قرن پنجم هجری در تاریخ حکومت اسلامی هم‌زمان با حکومت سلجوقیان، از سلسله‌های حامی فرهنگ و هنر، برابر با قرن یازده میلادی از سده‌های میانه در غرب است. برخلاف رشد بی‌سابقه‌ی هنر اسلامی در دوره‌ی سلجوقیان، هنر غرب در سده‌های میانه، به دلیل نابسامانی و بی‌ثباتی شرایط آن دوره، پیشرفت چشمگیری نداشت. بااین‌حال این دوران یک ویژگی مفید قابل‌توجه دارد و آن همانا ارتباط شرق و غرب به‌واسطه‌ی عوامل گ...

یکی از ویژگی های مهم هنر هخامنشی، تکرار نقش مایه های یکسان در آثار هنری این دوره طولانی و انسجام این هنر است. از این رو، بسیاری ازپژوهشگران ایده وجود الگوهای ثابت و از پیش تعیین شده برای این هنر را ضروری دانسته و آن را الگویی برای حجاران، پیکرتراشان و فلزکاران دانسته اند. اما پژوهش حاضر درصدد نمایش تفکر منسجمی است که با بهره-گیری از تفکری جامع به تدوین این الگوهای ثابت و متناسب پرداخته است. به ...

مطالعه ی تعاملات متقابل آثار هنریِ مرتبط با آیین های مختلف، یکی از مهم ترین مصادیق مطالعات تطبیقی جهت دستیابی به اطلاعات تازه در خصوص تکوین و تحول این آثار در سرزمین های مختلف است. مصادیق چنین مطالعاتی نشان می دهند که چگونه جریان های هنری در پی تکوین و توسعه ی آیین ها در جوامع، پدید آمده و گسترش می یابند و تا چه حد موجب کمیت و کیفیت های جدید هنری می گردند. تشابهات زیاد، فرم ها و نقوش معماری بودا...

هنر پیش از اسلام همواره بر هنر قرون بعد از اسلام تأثیر داشته است. مفرغ های لرستان همواره با نقوشی که مفاهیم نمادینی از مذهب و اعتقادات مردم آن زمان را نشان می داده تزیین شده اند. و تأثیر آن ها بر هنر دوران بعد قابل بررسی است. در این راستا نمونه هایی از مفرغ های لرستان موجود در موزه فلک الافلاک لرستان که از نظر تزیینات غنی تر بوده اند شناسایی وبر اساس نوع کاربرد طبقه بندی شده و ویژگی های مضمون...

یکی از دوره¬های پرشکوه فلزکاری ایرانِ بعد از اسلام دوره سلجوقی می¬باشد. در میان آثار فلزی این دوره فارغ از فرم آن-ها نقوش دارای اهمیت ویژه¬ای می¬باشند. از میان نقوش متنوع موجود بر فلزکاری کتیبه¬ها جایگاه شاخص¬تری را دارا هستند. عمدتاً این کتیبه¬ها به خط رایج دوره سلجوقی، یعنی خط کوفی نوشته شده¬اند. از دلایل استفاده گسترده از این خط، تنوع خط کوفی و آشنایی دیرینه هنرمندان به ویژگی¬های بصری آن می-با...

دوره سلجوقی را می توان دور? درخشان فلزکاریِ پس از اسلام نام برد و از آثار فلزکاری بجا مانده از سلجوقی گوشواره ها دارای اهمیت بسزایی می باشند. تعداد گوشواره های حجیم و مجوف و مطلای بجا مانده از این دوره نشان از کاربرد و توجه این زیور در دوره مورد بحث می باشد. اگرچه تنوع فرم، نقش و تکنیک در این آثار محدود می باشد اما تکرار و تعدد ساخت آن نشان از استقبال جامعه مصرف کننده آن زمان می باشد. تاثیر فلزک...

رابطه ی انسان امروز با محیط پیرامون خود استفاده از عناصر بصری در محیط های زندگی را ضروری می نماید. از سوی دیگر فراوانی نقوش به کار رفته در هنر اسلامی به خصوص فلزکاری دوره ی تیموری از چنان غنایی برخوردار است که در همه ی اعصار می توان از آن ها استفاده کرد. از جمله کاربری های قابل پیش بینی برای این نقوش، استفاده از آن ها در طراحی حجم محیطی است. با الهام از این نقوش در دنیای معاصر، می توان علاوه بر...

  قیام عبدالله‌بن زبیر (61-172 ق) و مختار‌بن ابی‌عبید ثقفی (64-66 ق) از قیام‌های عصر اموی هستند که توفیقاتی نیز داشتند. در این میان ابراهیم‌بن مالک اشتر به دلیل آوازه، نسب و نفوذش مورد توجه دو گروه قرار گرفت. ابراهیم ابتدا با مختار برای خونخواهی شهدای دشت طف همراه شد، اما پس از نبرد «خازر» و تحقق نسبی این هدف و به دست آوردن امارت موصل از او جدا شد. او همچنان در موصل بود تا اینکه زبیریان بر مختا...

اغلب نقشمایه های سنتی ریشه در فرهنگ ها، باورهای مذهبی و یا داستان های اساطیری دارند که با گذر از صافی ذهن طراحان، بر روی انواع هنرهای صناعی اجرا می شوند. درخت سخنگو نقشی است که از ترکیب صور انسانی و جانوری با نقوش گیاهی شکل یافته است. در اغلب کتاب هایی که جغرافیدانان مسلمان تالیف کرده اند، به درخت یا جزیره واق در نواحی شرقی همچون چین و هند اشاره شده است. با اینحال برخی از محققین بر این اعتقادند...