ماهیّت علمی ادبیّات، به عنوان تجلّی شهودی و روانی آدمی، تاکنون به طور کامل مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. اغلب نظریه پردازان ادبی نیز آن را از منظر زیبایی شناختی و یا اخلاقی مورد توجه قرار داده، و گاهی نیز آن را در حدّ التذاذ نفسانی پایین آورده اند. در حالی که میان کارکردهای غریزی ذهن و کارکردهای ادبی و در پی آن میان احساس و اندیشه انسان با جهان هستی رابطه هماهنگ و تنگاتنگی وجود دارد که از طری...

این مقاله بااستفاده از جهارچوب نظری آراء پوپر و هابرماس به تحلیل مسائل معرفتی جامعه‏ شناسی ایران می‏پردازد و می‏کوشد قابلیت‏های آراء آنها را در کمک به حل مسائل معرفتی جامعه‏ شناسی ایران بررسی نماید. این مقاله با تفکیک دو دسته مسائل علم به درون علمی و برون علمی و تفکیک مسائل درون علمی به دو دسته مسائل معرفتی و غیرمعرفتی، می‏کوشد قابلیت‏های آراء پوپر و هابرماس را در ارائه راه حل برای مسائل درون ع...

در سالهای اخیر، دغدغه ی اصلی پاره ای از متفکران لیبرالیسم پاسخ به مساله ی تکثرگرایی است. پاسخ به این واقعیت که جوامع انسانی متشکل از گروهها و اجتماعاتی با فعالیتها و باورهای متنوع و متکثراند: ازجمله گروهها و افرادی که عقایدشان با یکدیگر ناسازگارند. در آثار این نویسندگان در خصوص ارتباط میان آزادی فردی و بهروزی جمعی به صورت واضح و روشن بحث شده است. رساله ی حاضر، پاسخهای فلسفی جان رالز و تامس نیگ...

ترنس اروین استدلال می­کند که آکوئیناس به پرسشی که ارسطو طرح کرده بود ولی پاسخ نداده بود، پاسخ داد. پرسش این است که آیا بین فضایل عقلی و فضایل اخلاقی ارتباطی وجود دارد؟ پاسخ این است که بله، فضایل اخلاقی به فضایل عقلی برای رسیدن به غایت نهایی جهت می­دهند. فضایل اخلاقی می گویند که در زمینة چه اموری باید اندیشید، چقدر به امور دیگر باید پرداخت و چقدر باید برای امور عقلی زمان گذاشت. آکوئیناس علاوه بر...

کرون معتقد است مرجع یک اسم را فقط ارتباط علّی با آن شیء متعین نمی کند، چراکه علیت حاوی نوعی عدم تعین است که برای فرار از آن لازم است بعد شناختی، که از آن به جواز معرفتی یاد می کند، نیز در تعیین مرجع اثر گذارد. دیویدسون بیان مشابهی را در مورد نحوة تعین محتوای باور ادراکی در تز مثلث بندی خود دارد. در این تز او معتقد است فرد علاوه بر ارتباط علّی با محتوای باور ادراکی خود که شیئی خارجی است که علت آن ...

جامعه معرفتی به مثابه فضایی که از تقویت و ارتقاء دانش (عیان/نهان) اجتماعی مایه می گیرد و جامعه اطلاعاتی به عنوان فضایی که دانش موجود را برای جویندگان اطلاعات قابل دستیابی و بهره-برداری می سازد دو گونه جامعه ای هستند که یکدیگر را کامل می کنند و یکی جایگزین دیگری نیست. کتابخانه ها (به معنای وسیع کلمه) به اعتبار اینکه دانش تولید شده جامعه را- بعضاً یا کلاً- گردآوری و ذخیره سازی می کنند، در پیشبرد جا...

مسئلۀ پژوهش حاضر، ترسیم قلمرو معرفتی ‌اخلاق تفسیر است. ‌اخلاق تفسیر شامل کدام حوزه‌‌های معرفتی می‌‌شود؟ «اخلاق باور»، «اخلاق پژوهش» و «اخلاق علم» ساحت‌‌هایی هستند که زیر چتر آموزه‌‌های اخلاقی و قلمرو دانشِ اخلاق کاربردی بالیده‌‌اند. «اخلاق تفسیر» نیز بخشی از اخلاق کاربردی است که بر اصول و ضوابط اخلاقیِ فرایند تفسیر تمرکز دارد. کنش «تفسیر» می‌‌تواند به‌‌مثابه عمل متعاقب باور تفسیریِ ‌‌مفسّر ملتقای «...

معقولیت باور به وجود خدا مهم‌ترین مسئلۀ معرفت‌شناسی دینی است. معرفت‌شناسی فضیلت‌محور در تقریر خانم زاگزبسکی ضمن نقد نگاه برون‌گرایانه و فردگرایانۀ معرفت‌شناسی اصلاح‌شده، بر اختیاری بودن باور و تأثیرپذیری آن از اجتماع تأکید می‌کند. در این دیدگاه حجیت باور دینی بر مبنای فضیلت «اعتماد معرفتی» به خود و به دیگر افراد جامعۀ معرفتی تبیین می‌شود. در نتیجه باور مؤمنان به وجود خداوند در زمان‌ها و مکان‌ها...

ابن رشد از فیلسوفان مشهور مغرب اسلامی است که در تاریخ فلسفه بعنوان شارح آثار ارسطو شناخته می شود. در این پژوهش در ابتدا به تبیین مختصری از شرایط فرهنگی و تاریخی مغرب اسلامی و زمینه های تکوین نظام فکری ابن رشد پرداخته شده است. در ادامه تأثر ابن رشد از آموزه های ارسطوئی و جایگاه بازگشت به ارسطو در سیر تاریخی فلسفه اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پایانی نیز رویکرد ابن رشد به نصوص دینی ...

این رساله بحث و تفحص درباره معقولات ثانیه، بویژه معقولات ثانیه فلسفی، عنوان مبادی هرگونه شناخت انسانی است ، در همین راستا نگارنده پس از طرح کلی مسئله و روشن ساختن مبانی خویش درمورد ذهن انسان، تاریخچه بحث را در دو قلمر فلسفه اسلامی و فلسفه غرب ، اعم از فلسفه یونان باستان و فلسفه جدید مورد ب قرار داده و گزارش مفصلی دراین خصوص ارائه نموده است ، سپس ضمن تعریف این ن از معقولات ، طی بررسی کیفیت مفهوم...