مقاله حاضر به بیان عبارتی در متن پهلوی دینکرد چهارم می‌پردازد که به آن در دیگر متون پهلوی اشاره نشده است. مؤلف در این کتاب پهلوی، پس از مطرح‌کردن عقاید اصلی خویش درباره آفرینش در ادیان اسلام و زردشتی، عبارتی پهلوی را با عبارتی از نص صریح قرآن که همانا «کن فیکون» باشد، مقایسه کرده است. نگارنده بر آن است که با توجه به متأخربودن این متون و تماس جامعه زردشتی با مسلمانان و کتاب آسمانی قرآن ...

رساله ای که پیش رو دارید، به بررسی متن اوستایی و زند فرگرد 12 وندیداد می پردازد. این فرگرد 24 بند دارد که موضوع آن مربوط به زمانی است که نزدیکان ِفرد از دنیا می روند و اطرافیان باید سوگواری کنند؛ زمانی که با توجه به رابطه خویشاوندی تعیین می شود. متن اوستایی رساله از «اوستای گلدنر » آورده شده و دستنویس هایی که گلدنر در پاورقی کتاب خود آورده، در این متن، به صورت پانویس نوشته شده است. آوانویسی رسال...

چکیده: بخش مهمّی از ادبیّات پهلوی را، ادبیّات اندرزی تشکیل می دهد که اهمّیت فراوان آنرا می توان از تأثیری که بر ادبیّات اسلامی گذاشته است، دریافت. به گونه ای که گاهی این اندرزها بی کم و کاست و یا با اندک تغییراتی وارد کتابهای دوران اسلامی شده اند. اندرزهای پهلوی از لحاظ حجم یکسان نیستند، ولی اکثر آنها از چند صفحه تجاوز نمی کنند. یکی از مهم ترین کتابهایی که مفصّل ترین اندرزها را دربر دارد ، کتاب ششم د...

اسطوره‌های کهن در روند بازآفرینی در دوره‌های بعدی، ویژگی‌های اساطیری، شخصیت‌های خداگونه، خرق عادت و قداست خود را می‌بازند و در مجموع از آنها داستانی با بن‌مایه‌ها و عناصر کهن باقی می‌ماند. در این پژوهش، کارنامة اردشیر بابکان ـ یکی از این داستان‌های برجای مانده از اسطوره‌ ـ را بر اساس عناصر داستانی موجود در آن می‌کاویم و ویژگی‌های داستانی و روایی آن را مورد توجه قرار می‌دهیم. این عناصر عبارتند ا...

«انگدروشنان» یکی از سرودهای بلند مانوی است که به تقلید از زبور مانی و پس از درگذشت وی به زبان پهلوی اشکانی سروده شده و قطعاتی از آن به زبان سغدی نیز به دست آمده است. در این سرود سخن از روح سرگردانی است که در آرزوی رستگاری نهایی است. زبان پهلوی اشکانی که از زبان های ایرانی میانه است، در شمال و شمال شرق ایران متداول بود ولی از صورت باستانی آن اثری به دست نیامده است. در این زبان با از میان رفتن تد...

خِرد در اندیشۀ زردشتی نقش اصلی و محوری دارد و با وجود آفریدگار بزرگ یکی است. کُل آفرینش جهان، از ابتدا تا پایان، با خِرد رهبری می‌شود. در این مقاله، ابتدا خِرد در متون باستانی ایران (فارسی باستان، گاهان اوستا و اوستای نو) سپس در متون پهلوی نظیر بندهش، گزیده‌های زادسپرم، و متن دست‌نویس م.او 29) بررسی شده است. آن‌گاه چهار نوع خِرد (خِرد همه ـ آگاه، خِرد افزونی، خِرد پرهیزگاران و خِرد غریزی یا آسن خِرد) در ...

کتاب کلیله‌ودمنه را برزویۀ طبیب به پهلوی و دو سده بعد ابن­مُقَفَّع به عربی برگرداند. بعدها در سدۀ ششم هجری به‌دلیل از بین‌ رفتن اصل پهلوی، همین ترجمۀ عربی اساس کار ترجمۀ مترجمانی چون نصرالله منشی و محمد بن عبدالله بخاری قرار گرفت. این مقاله درصدد است که با تکیه بر شیوۀ وصفی- تحلیلی و براساس نظریۀ یوجین نایدا در زمینۀ ترجمه، شباهت‌ها و تفاوت‌های دو ترجمۀ مذکور را با تکیه بر باب «زاهد و راسو» بررسی و...

آوانگاری و ترجمه نیمی از کتاب روایات پهلوی آذر فرنیغ و فرنبغ سروش این رساله نیمه اول از کتاب روایات پهلوی آذر فرنیغ و فرنیغ سروش است که به فارسی ترجمه و آوانویسی و واژه نامه آن نیز فراهم آمده است . ترجمه کتاب بعلت بریده بریده و نامربوط بودن مطالب به همدیگر و طرح مطالب مستقل در سطرهای محدود مشکل است . نویسنده کوشش و تحقیق لازم را برای حل مشکلات متن انجام داده است .

هر روایت و متن تاریخی برساخته‌ای اجتماعی است که نشان از موضع فرهنگی مورخ آن دارد. بنابراین، با بررسی پیکره‌بندی روایت‌هایی که از گذشته نقل شده، می‌توان بافت تاریخی آنها را نیز بررسی کرد. در اینجا، به عنوان نمونه موردی، روایت مورخان دوره‌ی پهلوی از شخصیت ابن‌مقفع را در دست گرفته‌ایم تا بر مبنای آن به بررسی بافت تاریخی دوره پهلوی بپردازیم. بدین منظور، از رویکرد معناکاوی گفتمانی بهره برده‌ایم، که ...

زرتشتیان مطالعه دربار? متن اوستا را بلافاصله پس از درگذشت زرتشت آغاز کردند. آنها ترجمه و تفسیری بر اوستا نوشتند که زند نامیده می شود متن زند وندیداد به نسبت زند قسمت های دیگر اوستا ترجمه بهتری به دست می دهدچرا که متن اوستایی ونددیداد برای مترجمان پهلوی آشنا تر از بخش های دیگر اوستا بوده است. بعلاوه متن زند وندیداد دارای تفسیرها و توضیحات مفصلی است که بر ترجمه لفظ به لفظ متن اوستایی افزوده شده ا...