مفسران قرآن واژه «غیر بعید» در آیه 31 سوره ق «وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِینَ غَیْرَ بَعِید» (ق/31) را دارای چهار احتمال نحوی ظرف مکان، ظرف زمان، حال، صفت مصدر محذوف دانسته­اند. این در حالی است که ایشان درباره تفسیر این واژه، حدود 9 احتمال معنایی بیان­کرده ولی برای اکثر آنها دلیلی ارائه نداده­اند. این پژوهش با توجه به مضامین کلی سوره ق، دو معنا برای واژه «غیر بعید» بیان و سپس هردو را با سایر آیات قرآن تأیید و...

یکی از مشکلات علمی در حوزه فعالیت‌های آموزشی و تبلیغی‌ترویجی قرآنی، فقدان شاخص‌های دقیق، مدون و ‏طبقه‌بندی‌شده برای سنجش میزان و سطح انس افراد با قرآن کریم است. نبود این شاخص‌ها به عدم ارزیابی دقیق نتایج ‏بسیاری از فعالیت‌ها مخصوصاً در حوزه آموزش منجر می‌شود. ‏نویسندگان در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکنیک بحث گروهی با حضور برخی از اساتید و فعالان ‏این حوزه، شاخص‌هایی طبقه‌ب...

مضامین قرآن کریم دارای بیان بصری خاصی است وسرتاسر آیات این کتاب آسمانی به مثابه والاترین معجزه مکتوب، پوشیده از تصویر است. یکی از وجوه سادگی و قابل فهم بودن بیان قرآن، همین تصویری و ملموس بودن مفاهیم ذهنی آن است. از آنجا که قرآن کریم به زبان عربی نازل شده و زبان عربی نیز به خودی خود زبانی تصویری است بنابراین ویژگی تصویری بودن زبان عربی به ایجاد تصاویر هنری قرآن کریم کمک بسیار می نماید. سید قطب ...

عمق و گستردگی تفکر و اندیشه مولانا در پیوندی استوار با تسلط وی بر علوم قرآنی است. نگاهی به کثرت مفاهیم قرآنی در مثنوی نشان می‌دهد که مولانا موجبات رستگاری و نجات انسان را تنها در قلمرو وحی می‌جوید. مولانا معانی و مضامین آیات قرآن را به‌گونه‌ای خلاّق در حکایات خود درج کرده و توجه به این حکایات، بیان‌گر روش‌های تأویل‌گرایانه مولانا در مثنوی است.

فلسفه وجود آدمی، ذکر و پرستش حق است. هنرمندان چیره دست مسلمان نیز اصولِ معرفتِ اسلام را به چشم نوازترین شیوه ممکن به زبان زیبایی شناسانه ترجمه کرده اند و در قالب صورت ها و مضامین گوناگون در خلقِ فضای معنوی در جامعه اسلامی به کار گرفته اند. ازاره دیوار مرقد امام زاده علی بن جعفر در قم، متعلق به اوایل قرن هشتم هجری، مزین به ستارگان هشت پری است که کتیبه هایی به خط نَسخ ریز در حاشیه سفید خود دارد. تعدا...

سنایی، در زمینه استفاده از اصطلاحات، مفاهیم و مضامین عرفانی در زبان و ادبیّات فارسی پیشرو است. در این پژوهش، کتاب مکاتیب سنایی که در بردارنده نامههای شخصی وی به پادشاهان، وزرا، امرا و دوستانش است، مورد بررسی قرار گرفتهاند تا شیوه ورود این مفاهیم و مضامین به آثار ارزشمند دیگری چون حدیقه و دیوان سنایی، درک شود. روش پژوهش، از نوع کتاب-خانهای- اسنادی و بر پایه نسخهای میباشد که احمد نذیر آن را تصحیح ...

با توجه به توقیفی بودن ترتیب و نظم آیات در سوره‌‌ها، ارتباط و هم‌خوانی اسماء الهی با مضامین آیات امری انکارناپذیر است و آمدن آنها در فواصل آیات بر خلاف تصور برخی مغرضان، حکمت‌آمیز و همراه با دقّت و ظرافت است. دقّت در اسماء حسنای الهی در فواصل آیات سوره انفال، پیوند آنها با همان آیه، با آیه پیشین یا پسین و با محتوای کلی چند آیه و موضوع محوری سوره به‌خوبی روشن می‌شود. موضوع محور‌ی سوره انفال جهاد د...

  الفت و تسلط کم نظیر شاه نعمت الله ولی با قرآن و معارف دینی امری مشهود است که نمود بارز آن در اشعارش به چشم می­خورد. در دیوان اشعار او مضامین و آموزه های قرآنی به وفور بافت می شود و به خاطر آشنایی زباد و احاطه فراوان وی بر آیات قرآن به شیوه­های مختلف ادبی (اقتباس، تضمبن، تلمیح، تشبیه، تحلیل، تمثیل و ... ) از آیات قرآن بهره برده است. این مقاله با هدف تحلیل کارکردهای آیات ...

ادبیّات عرفانی فارسی از آبشخور اصول و مبانی اسلام سیراب است. با این همه برخی مضامین رایج در متون عرفانی، با روح آموزه های اصیل اسلام سازگار نیست. باورهای عرفانی پیش از اسلام همچون عرفان یهود، گنوستی سیزم، عرفان ایران باستان و مانویّت ومندائیزم در شکل گیری برخی از این مضامین مؤثّر بوده است. یکی از مهم ترین این مضامین، اسارت روح در زندان جسم و چاه دنیاست. بن مایۀ این مضمون، در عصر اساطیر هم به اشکال...