر فرزانه اش، میرزا عیسی قائم مقام را به واقعیت انحطاط دیرینه ایران زمین، واقف ساخت و باعث شد تا ولیعهد فتحعلی شاه که به تعلیم و هدایت میرزا بزرگ از سفاهت و رذالت درباریان فاصله گرفته و به ترقی و اعتلای کشورش می اندیشید،برای نجات ایران از انحطاط و هدایت آن به سوی ترقی، دست به اصلاحاتی زند که این اصلاحات ، از سوی مورخان ه...

در این نوشته با مقایسه ی کمی و کیفی گوشه های ردیف فروتن با ردیف میرزا عبدالله و میرزا حسینقلی و دیگر عوامل احتمالی مؤثر در شکل گیری ردیف فروتن، به جستجوی منابع این ردیف و شناسایی برخی از ویژگی های آن می پردازیم. به این منظور، گوشه های ردیف فروتن از نظر کیفی در چهار بخش ریتمیک، ملودیک، متریک و مدال، دسته بندی و با ردیف های میرزاعبدالله و میرزاحسینقلی مقایسه شده اند. نتیجه ی این مقایسه نشان می ده...

سابقه و هدف: طب بر اساس داستانهای کهن ایرانی به پادشاهان اساطیری نسبت داده شد و بعد از ورود و نفوذ طب یونانی و اختلاط با طب سنتی ایرانی و متقاعب آن با ورود اسلام تالیف کتابهای طبی آغاز گردید و بعد یک دوران ثبات و استقرار طب ایرانی مطرح بود تا عصر قاجار که اوضاع نابسامان بهداشتی و شیوع بیماری های عفونی و پر تلافات طب جدید با تاسیس دارالفنون مطرح گردید و حوزه های طبی گسترش یافت و یکی از مشهورترین...

شرح شواهد مطوّل از میرزا کمال الدین محمّد فسایی فدشکویی معروف به شرح کبیر یکی از نُه شرح شواهد از شواهد شعری کتاب مطوّل است که در سال 1096ق میرزا کمال الدین بر اساس درخواست شاگردان خود، از روی تقریرات خود در کلاس درس نوشته است؛ اما اینکه این شرح در میان شروح شواهد بلاغی چه جایگاهی دارد و میزان اصالت علمی آن چگونه است، نیاز به بررسی دارد. این مقاله با رویکرد سندکاوی و ابزار کتابخانه­ای، ضمن معرّفی شخ...

یورش روسها به ایران درسال1218ه ق ./1802م .نخستین عاملی بود که عباس میرزا وزیر فرزانه اش، میرزا عیسی قائم مقام را به واقعیت انحطاط دیرینه ایران زمین، واقف ساخت و باعث شد تا ولیعهد فتحعلی شاه که به تعلیم و هدایت میرزا بزرگ از سفاهت و رذالت درباریان فاصله گرفته و به ترقی و اعتلای کشورش می اندیشید،برای نجات ایران از انحطاط و هدایت آن به سوی ترقی، دست به اصلاحاتی زند که این اصلاحات ، از سوی مورخان ه...

خواجه قوام‌الدین نظام‌الملک خوافی، فرزند مولانا شهاب‌الدین اسماعیل، یکی از وزیران سلطان حسین میرزا بایقرای تیموری (842 – 911ق) بود که نزدیک به سی سال از عمر خود را در دیوان تیموریان به کارهای مالی و ملکی سپری کرد. فعالیت‌های دیوانی وی از دوران ابوالقاسم بابر میرزا فرمانروای هرات (853-861 ق)، آغاز شد و پس از آن در سلک خدمت گذاران سلطان ابوسعید گورکانی (855-873ق) وارد شد. وی از سال 855ق که سلطان ...

شرح شواهد مطوّل از میرزا کمال الدین محمّد فسایی فدشکویی معروف به شرح کبیر یکی از نُه شرح شواهد از شواهد شعری کتاب مطوّل است که در سال 1096ق میرزا کمال الدین بر اساس درخواست شاگردان خود، از روی تقریرات خود در کلاس درس نوشته است؛ اما اینکه این شرح در میان شروح شواهد بلاغی چه جایگاهی دارد و میزان اصالت علمی آن چگونه است، نیاز به بررسی دارد. این مقاله با رویکرد سندکاوی و ابزار کتابخانه­ای، ضمن معرّفی شخ...

میرزا عبدالرسول زنوزی خویی، متخلص به فنا، از نام‌آوران عصر دنبلی‌هاست. آمیختگی ‌نام دنبلی‌ها با تاریخ خوی که در دورۀ احمدخان دنبلی و پسرش حسینقلی خان برجسته است، حکایت‌ سال‌های طلایی علم و ادب و معرفت در تاریخ ادبیات آذربایجان و به‌تبع آن در ایران زبانزد شده است و باید گفت یکی از اعصار مهم ادب فارسی محسوب می‌شود. در این دوره، شهرت دادگری و دانش‌پروری خان‌های دنبلی، شهر خوی را به مأمنی برای گروه...

انقلاب مشروطیت را می توان مهمترین رویداد سیاسی تاریخ معاصر ایران نامید. افراد ، گروه ها و طیف های گوناگون اجتماعی در برپایی نظام جدید سیاسی ، کاهش خودکامگی و استقرار نظم و قانون نقش داشتند. اما بعد از پیروزی انقلاب مشروطه و پیش آمدن استبداد صغیر و به دنبال آن فتح تهران و اعاده مشروطیت بعضی از این افراد و گروه ها دچار تندروی شدند ، چرا که انقلاب را در رسیدن به اهدافش ناکام می دانستند به همین دلی...