نوشتار حاضر، تفسیری کلامی از مسأله شر و وجود شرور متعدد در عالم و توجیهاتی در زمینه وجود آن ها را ارائه می دهد. نویسنده می کوشد با استفاده از ادله قرآنی، روایی و عقلی، رابطه بین وجود شر را با عدل خداوند بررسیده و بین آن ها جمع نماید. وی در دو فصل نظریات مختلف فلاسفه و متکلمین را همراه با دیدگاه خود مطرح می کند. در فصل اول مباحثی کلی در مقوله شر و تاریخچه آن در ادیان و ملل دیگر همچون: مصریان، هن...

یکی از پاسخ‌هایی که فیلسوفان مسلمان به معضلی که در فلسفة دین به معضل شرور (مسألة شرور) معروف است داده‌اند این است که « شرور یا اموری عدمی‌اند که شر بالذّات‌اند- مانند ظلمت، فقر، جهل، مرگ و... ـ و یا اموری وجودی‌‌اند که شر بالعرض‌اند یعنی به خودیِ خود شر نیستند بلکه در تحلیل نهایی و عقلی از آن جهت شر محسوب می‌شوند که به امور عدمی (شرور بالذّات) منجر می‌شوند- مانند زلزله، طوفان،میکرب، سیل و... اما چ...

یکی از چالش‌های فراروی اعتقاد به عمومیت قضای الهی، شبهۀ تعارض لزوم رضایت به قضای الهی و لزوم عدم رضایت به شرور اخلاقی است. ابن‌سینا پاسخی در دو بخش به این شبهه ارائه کرد. در بخش نخست با تفکیک حیثیت ارتباط شرور اخلاقی با فاعل و قابل، آنها را از حیث ارتباط با قابل، شر دانسته است. در بخش دوم نیز با تفکیک امور بالذات و بالعرض، شرور را به‌صورت بالعرض مشمول قضای الهی معرفی کرد. این پاسخ تنها در صورتی...

مقال? حاضر، در دو بخش به توصیف و بررسی برخی مبانی نظری? عدل الهی پرورش روح هیک اختصاص دارد. در این نوشتار، ضمن بررسی پاسخ جان هیک به مسأل? شرور موجود در عالم، خواهیم دید که وی نظری? عدل الهی خود را با اسطوره خواندن اید? گناه اولیه و هبوط آغاز می کند و شرور اخلاقی را نتیج? مختار بودن آدمی و از لوازم وجود فاصل? معرفتی می داند. به نظر وی کسب فضایل و کمالات روحی جز در مواجهه با شرور حاصل نمی گردد. ...

معضل شرور به‌عنوان امری بر ضدّ وجود خدا یا برخی صفات او مثل قدرت یا خیرخواهی مطلق الهی، مطرح شده است. فیلسوفان و متکلمان بسیاری به راه‌های مختلف در صدد پاسخ به این معضل بر آمده‌اند. در این میان راه‌حلی که بسیاری از فیلسوفان اسلامی پذیرفته‌اند، نظریۀ «عدمی‌انگاری شرور» است. مطابق این دیدگاه شرور، حقیقتی جز عدم ذات یا عدم کمال ذات ندارند. در مقالۀ حاضر این دیدگاه تقریر شده است و این سؤال مطرح می‌ش...

چکیده یکی از مباحث بسیار دشوار که پیشینه ای به طول تاریخ اندیشه بشر دارد و همچنین ذهن هر اندیشمندی را به خود مشغول داشته، مسأله شرور است. افلاطون و ارسطو را شاید بتوان اولین حکمایی دانست که به صورت مدون و فلسفی به این مسأله پرداخته اند. نظریه افلاطون را می توان نظریه نیستی انگارانه شر و نظریه ارسطو را می توان نظریه تقسیم گرایانه شر نامید. فلسفه اسلامی و فیلسوفان اسلامی نیز، از این مسأله مهم غف...

بهره بردن از قدرت علمی و خلاقیت انسان در محدود کردن و پس‌راندن شرور و جلوگیری از گسترش آن از مصادیق همکاری با خالق و یاری‌ دادن‌ به‌ خداوند در حل مسأله شر محسوب می‌شود‌. بسیاری صفات بد‌ اخلاقی‌ و خلق و خوی‌های ناپسند و در نتیجه شخصیت و رفتار شرورانه پایه‌ی زیستی و ژنتیکی دارند. فن‌آوری مهندسی ژنتیک این امکان را به ما می‌دهد که از ویژگی‌هایی در ژن‌ها‌یمان برخوردار باشیم که تا سرحد امکان، کمتر گر...

آدمی در برخورد با امور ناخوشایندی همچون درد، رنج، اندوه، بیماری و مرگ و انواع بلایا متوجه می­شود که دنیا و هستی پیش رویش آکنده از ناملایماتی است که می­تواند اندیشه او را هم مانند جسمش تحت تأثیر قرار دهد. فیلسوفان در برخورد با این امور ناخوشایند بوده که به اندیشه در باب شرور توجیه عقلانی آن برآمدند. در این زمینه آراء فراوانی از متفکران غربی و اسلامی وجود دارد، لیکن ما لازم دیدیم که به جست‌وجوی ا...

بهره بردن از قدرت علمی و خلاقیت انسان در محدود کردن و پس راندن شرور و جلوگیری از گسترش آن از مصادیق همکاری با خالق و یاری دادن به خداوند در حل مسأله شر محسوب می شود . بسیاری صفات بد اخلاقی و خلق و خوی های ناپسند و در نتیجه شخصیت و رفتار شرورانه پایه ی زیستی و ژنتیکی دارند. فن آوری مهندسی ژنتیک این امکان را به ما می دهد که از ویژگی هایی در ژن ها یمان برخوردار باشیم که تا سرحد امکان، کمتر گرفتار...

معضل شرور به عنوان امری بر ضدّ وجود خدا یا برخی صفات او مثل قدرت یا خیرخواهی مطلق الهی، مطرح شده است. فیلسوفان و متکلمان بسیاری به راه های مختلف در صدد پاسخ به این معضل بر آمده اند. در این میان راه حلی که بسیاری از فیلسوفان اسلامی پذیرفته اند، نظریۀ «عدمی انگاری شرور» است. مطابق این دیدگاه شرور، حقیقتی جز عدم ذات یا عدم کمال ذات ندارند. در مقالۀ حاضر این دیدگاه تقریر شده است و این سؤال مطرح می ش...