از ابتدای زندگی انسان، بحث مرثیه، سوگ و سوگ چامه مطرح بوده است و در گوشه و کنار این جهان پهناور همه انسان ها با گام نهادن در مرز هستی و نیستی به اندیشه تراژدی دست یافته اند و همواره به نحوی با فلسفه و اندیشه تراژدی سروکار داشته اند. اقوام و ملت های باستانی جهان، آثار حماسی خود را عموماً در سال های نخستین دوران حیات قومی خود سروده اند و پس از آن که مراحلی از ترقی و پیشرفت فرهنگی را طی کرده و به پ...

اساطیر ملی هر کشوری، روایتگر سرگذشت قدسی ابر انسانها و پهلوانان آن کشور است که در طی روزگاران در اذهان اسطوره پرداز مردمان شکل گرفته و به تدریج بنیانهای حماسی فرهنگ و ادبیات آن سرزمین را پدید آورده است. در این نوشتار، ضمن تأکید بر ضرورت مقایسه اساطیر یونانی با اساطیر ایرانی مندرج در اوستا و متون ادبی پهلوی، به بیان برخی همسانی های میان گرشاسب آریایی و هراکلس یونانی پرداخته ایم و برخی کردارهای پ...

اغلب، شنیدن واژه "حماسه"، آثاری چون «شاهنامه» فردوسی را در اذهان تداعی می‌کند و پذیرفتن اینکه اثری چون «خاوران‌نامه» هم زیرمجموعه نوع ادبی- حماسی است، برای بسیاری از افراد دشوار است؛ چراکه شخصیت محوری اینگونه آثار شخصیتی واقعی، تاریخی و دینی است. حماسه نوعی از اشعار وصفی است که مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و مردانگی‌ها و افتخارات و بزرگی‌های قومی یا فردی باشد. حماسه دینی در کشورمان از ...

    حماسه­های ملی ایران سرشار از عاشقانه­های کوتاه و بلند است و عشق بدنه­ی اصلی این حماسه­ها را تشکیل می­دهد. عشق­های حماسی با عاشقانه­های محض چون لیلی و مجنون و خسرو وشیرین و ... تفاوت­های اساسی دارند. یکی از موضوعات برجسته و متفاوت در عاشقانه­های حماسی مکر و نیرنگ است که به تناسب موضوع به وفور یافت می­شوند. مکرها به انواع مختلف در این عاشقانه­ها نمود پیدا می­کنند و در اغلب موارد نیز بار معنای...

یکی از مسایل مهم در بررسی جریان­های فکری در حماسه­های ملی ایران، حضور عناصر دینی و اسلامی در بطن منظومه­های پهلوانی است که محققان از آن به «انطباق» یا «تلفیق» یاد کرده­اند. یکی از داستان­هایی که از این رهگذر قابل بررسی است، داستان نبرد سام با عوج بن عنق است که یکی از بخش­های مهم سام­نامه بشمار می­آید. سام از پهلوانان ملی ایران است و نامش در اوستا و متون پهلوی آمده و در شاهنامه از پهلوانان دوران...

تکیه معاون­الملک یکی از مهم­ترین تکایای ایران و بناهای شهر کرمانشاه در اواخر دورۀ قاجار است که در بافت قدیم شهر و محلۀ برزه­دماغ واقع شده است. کاشی­کاری تکیه، مضامین متعدد مذهبی، ملی، اساطیری، حماسی، مناظر طبیعی، گل و مرغ و هندسی را در بر می­گیرد. مهم­ترین هدف پژوهش حاضر، شناسایی منشأ نقوش کاشی­های فوق، علل شکل­گیری آنها در کنار هم و پی بردن به مضامین متنوع محلی، بومی و فرا محلی در آنهاست. روش ...

مظاهر عصر حاضر که عصر شتاب نام گرفته به سبب عوامل متعددی چون آشنایی با ادبیات غرب، عینی شدن آموخته‏های بشری، عدم توجه به مفاهیم انتزاعی و...، در بسیاری از موارد با حماسه‏پردازی تناقض دارد. با این وجود در میان شاعران پیشتاز معاصر، شعله و شراره‌های اشتیاق به این مقوله هیجان‌انگیز، همچنان روشن است. مقالۀ حاضر، مطالعه و بررسی اشعار شاعران معاصری است که دوره‏ای مشترک از تحولات و تطورات سیاسی و اجتما...

چکیده جهانگیرنامه سروده ی قاسم مادح دارای شش هزار و بیست و شش بیت است. در مورد سراینده ی منظومه هیچ اطلاعی در دست نیست. در ادب فارسی، حماسه یکی از مهم ترین و جذاب ترین انواع ادبی محسوب می شود. جهانگیرنامه نیز هم چون سایر آثار حماسی دیگر توصیفی از رشادت ها و دلآورمردی های پهلوانان ملّی و مردمی است. با این تفاوت که پهلوانان این منظومه به عنوان افرادی موحّد برای ترویج یکتاپرستی مبارزه می کنند. بر ...

بیان تمثیلی از مفهوم عشق گویای آن است که انسان برای رسیدن به معشوق علاوه بر اراده خود با موانع بیرونی مواجه است که اجازه تصمیم­گیری بر اساس خواسته­ها و امیال خود را نمی­دهد. به همین دلیل است که نتیجه داستان عاشقانه هرچه باشد، باز احساس ترحم و ترس که نماد اصلی تراژدی هستند را در مخاطب ایجاد می­کند. در ادبیات فارسی، شاهنامه فردوسی به عنوان مهمترین بیان تمثیلی از عشق تراژیک، در همه داستان­های عاشق...

ساختار شعر بلوچی در برخی از موارد با ساختار شعر پارسی مطابقت می کند و تفاوتهایی نیز دارد. از میان دوره های سه گان? شعر بلوچی، دور? دوم و بویژه دور? سوم، بیشترین تاثیرپذیری را از ادب منظوم پارسی دارد. داستانهای حماسی و غنایی بلوچی در بسیاری از جوانب با داستانهای حماس? ملی و داستانهای غنایی ادب پارسی قابل سنجش است. این سنجش می تواند در ساختار و حوادث داستان برجسته تر باشد.