از نظر مسلمانان حدیث یکی از مهم‌ترین منابع آموزه‌های دینی و احکام شرع به شمار می‌آید و اعتبار حدیث به‌معنای صحت انتساب آن به قائل اصلی‌اش است. بنابراین، عالمان مسلمان به بررسی صحت احادیث ‌پرداخته‌اند نه تعیین تاریخ پیدایش آنها. با این‌حال صحیح یا جعلی شمردن یک حدیث توسط عالمان، تلویحاً با مسئلۀ تاریخ‌گذاری روایات ارتباط دارد. صحیح شمردن یعنی پذیرش صدور در زمان گویندۀ اصلی سخن؛ اما در حکم به جعلی...

مِرآت العقول فی شرحِ أخبار آل الرَسول، شرحی است که علامه محمدباقر مجلسی بر کتاب کافی نگاشته است.جایگاه کافی در میان علمای اسلامی و سبقه آن بر دیگر مجموعه های حدیثی، ارزش این کتاب را بیشتر آشکار می کند.در این مجموعه، علامه برای روشن کردن مفهوم احادیث، معانی آن ها را شرح داده و نکات دقیقشان را بیان کرده است.وی قبل از ورود به متن هر حدیث و بررسی آن، نخست، نوع آن را از نظر سند مشخص کرده و گاه نیز تا ح...

شاعران ایرانی از آغاز پیدایش زبان فارسی، کم و بیش به قرآن کریم و احادیث توجّه داشته­اند. این توجّه در سده­های هفتم و هشتم با گسترش معارف اسلامی و اندیشه­های عارفانه به اوج خود می­رسد. مولانا حسن کاشی، شاعر پارسی­گوی شیعی سده­ی 7 - 8 ه . ق به اقتضای تربیت خانوادگی، علاقه­ی شخصی، ذهنیّت مذهبی و سنّت انعکاس معارف اسلامی در شعر پارسی با این منابع معرفتی آشنایی عمیق داشته و در اشعار خود به ویژه در قصاید...

روایات معصومان(ع) در فرآیند درک درست  آیات قرآن و راهیابی به مدلول کلام الهی  نقش مهمی دارد. اما این منبع دینی در طول تاریخ پر فراز و نشیب خود با آسیب های گوناگونی روبرو شده که بر اصالت آن تأثیر گذاشته است و علی رغم تلاش های فراوانی که از عالمان فریقین برای پالایش حدیث به عمل آمده، هنوز هم در منابع روایی وتفسیری، روایات صحیح و سقیم با هم آمیخته است .اینجاست که شناخت آسیب های حدیث ـ هم به لحاظ س...

«حدیث» در لغت به هر چیز جدید گفته شده است؛ اما معمولاً این واژه در سخن و گفتار به کار می رود. «روایت» نیز در لغت به معنای جریان و نقل است؛ اما بیشتر در معنای گزارش کاربرد یافته است. این پژوهش با تکیه بر کاربردهای «حدیث» و «روایت» در نزد فهرست نگاران و قدمای رجالیان، تلاش نموده است فهمی بهتر از مقصود ایشان در گزارش شرح حال محدثان و ارزیابی آنها به دست دهد. تأکید این نوشتار بیشتر بر تبیین کاربرده...

روایتی منقول از پیامبر اسلام (ص) با الفاظی متفاوت و موضوعی واحد در برخی منابع حدیثی وجود دارد که بر اساس آن خطر ریا برای روزه منتفی اعلام شده است. خاستگاه این روایت منابعی چند از کتب حدیثی اهل سنت است گرچه در برخی منابع حدیثی شیعه نیز به آن اشاره‏ای شده‏ است. بررسی سندی این روایت، آن را با چالش اتصال و همچنین عدم وثوق برخی راویان مواجه می‏بیند به‌گونه‌ای که روایت را در زمره روایات ضعیف قرار می‏...

یکی از آیات قرآن کریم که بیان کننده ذکر فضائل و مناقب اهل بیت علیهم السلام می-باشد، آیه تطهیر است که برتری و شایستگی اهل بیت و پاکی ایشان را بیان می کند. نصوص فراوانی در دست است که اصحاب کساء را تنها مصداق واقعی این آیه می داند. حجم این روایات به حدی است که عموم علمای فریقین در کتاب های خود آنرا مطرح نموده و از کنار آن بی تفاوت نگذشته اند. در این مجموعه علاوه بر آشنایی با منابع مختلف حدیث، مو...

از جمله ویژگی های بارز حدیث شیعه، نگارش آن در همان عصر صدور و حضور ائمه(ع) است. در این بازۀ زمانی آثار فراوان حدیثی با عنوان هایی چون «کتاب»، «اصل»، «جزء» و «نسخه» فراهم گردید که جایگاهی خاصّ در نظام حدیث پژوهی متقدّمان امامی داشتند. ایشان در جریان احراز صدور احادیث، با تکیه بر نظام «قراین» از نشانه های متعدّدی استفاده کرده اند که بخش قابل توجّهی از آن ها را می توان تحت عنوان «منبع شناسی» مشاهده کر...

این رساله در پی اثبات مسئله انطباق احادیث ائمه معصومین (ع) بر احادیث نبوی (ص) است.