طبقات‌الصوفیۀ خواجه عبدالله انصاری (قرن پنجم) و تذکرةالاولیاء عطّار (قرن ششم) و نفحات‌الانس جامی (قرن نهم) از جمله تذکره­های مدونی هستند که نویسندگان آنان در سه دورۀ متوالی، با هدفی مشترک که همانا تعلیم مبانی تصوف بود و البته مطابق با مشخصه­های فکری متفاوت، به تبیین ابعاد شخصیت مشایخ و از جمله ابراهیم ادهم پرداختند. ابراهیم ادهم از صوفیان بزرگ قرن دوم بود که به دلیل نقش بسزای او در تحول مبانی زه...

چکیده تصوف سفر پیوسته انسان است. سفر انسان از درون به بیرون واز بیرون به درون. سالک همواره در جستجوی خداست واین طلب و درد بر حیرت و سر گشتگی اش می افزاید.گاه آفاق و اقطار عالم را سرخوشانه می پیماید و گاه سردر زانو فرو می گیرد و عزلت می گزیند. اما در هر دو حال در درونش غوغایی بر پاست واز آنجا که فاصله میان ظاهر و باطن هیچ است سالک می تواند دو سفر را تو در تو د اشته باشد. در قرآن کریم آفاق و...

صوفیه در نیمه قرن پنجم تمامی قرن ششم و اوایل قرن هفتم مهمترین فعالیت خود را در ایران سپری کردند. و از مهمترین دوره های تاریخ تصوف است . پس از تعریف تصوف و عرفان به اختصار عنوان شده پس به بررسی و سیر تحولات هرقرن و مشایخ بزرگ صوفیه و نقش و عقاید آن ها پرداخته می شود.و از خصوصیات بارز قرن پنجم افکار صوفیه در شعر فارسی با ابوسعید ابوالخیر که در خراسان پایگاه عرفان اسلامی رواج یافت. و به وسیله چند ...

ظهور اسلام و انتشار آن در جزیره العرب و سپس مناطق وسیعی از جهان، معلول زمینه ها و عوامل مختلفی بوده است. در این باره اقشار گوناگون هر کدام به نوعی در گسترش اسلام ایفای نقش نموده اند. یکی از مناطق بااهمیت که اسلام در آنجا نفوذ کرده، شبه قاره هند است. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای به بررسی شباهت های اصول و مبانی آموزه های اسلام با آئین ها و مکاتب فلسفی هند می پرداز...

نوع ارتباط انسان با خدا بر کیفیت رابطه با خود، دیگران و طبیعت تأثیر مستقیم دارد. انسان در رابطه با خدا، تصورات متعددی دارد که دو تصور خدای متشخص و غیر متشخص از همه مهم تر است. قشیری از بزرگان مشایخ صوفیه است که با تأکید بر مقیّد بودن انسان به کسب معرفت خداوند و پیروی از شریعت پیامبر از سویی و شناخت جایگاه انسان در هستی از سوی دیگر بر روابط چهارگانه ارتباط انسان با خدا، خود، دیگر انسان ها و طبیعت...

فلسفه­ تکوین شماری از حکایت­ها و کرامت های صوفیه بدون تردید در هدف­های تعلیمی آن­ها نهفته است. بعضی از باورها و معتقدات مذهبی برای تفهیم به مریدان، عملاً با حکایت­های متعدّد به صورت عملی به تصویر کشیده شده است تا برای سالکی که تازه به این راه قدم نهاده است یک اعتقاد قلبی و درونی، با تجسّم بیرونی ملموس تر جلوه نماید. به این سبب است که بین دیدگاه­ها و اندیشه­های خاص مشایخ و حکایت­های مرتبط با آن­ها ...

 از ویژگی‌های مهم حکمت شیعی‌، پایبندی به شریعت، اهمیت ولایت وامامت ،جمع آوردن تعقل و اشراق وعدم وابستگی به سلاسل صوفیه است. پیروان این حکمت، مشایخ خود را پرورش یافتۀ تعالیم معصومان(ع) و وارث روحانیت انبیا(ص) هستند با عناوینی چون عالم ربانی، حکیم الهی وعارف بالله، تعالیم خود را حکمت می‌نامند و نه فلسفۀ صرف. در این تحقیق آرای امام خمینی به عنوان نمونه‌...

فلسفه­ تکوین شماری از حکایت­ها و کرامت‌های صوفیه بدون تردید در هدف­های تعلیمی آن­ها نهفته است. بعضی از باورها و معتقدات مذهبی برای تفهیم به مریدان، عملاً با حکایت­های متعدّد به صورت عملی به تصویر کشیده شده است تا برای سالکی که تازه به این راه قدم نهاده است یک اعتقاد قلبی و درونی، با تجسّم بیرونی ملموس‌تر جلوه نماید. به این سبب است که بین دیدگاه­ها و اندیشه­های خاص مشایخ و حکایت­های مرتبط با آن­ها ...

نام "مقامات" در متون عرفانی معمولا با "احوال" همراه شده است و تفکیک این دو مقوله از یکدیگر، با توجه به نظرات متفاوت عرفا، دشوار است. در فرهنگ اسلامی آنچه احوال و مقامات عرفانی نامیده ­شد ابتدا به صورت مفاهیم ایمانی، اخلاقی و معنوی در قرآن کریم و سنت رسول خدا (ص) مطرح شده بود و به تدریج در عمل اصحاب و تابعین و دیگر مسلمانان راه یافت و به عوامل سیر و سلوک باطنی تبدیل شد و خلعت اصطلاحات عرفانی یاف...

در دوره­های اولیه تشکیل تصوف بتدریج صوفیان با محوریت مشایخ برجسته، خانقاه­ها را به عنوان بزرگترین و گسترده­ترین نهاد اجتماعی متصوفه تشکیل دادند. پس از تثبیت تصوف، خانقاه در عرفان اسلامی- ایرانی به عنوان جایگاه  تجمع مشایخ و صوفیان و در نتیجه تربیت مریدان قرار گرفت. خانقاه­ها نقش و اهمیت بسزایی در پرورش، تربیت و تکامل مریدان داشتند. از آنجا که برای زندگی مسالمت­آمیز گروهی، رعایت آداب و مقرراتی خ...