مقاله حاضر درصدد است تا شرح‌های علامه طباطبائی در زمینه حیات اجتماعی انسان را به لحاظ همخوانی و یا ناهمخوانی مورد ارزیابی قرار دهد. نوشته‌های ایشان در این مقوله، دو دسته است. یک دسته با ادبیات کاملاً فلسفی نوشته شده و دسته‌ای دیگر دارای ماهیتی الهیاتی ـ فلسفی می‌باشد. این مقاله از روش اسنادی و کتابخانه‌ای بهره برده و بر مجموعه آثار مکتوب علامه در این زمینه متمرکز است. فیش‌گیری داده‌های لازم و سپ...

در تاریخ سیاسی اسلام همواره نام دبیران در کنا، نام خلفاء و وزراء آمده است. وظایف دبیران ابتدا به صورت ساده و مختصر بود و تشکیلات خاصی بر آن مترتب نبود. با تاسیس و گسترش دیوان ها کار این گروه نیز افزایش یافت. با گذشت زمان دبیران تنها دبیران رسایل و خراج و به دنبال آن، دیوان ها فقط خراج و رسایل نبودند. افزایش و فزونی دبیران و دیوان ها کاملا بستگی به گسترش تشکیلات حکومتی داشت. هر چه حکومت ساختارمن...

دست نویس های بازمانده از سده های گذشته مشتمل بر فواید گوناگون ادبی و تاریخی فراوان و برطرف کنندۀ ابهامات بسیاری از متون نظم و نثر فارسی است. از آن رو که تعداد زیادی از نسخه­های خطی هنوز در معرض تصحیح و تحقیق قرار نگرفته، برای دستیابی به آگاهی­های دقیق از احوال و آثار گویندگان و نویسندگان دوره­های مختلف ادبی فارسی، نخستین گام، شناسایی و تصحیح آن نسخ خطی است. از جملۀ نسخه­های خطی تقریباً ناشناخته،...

ابومحمد بدیع بلخی از شاعران قرن چهارم هجری است که درنام وکنیه وزندگانی وآثار او بین تذکره نویسان اختلافات زیادی وجوددارد، ازآثار او مثنوی راحة الانسان است که برگرفته ا زپند نامه انوشیروان می‌باشد. موضوع شعری این پند نامه که سراسر حکمت وپند و اندرز است بیشتر جنبۀ علمی وساده دارد ویادآور پندهائی است که از بزرگان ایران باستان به جای مانده وخودشاعر هم روایت‌های گوناگونی را از زبان شخصیت‌های اساطیری...

از کمال‌الدین ملّا عبدالرزاق اسحاق کاشی (کاشانی) در مدرسة عالی سپه سالار (شهید مطهری) یک نسخه خطی در 505 صفحه موجود است که مجموعه‌ای است از رسایل او در باب حکمت، عرفان، مظاهر وجود حضرت باری، علم استدلالی و علم شهودی. از صفحة 100 تا 126 این رساله اختصاص دارد به رسالة عرفانی و کلامی ملّا عبدالرزاق کاشی (در گذشته 730 هـ.ق) در باب مباحث مذکور. به دلیل اهمیّت موضوع و شخصیّت مؤلف، لازم آمد به تصحیح این...

در کتابی به زبان عربی موسوم به خلق الانسان، اثر خواجه بیان‌­الحق نیشابوری (521ق)، ابیاتی از شاهنامۀ فردوسی در کنار هم نقل و ثبت شده است. کتاب نیشابوری دارای ماهیتی تفسیری و کاملاً دینی و با ساختاری مجلس‌گونه و واعظانه است و احتمالاً در اوایل سدۀ ششم هجری، پس از آنکه او از غزنه، قلمرو غزنویان دوم، به زادگاه خویش نیشابور بازگشته، پدید آمده است. ازآنجاکه این ابیات از مثنوی حکیم طوس، در مأخذی به این ...