سوال در برزخ (قبر)، و قیامت، یکی از ضروریات مذهب تشیع محسوب می شود. بررسی اینکه فلسفه و مقصود از سوال چیست؟ پرسشگران چه کسانی هستند؟ پرسش شوندگان چه کسانی هستند؟ سوالات از چه اموری است؟ محور های کلی و اصلی این رساله است. ما حصل این پژوهش این است که هدف از پرسش در برزخ، برای این است که خود انسان متوجه گردد چه کرده و مستوجب چه پاداشی است؛ و فلسفه سوال در برزخ (قبر) ظهور باطن و دل انسان است. در خ...

دین به عنوان یکی از مهم ترین عناصر تأثیرگذار بر فرهنگ و تمدّن، پابه­پای بشر از دیرترین دوران تا به امروز در همۀ جوامع حضور داشته است. این پژوهش تلاش کرده است تا از دریچه منابع عربی، نگاهی به اعتقادات دینی ایرانیان بیفکند. نتایج نشان از آن دارد که در ایران باستان باورهای دینی، به ویژه در حوزۀ سیاست اهمیّت فراوانی داشته است؛ به گونه­ای که دین و سیاست، دو برادر همزاد و یکی از مهم ترین ابزارهای برقرا...

در قرآن کریم برای روز رستاخیز نام‌های زیادی به‌کار رفته که مشهورترین آنها «قیامت» است. گاه در منابع لغت همه‌ی این نام‌ها به روز قیامت معنا شده است و مترادف‌بودن آنها را القا می‌کند. گاه نیز با توجّه به ارتکازات ذهنی، معنای دقیق این نام‌ها از سوی مخاطبان دریافت نمی‌شود. در مقاله‌ی حاضر با تکیه به فرهنگ و لغت عربی و سیاق آیات شریفه و بررسی موضوعی واژه‌ها، علاوه بر «یوم القیامه» به معناشناسی دوازده...

چکیده ملاصدرا در آثار خویش در باب حدوث نفس انسانی و نیز کیفیت وقوع قیامت کبری نظراتی ظاهرًا متفاوت و ناسازگار با یکدیگر دارد. با این وجود در این رساله اثبات شده که بین دو نظریه وی در باب حدوث نفس و نیز بین تصاویر او از قیامت کبری و همچنین بین آن دو نظریه و این دو تصویر سازگاری وجود دارد. در یکی از دو نظریه مذکور، نفس جسمانیه الحدوث است و در دیگری در عالم عرش و قبل از حدوث ابدان مادی محقق بوده ...

کتاب «المواقف و المخاطبات» مهم ترین و ارزشمندترین اثر محمدبن عبدالله نفّری، عارف قرن چهارم هجری است. از آنجا که این کتاب ارزشمند به دلیل دشواری و پیچیدگی متن آن به ندرت مورد توجه و بررسی محققان قرار گرفته است؛ و مطالب بیان شده در این کتاب، حاوی مفاهیم عمیق عرفانی و بیانگر مراتب والای معنوی مولف این اثر است؛ لذا برای ایجاد روشنگری و بصیرت در مورد آراء و اندیشه های عرفانی وی و همچنین شناخت عرفان ن...

حشر جسمانی ابدان از مسائل مورد اختلاف میان متکلمان و حکمای اسلامی است. طبق نظر علامه، انسانِ محشور در قیامت به واسطه نفس او از یک‌سو عینیت با انسان دنیوی و از سویی به‌واسطه بدن او مثلیتی با انسان دنیوی دارد. مرحوم محمدباقر بهبودی جسمانیت ابدان در روز قیامت را پذیرفته و ادله‌ای برای این امر بیان می‌دارد؛ اما مبتنی بر رویکرد حکمی نقدهایی بر آن وارد است. این پژوهش با مقایسه تطبیقی هر دو دیدگاه دربا...

عموم مفسران از جمله علامه طباطبایی بر این باورند که آیۀ « اِقْتَربَتِ الساعَةُ وَ انْشَقَّ القَمَرُ [قمر:1] هنگام قیامت نزدیک شد و ماه شکافت» ناظر به معجزۀ شق‌القمر است که در زمان پیامبر خاتم(ص) تحقق یافته است. در مقابل، اندکی از مفسران از جمله سید محمدحسین فضل‌الله (صاحب تفسیر مِن وَحیِ القرآن) بر این باورند که این آیه به شکافته شدن ماه در قیامت اشاره دارد و روایاتی که تحقق آن در زمان پیامبر(ص) را مطرح کرده‌اند...

یکی از اصول اولیه ملاصدرا برای اثبات معاد جسمانی انسان، توجه به جایگاه قوه خیال است و با تشریح ماهیت قوه خیال، بر لزوم تداوم حیات آن پس از مرگ انسان اعتقاد دارد. از کارکردهای اساسی قوه خیال، تصور ذات جسمانی انسان در عالم برزخ است که به اعتقاد ملاصدرا معاد روحانی در عالم مذکور محقق می‌گردد. عده‌ای بر این باور هستند که ملاصدرا کارکرد و نقش قوه خیال در عالم برزخ را به عرصه محشر و روز قیامت نیز تعم...

سکینه که موضوع اصلی پایان نامه می باشد آرامشی است که در مواقف خاصی برقلوب مومنین نازل می شود . آن موارد خاص مواقعی می باشد که مومنین در نهایت ضعف و شکست می باشند و امکان غلبه ایشان بر دشمن تقریبا محال است . در اینجا خداوند سکینه ای به آنان عطا می نماید که به مدد آن می توانند ثابت قدم و استوار بمانند و امیدوار شوند تا حدی که بتوانند بر دشمن غلبه نمایند .

اگرچه اصل شفاعت از امور مسلّم بین مسلمانان است اما اینکه محدوده شفاعت، علاوه بر قیامت، برزخ را هم شامل شود، همواره میان اندیشمندان شیعی مورد بحث بوده ‌است. به گونه‌ای که شفاعت در برزخ موجب آمرزش گناهان شده و از سویی مایه ارتقاء رتبی و تعالی درجه معنوی افراد شود. علامه طباطبائی وجود شفاعت در عالم برزخ را نپذیرفته و استعانت‌های معصومان (ع) در برزخ را نوعی اجازه تصرّف از سوی خدا در عالم برزخ می‌داند...