قوام الدین بن زین الدین شیرازی، معمار دوره تیموریان، از بزرگترین معماران ایران در دوره فعالیتش در طی سالهای 813- 842 ه.ق با حمایت دو هنرپرور مهم آن عصر، شاهرخ و همسرش گوهرشاد، بناهای باشکوهی در خراسان بزرگ ساخت. آثار منسوب به او عبارت است از: خانقاه و مدرسه ای در هرات، مسجد گوهرشاد مشهد، مجموعه معروف به مصلای گوهرشاد (شامل مسجد و مدرسه و مقبره) در هرات، مقبره خواجه عبدا.. انصاری در گازرگاه هرات...

در دوره قاجار، تزیینات به دلیل تلفیق سنت و مدرنیته و تنوع نقش، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بهره مندی گسترده از بنای مسجد-مدرسه ها در این دوره، سبب شد هاست تزیینات این ابنیه حائز اهمیت گردد. در این پژوهش سعی شده است تا با بررسی سه مسجد-مدرسه سپهداری، آقاضیاءالدین و خوانساری، واقع در اراک، با روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش که تزیینات این ابنیه شامل چه گونه ها و نقوشی می باشند، پاسخ مناسبی ارائ...

موضوع این تحقیق بررسیِ توصیفات و وقایع چهارباغِ مشهد در متون تاریخی از زمان بنای آن در دوران شاهرخ تیموری تا تخریب آن در اوایل دورة قاجار است. در همین راستا ابتدا در رابطه با مفهوم و پیشینة چهارباغ مقدمه‌ای ذکر می‌گردد و در ادامه مطالبی که در مورد چهارباغِ مشهد در کتب تاریخیِ ادوار تیموری، صفوی، افشاری و قاجار نقل شده، مورد بررسی قرار می‌گیرد تا بدین وسیله ابعاد تاریخی و مهمترین وقایع رخ داده در چه...

بیان مسأله: بطور معمول در مطالعات باغ اسلامی و ایرانی، تمایلی آشکار برای تعمیم شکل چهاربخشی به باغ­‌های گوناگون دیده می‌­شود. به نظر می­رسد بخشی از این میل، ناشی از تفسیر شکلیِ چهارباغ به‌مثابه الگویی است که لزوماً می‌بایست طرحی چهاربخشی داشته باشد. این نوع مواجهه با موضوع، تأثیری عمیق بر فهم ماهیت طرح چهارباغ و همچنین باغ­سازی دارد و بیش از هر چیز درک گوناگونی طرح باغ در ایران ر...

دولت صفوی، در پی تحقق آرمانشهرهایی بوده که ریشه در باورها و اعتقادات اسلامی داشته است. گذشته تاریخی شهرهای صفوی گویای اهمیت آنها به عنوان مکانهایی جهت تجسم سمبل ها و نمادهاست؛ سمبل هایی که علاوه بر تداعی مفاهیم اعتقادی، نمایش دهنده قدرت دولت حاکمه و نمادهایی هویت دهنده به شهر بوده‌اند. در تاریخ شهرسازی صفوی، ازجمله عناصر نمادین، خیابان (چهارباغ)های عریض و مستقیمی است که از عناصر اصلی توسعه و به...

امروزه با توجه به گسترش علوم وابسته به معماری، اطلاعات کمی در رابطه با فن شناسی معماری سنتی و بومی ایرانی در دست داریم گویی ذهنیت توجه به تجربه های گذشتگان و نشستن در مکتب بزرگان علم و دانش کم رنگ شده است. شاید مطالعه و پژوهش در زمینه بناهای تاریخی بر جای مانده در جای جای این سرزمین، مسکنی بر درد فراموشی مدرنیته باشد. مجموعه آرامگاهی شیخ احمد جام که حاصل تحولات دوره های مختلف تاریخی است آثار م...

در شش دهه مطالعه علمی باغ ایرانی, طرح چهارباغ ایرانی به عنوان مهم ترین الگوی شکل دهنده به معماری آن و با هندسه اصلی، دو محور عمود برهم که عرصه باغ را به چهار قسمت مساوی تقسیم می کند معرفی شده است. بررسی فراگیر اسناد و مدارک از جمله دودمان شناسی واژه گان، نقشه کاوش های باستان شناسی باغ پاسارگاد، متون توصیف احداث باغ به ویژه کتاب ارشادالزراعه، طرح باغ های موجود، ، آثارهنرهای تاریخی ملهم از باغ ا...

در گذشته هستة مرکزی آموزش دانش اسلامی در مساجد بود، چون نخستین مکانی که در سده‌های نخستین اسلامی به منظور آموزش مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ مسجد بود. از همین رو مسجد از دیرباز تاکنون در کنار کارکرد عبادت، مکان گردهم‌آیی مسلمانان و کسب علم بوده است. این تحقیق به پیدایش مراکز آموزشی-مذهبی که همان مسجد-مدرسه‌ها هستند، می‌پردازد و چون عمدۀ این مراکز در زمان قاجاریه ساخته شده‌اند، جمعیتّ آماری را مسجد...

ضرورت فراگیری اسلام توسّط تازه مسلمانان ایرانی منجر به پیدایش نهادهاییآموزشی مانند مسجد، کُتّاب و مدرسه گردید. نخستین مدارس شناخته شده درشهرهای خراسان و ماوراءالنهر که در فاصلۀ سده های چهارم تا ششم هجری پیوستگی« مدرسه » فرهنگی غیر قابل انکاری با هم داشتند، پدید آمدند. با توجّه به اهمیّتبه عنوان کانون آموزش عالی در تمدن اسلامی، تحقیقات متعدّدی پیرامون آن صورتگرفته است. گرچه در این آثار بسیاری از مدارس...