حضرت ختمی مرتبت محمد رسول الله (ص) در یک مرحله می فرمایند: «رب زدنی علما فیک» اما در مراحل بعد فرمودند: «رب زدنی تحیراً فیک» بر همین اساس ابن عربی بالاترین مقام معرفت، عرفان، شهود و تجلی را «حیرت» می داند. مساله اساسی این است که چگونه علم و آگاهی عارف به حیرت می انجامد. ابن عربی به مرحله ای در معرفت بنام «طوری ورای طور عقل» معتقد است. در این مرحله که می شود آن را «قلب» نامید، در اثر تجلیات حق تع...

خاموشی زبان و ضمیر در سلوک عرفانی جایگاهی بنیادی دارد و سرّ تأکید فراوان عارفان بر لب فرو بستن و نفی خواطر، در تأثیر عمیق این دو در پیمودن موفقیت آمیز مسیر سلوک عرفانی نهفته است. در این نوشتار، کوشش ما معطوف به یافتن پاسخی برای این پرسش بنیادی است که «چرا عارفان به رغم تأکید بر ضرورت خاموشی، غالباً پرسخن بوده اند؟» البته ناگفته پیداست که همه عارفان مشمول چنین حکمی نیستند اما چهره های شاخص عرفان ا...

وصول و درک حقیقت جز با طی طریقت میسر نمی شود و این مهم تنها با تخلق به شریعت و فهم اسرار آن ممکن می گردد و حالات و مقامات سالک ظهور این واقعیت است. در سیر تألیفات بزرگان علم و اندیشه، آثار به جا مانده در سیر و سلوک نظری و عملی همچون خورشیدی فروزان فراروی تشنگان اندیشه های پاک و طالبان وصول به سرچشمه حقیقت می درخشد. حکما و عالمان ربانی هر یک به بیان گوشه ای از این اسرار پرداخته وکوشیده اند پرتوه...

شاه نعمت الله ولی از شاعران قرن هشتم و اوایل قرن نهم است.او به شدت تحت تأثیر افکار ابن عربی بود به طوری که دیوان او در واقع شرح اصطلاحات عرفانی ابن عربی است.نعمت الله مدت هفت سال در مکه نزد شیخ عبدالله یافعی به تحصیل و تهذیب نفس پرداخت و از او اجازه ارشاد یافت.در دوره او زبان فارسی رو به انحطاط بود،خانقاهها رونق داشت.زبان شعر او زبان ساده و صمیمی عراقی است.

ادبیات تطبیقی، پنجره ای گشوده شده به دنیای یکرنگی ها است که علی رغم فواصل زمانی و بُعد مکانی، وجوه مشترک اندیشه های عرصة فرهنگ و ادب، شعر و عرفان، ... در آن رخ می نمایاند و حقیقت حال انسان ها را در چهرة بزرگان عاشق متجلی می سازد. عرفان، سرچشمة الهام او است و ،« نیکلسون » مولانا جلال الدّین محمد که به نوشتة وی را عظیم ترین شاعر عارف تاریخ دانسته و استاد فروزانفر او را معدن حقایق « آربری » 209 (، آ...

حضرت میرسیدعلی همدانی یا به تعبیر صمیمانة مردم تاجیکستان «حضرت امیرجان»، از عرفای بزرگی است که اصول و مبانی تعلیماتش فراتر از حوزۀ فرهنگی و تمدنی‌ اوست. در این مقاله، پس از ذکر شرح‌حالی کوتاه از این عارف وارسته، دربارۀ طریقة عرفانی او بحث شده و این سالک صاحب‌دل خوشه‌چین خرمن بزرگانی همچون خواجه‌ عبدالله انصاری، شیخ اکبر محی‌الدین‌بن عربی، ابوحامد غزالی، شیخ ‌فریدالدین عطار، سنایی غزنوی، مولانا ...

یکی از مباحث مهم در عرفان، بیان نسبت و رابطه میان خدا و هستی است؛ این مطلب که در اشعار عرفانی با عبارت های گوناگون بیان شده است، با ظهور ابن عربی و تثبیت مکتب وحدت وجود، رنگ دیگری به خود می گیرد؛ در نگاه ابن عربی و پیروانش، عالم(ماسوی الله) حق مخلوق و حق متجلی است و این ، نزدیک ترین نسبت میان خالق و مخلوق را ترسیم می کند. یکی از کسانی که به پیروی از ابن عربی، بنیان فکری خود را بر پایه وحدت وجو...

چکیده: پژوهش حاضر نتیجه نگرشی تازه به سماع است.سماع از مسائل مهّم واساسی در متون عرفانی است. تاکنون سماع از جنبه های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است .بحث سماع خصوصاً در قرن چهارم وپنجم ، به عنوان بخشی مهّم ومفصل در عرفان، جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است .از میان عرفایی که به طور مفصّل بدین موضوع پرداخته اند ، دوعارف بزرگ ابونصر سرّاج طوسی در قرن چهارم وامام محمّد غزّالی در قرن پنجم اند.این امر...