از مهم ترین ابهامات تاریخ کلام امامیه رابطۀ دوره نخست کلام امامیه (مدرسۀ کوفه) با کلام امامیه در مدرسه بغداد در سده چهارم و پنجم است. سرشناس ترین متکلم امامیه در دورۀ حضور هشام بن حکم است. در این مقاله سعی شده است تا امتداد جریان فکری وی و پیروانش را تا سده چهارم بررسی شود. در همین راستا در بخش نخست، با پی گیری امتداد شاگردان این جریان فکری به این نتیجه رسیدیم که آراء کلامی این جریان فکری از طر...

ابو عیسی وراق، از معتزلیان شیعه  شده ای است که نه تنها تغییر نگرش و گرایش او به مذهب حقه امامیه، مناقشه برانگیز بوده و حتی اتهام ها و اظهارنظرهای تند معتزلیان را در پی داشته، بلکه رویکردها و دیدگاه های کلامی او در راستای تبیین آموزه های شیعه نیز افزون بر جالب توجه بودن، توجه و حساسیت بسیاری از اندیشمندان شیعی را برانگیخته است. در این مقاله به بررسی برخی  دیدگاه ها و رویکردهای وراق و سهم و نقش ا...

حسینیه گویاترین تجلی کالبدی ماهیت و پیام عاشورایی و از مصادیق تفکر توحیدی شیعیان میباشد و همچنین مکانی است برای تجمع مردم وحفظ وحدت دینی و اجتماعی. بررسی حسینیههای موجود، نشان میدهد گونههای متفاوت با مفاهیم نمادین و کیفیات فضائی و بصری گوناگونی در سراسر جغرافیای شیعه وجود دارد که عرف محلی بر شکلگیری آنها بیتاثیر نبودهاست. پرسش اصلی که کمک مهمی در طراحی میباشد، این است که نسبت درون و برون در حسی...

چکیده قم یکی از بزرگترین شهرهای مذهبی ایران می باشد که در طول تاریخ تشیع نقش آفرین بوده که نقش قم در انقلاب مشروطیت یکی از آن می باشد. قم در تاریخ ایران دارای اهمیت بسیاری بوده و شاهد تحولات بسیاری بویژه از دوران بعد اسلام بوده و در دوران قاجار در جریان انقلاب مشروطه، جایگاه خاصّی به خود اختصاص داده است. این پژوهش نگرشی است بر «جایگاه مردم قم در انقلاب مشروطیت» و سعی دارد علاوه بر تبیین تاری...

شهرت رویکرد متفاوت دو مدرسه قم و بغداد در تعامل با حدیث و معارف نقلی و معیارهای ایشان در اعتبار سنجی روایات، ترسیم فضایی کاملاً متفاوت و متقابل را از این دو مدرسه درپی داشته است. این در حالی است که نگاه حوزه بغداد به قم برخاسته از وامداری و دفاع از راویان و پاسداشت مشایخ و محتوای میراث ایشان است. گرچه مدرسه بغداد نقدهایی به برخی شیوه های میراث پژوهی و آرای رجالی قم دارد، اما توصیفات بلند فهرست ن...

چکیده: در این مطالعه نهشته های سازند قم در ناحیه کهک واقع در جنوب قم مورد بررسی قرار گرفت. برش چینه شناسی کهک 705 متر ضخامت دارد که پس از بررسی از لحاظ سنگ شناسی و فسیل شناسی سازند قم، سه عضو a و b و c-1 تفکیک شد. عضو a شامل 105 متر از لایه های ضخیم آهک تشکیل شده است. مرز زیرین این عضو با سازند قرمز زیرین به صورت ناپیوستگی فرسایشی است و بخش فوقانی آن با عضو b از سازند قم قرار دارد. عضو b شامل ...

موضوع بافت های فرسوده سالهاست در جهان مورد توجه سازمان های دولتی و نیز متخصصینی چون شهرسازان و معماران قرار گرفته است و به صورت های متفاوت با آن برخورد می شود. حل مشکلات بافت های فرسوده، نیازمند روشی مناسب است. بهسازی، نوسازی و یا بازسازی گونه های متفاوتی از مداخله در بافت های فرسوده است که با روش های اجرایی متفاوت در کشورهای مختلف اجرا شده و هر یک به گونه ای آن را تجربه نموده اند. در حال حا...

شیخ شهاب­الدین ابوعبداالله فضل­االله توران پشتی از محدثین و فقهای قرن هفتم هجری است. وی منسوب به توران پشت از روستاهای استان یزد است. از ابتدای زندگیش اطلاعات زیادی در دست نیست. وی ابتدا در شیراز و در سایۀ اتابکان فارس می­زیست و در نهایت به درخواست ترکان خاتون بر مسند تدریس در مدرسۀ ترکانی کرمان نشست. در این مقاله با تکیه بر منابع فارسی و عربی، مراحل مختلف زندگی و تحصیل، رابطه با قدرت و گرایش­ه...

راه قم –قصرشیرین در دوره قاجار مهمترین راه داخلی ایران تا سرحدات غرب کشور بوده است این راه به دلیل کارکردهای متنوعی که داشت تاثیرات همه جانبه ای را در حیات سیاسی، فرهنگی ، مذهبی و اقتصادی شهرها، سکونتگاهها و منازل واقع شده درطول مسیر برجای گذارده است. این مسیر مورد استفاده طبقات گوناگون اجتماعی قرارمیگرفته است تودههای مردم از این مسیر راهی زیارت عتبات عالیات می شدند و یا جنازه های عزیزان خود را...

عقل در معتزله‌ با تعابیری چون علم، منع، فکر، نظر، راه رسیدن به علم و درک واجبات تعریف شده است. ایشان اولین گروه از اهل سنت بودند که از عقل نظری در شناخت دین بهره گرفتند و از طریق عقل عملی بر حسن و قبح افعال استدلال و فعل قبیح را از خدا رد و به انجام تکلیف استدلال کردند. در مدرسۀ امامیۀ بغداد، شیخ مفید و سید مرتضی ، عقل را بر قوه‌ای اطلاق کرده‌اندکه اقتضای تمییز دارد و شیخ طوسی عقل را مجموعۀ علو...