یکی از مسائل مهم در بین فلاسفه متأخر که کلید حل بسیاری از مسائل مهم و دشوار فلسفی قرار گرفته مسئله عالم مثال یا خیال منفصل است. عالم مثال که آن را عالم برزخ نیز می نامند مرتبه ای از هستی است که از ماده مجرد است ولی از آثار آن بر کنار نمی باشد. یک موجود برزخی یا مثالی، موجودی است که در عین اینکه از کم و کیف و همچنین وضع و سایر اعراض برخوردار است از ماده مجرد است. با توجه به تفاوت معنایی در عالم ...

مثل و تمثیل یکی از مهم ترین انواع ادبی است که جایگاه والایی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است. مثل، مثال و تمثیل در ادب فارسی به تبعیت از زبان عربی اغلب به جای یکدیگر به کار رفته اند و هر یک نامی جدا و خاص خود را دارند از این رو با پیچیدگی و گره خوردگی خاصی در ادب فارسی روبه رو هستند. این نوع ادبی در ادبیات انگلیسی به چهار بخش مستقلِ فابل، پارابل، تمثیلات رمزی «allegory» و ضرب المثل تقسی...

مساله عالم مثال، از بحث های مهم فلسفی، عرفانی و کلامی است که از روزگاران کهن مورد پژوهش بوده است. ولی اثبات عالم مثال چه در قوس نزولی و چه در قوس صعودی هستی از مساله هایی است که به صورت کامل تا قبل از ملاصدرا از آن گفتگو نشده است و گر چه شیخ اشراق بدانها پرداخته است ولی بر جامعیت و گستردگی ملاصدرا، از آن سخن نگفته است و در صدد برپایی برهان و دلیل، آن هم به صورت تام و تمام در اثبات این معنا بر ن...

ما برای تمیز دادن کارهای مجاز از غیر مجاز و برای رهایی از مغلوب شدن روحانی و طبیعی خود توسط تمدن نوین نیاز به خودشناسی داریم. بررسی اندیشه فلاسفه بزرگ یکی از زمینه های مهم ترویج افکار آنان و بسترسازی مناسب به منظور بهره برداری از آرای آنان در زمان حاضر می باشد. از سویی چون افلاطون به عنوان بزرگترین فیلسوف یونان باستان و یکی از تأثیر گذارترین آن ها در انسان شناسی و اخلاق است بر آن شدیم تا با بیا...

شناخت عمیق از صورت بندی های یک جریان فکری، با توجه به بسترها و زمینه ها و با تکیه بر کلیت آن محقق می شود و خوانش های گزینشی و منفک از بافت و زمینه، غالباً به تقلیل گرایی و برداشت های یک سویه منتهی می گردد. براین اساس، پژوهش حاضر به آسیب شناسی یکی از تصورات رایج در گفتمان نقد ادبی ایران می پردازد که تبیینِ سازوکارهای شالوده شکنی در یک متن عرفانی و قرائت شالوده شکنانه از آن را غیرممکن می-داند. این ...

شالوده‌های فلسفی‌ پایداری که افلاطون و ارسطو بنا کردند، علاوه بر دنیای فلسفه، در رویکردهای نظری به هنر نیز تأثیراتی بر جا گذاشت. این مقاله درصدد است این تأثیرات را در حوزه‌ی فلسفه‌ی فیلم بررسی کند و با تقسیم سینما به دو جزء تصویر و حرکت، و دنبال کردن این دو جزء در هنرهای یونان باستان و توجه به شکل‌گیری فلسفه‌ی هنر افلاطون و ارسطو در مواجهه با این هنرها، دیدگاه صاحب‌نظران معاصر، یعنی یان ژاروی و...

مسئله­ی آفرینش به­ویژه چگونگی پیدایش موجودات فراوان از علت واحد و بسیط، یکی از مسائل مهم و همیشگی فیلسوفان اسلامی است. فیلسوفان مشائی اسلامی در چارچوب مبانی فلسفی خویش و با اعتقاد به منشأ اثر بودن تعقل(علم فعلی) و ترکیب هر یک از عقول از وجود و ماهیت(و در نتیجه، تعقلات دو/سه گانه­ی آن ها) به تفسیر و تبیین ماجرای آفرینش و پیدایش کثرت از وحدت می پرداختند. اما شیخ اشراق با عدول از فلسفه­ی مشائی در ...

در این رساله تلاش شده تا با بررسی سیر تحول اسطوره در تراژدی یونانی، با توجه به دگرگونی های اجتماعی و سیاسی در یونان قرن پنجم، مسئله ی "گذار از شعر به فلسفه" به جای دیدگاه رایج "گذار موتوس به لوگوس" (اسطوره به فلسفه) پی گیری شود. اصل چنین پژوهشی درباره ی "گذار شعر به فلسفه" بر تفسیری اجتماعی- سیاسی از فلسفه ی افلاطون استوار است. بنابراین پایدیای آتنی در قرن پنجم به عنوان زادگاه هم تراژدی و هم فل...