منظومه های غنایی از جمله مهم ترین و دراز آهنگ ترین و پرمخاطب ترین گونه های ادبی به شمار می آید. با وجود آن که موضوع اصلی این قبیل آثار، عشق و مضامین عاشقانه است ولیکن به دلیل ساختار، انواع معانی شعر فارسی همچون مدح، وصف، پند و اندرز، مضامین دینی و اخلاقی، مناجات و ... را در خود جمع کرده است. یکی از مضامین پربسامد که در بسیاری از این منظومه ها مطرح گردیده و به ویژه آغازگر بسیاری از این منظومه ها...

موسیقی  در نثر فارسی ناشی از آهنگ و تناسبی است که در یک جمله میان واژگان گوناگون و یا در میان واژگان دو جمله احساس می شود. گاه کلمات و جملاتی که در کنار یکدیگر قرار        می گیرند در نثر فارسی ایجاد موسیقی میکنند که از آن تعبیر به موسیقی درونی می شود . این نوع موسیقی از تناسب حروف و اصوات حاصل می شود که از تنوع و تکرار به وجود می آید. یکی از مهمترین ویژگی های نثر امیر خسرو آهنگینی و عبارت های ...

ادبیات فارسی از غنی ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین. بسیاری از شاه کارهای ادبی، جنبه تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقه سنایی و منظومه های عطّار و نظایر آنها که جنبه های تعلیمی آنها همپای جنبه های ادبی پُرمایه و قوی است، عرصه کاربرد ادب تعلیمی بسیار وسیع است، زیرا به هر حال، ...

اقبال محققان ادبی ما به آثار منثور کمتر از متون منظوم است. حاصل آنکه  برخی از آثار منظوم فارسی با چاپ­ها و تصحیح­های مختلف،  با فرهنگ­ها و فهرست­های مناسب (فرهنگ­های واژگانی) در دسترس اهل فن  قرار دارد، در حالی که چه کم است تعداد آثار منثوری که این چنین  به جامعه علمی و فرهنگی ما عرضه شده باشد، گفتنی است  برای بازشناساندن اهمیت و اعتبار راستین  متون  منثور فارسی، در آن آثار، زمینه و امکان  کنکا...

مفردات، اثری منثور از احمد داعی ـ ادیب و شاعر قرون هشتم و نهم هجری ـ است که به منظور آموزش صحیح زبان فارسی نگاشته شده است. این اثر را می‎توان قدیمی ترین دستور زبان فارسی تألیف شده، در آناتولی دانست. این اثر شامل چهار بخش است: 1. اسما 2. افعال 3. تصرّفات (مورفولوژی) 4. حروف. بخش اوّل، در واقع لغت نامه ای است که معادل ترکی اسامی فارسی را عرضه می دارد. بخش دوم، لغت نامه‎ای الفبایی است که معادل ترکی ...

پند و اندرز در زمره ادبیات تعلیمی قرار دارند و درآثار منظوم و منثور فارسی، به شکل حکایات و داستانها نیز، تجلّی یافته اند تا تاثیر بیشتری بر مخاطبان خود بگذارند.در این پژوهش با روش ساختاری، به بررسی شخصیّت ها و کارکردهای حکایات پند آمیزمتون منثور ادب فارسی تا پایان قرن ششم هجری پرداخته ایم.براساس این پژوهش؛نویسندگان برای انتقال مفهوم پند به مخاطبان خود گرایش به ساده نویسی دارند و از تیپ های متنوّع ...

ره‌یافت به ذخیره‌های واژگانی متون کهن و شناخت آنها، افزون بر کارآمدتر نمودن و غنی‌سازی بیشتر گسترة واژگان زبان فارسی، گامی مؤثّر در بررسی سیر تاریخی زبان فارسی در حوزة لغات و اصطلاحات خواهد بود. تفسیر قرآن مجید، معروف به تفسیر کمبریج، یکی از ارزشمندترین آثار در بررسی جایگاه متون منثور در زبان‌شناسی تاریخی و پژوهش‌های واژه‌شناسی متون کهن است. اهمّیت واژگانی این کتاب، فراتر از یک تفسیر قرآن است و د...

بحث تأویل و هرمنوتیک نه مربوط به گذشته است و نه منحصر به متون مذهبی، بلکه دامنه ای بسیار وسیع و گسترده دارد. در قرون اخیر مباحث تأویل و هرمنوتیک در حوزه علوم انسانی به­ویژه ادبیات به طور قابل توجهی خود را نشان داده‌اند. توجه اندیشمندان به مقوله هرمنوتیک آنچنان از اهمیت برخوردار بوده است که شعبه‌ای از نقد ادبی اروپا محسوب می‌شود و در آن علم جایگاه ویژه‌ای یافته است. از آنجائی­که اخیراً در ادبیات ...

سنت «چراغ روشن کنی» یکی از باشکوه ترین آیین های مذهب جماعت اسماعیلی بدخشان تاجیکستان، افغانستان و شمال پاکستان است که در میان اهالی این مناطق با نام های «دعوت»، «دعوت پیر شاه ناصر» و «چراغ روشن کنی» معروف است. دربارۀ تاریخ پیدایش این آیین و فلسفۀ آن اختلاف نظر وجود دارد. برخی چون برتلس و ا. خماروف بر این باورند که «چراغ روشن کنی» تاریخ خیلی قدیمی داشته و از آیین مهرپرستی و دین زردشتی برای اسماع...