عین الله خادمی*      از سقراط و حتی در نزد افلاطون به صورت یک مسأله جدی و واضح فلسفی مطرح نبوده است، گرچه می‌توان در آثار آ‌ن‌ها، برای این نظریه مؤیداتی یافت. ارسطو به صورت واضح و جدی نظریه غایت انگاری را مطرح کرده و نظریه او تقریباً بلامنازع تا پایان قرون وسطی به حیات خویش ادامه داده و از سوی فیلسوفان مدرسی به ویژه سن...

. از ورود متفکران فمینیست به حوزه متافیزیک، بیش از چند دهه نمی‌گذرد. این ورود بیشتر انتقادی و سلبی بوده و به نقد برخی وجوه متافیزیک سنتی و جدید بسنده کرده است. در واقع، رویکردهای زنانه به متافیزیک، هیچ بنیاد جدیدی را برای متافیزیک پیشنهاد نداده‌اند و در حد نقد باقی مانده‌اند. در این نوشتار، نخست نقدهای فیلسوفان فمینیست به روش‌ها و محتوای متافیزیک سنتی و جدید بازخوانی می‌شود و سپس نشان داده می‌ش...

مقالة حاضر با تمرکز بر این سؤال که «آیا متافیزیک توان مقابله با چالش‌های شناختی را دارد یا نه؟»، به بحث تطبیقی دربارة نحوة پیوند شکاکیت و متافیزیک در فلسفة کانت و علامه طباطبایی می‌پردازد. تفاوت شرایط تاریخی زمان کانت و علامه، تفاوت دیدگاه آن‌ها در باب متافیزیک و نیز تفاوت رویکرد فلسفی آن‌ها از جمله مواردی هستند که نوشتة حاضر با تأکید بر آن‌ها سعی می‌کند به سؤال مذکور پاسخ دهد. گفتنی است که شرا...

رسال? حاضر دو هدف کلی را دنبال می کند: اولاً برای نخستین بار شرحی تفصیلی از سیر تکوین مابعدالطبیعه (متافیزیک) ینای هگل را به دست می دهد. به همین منظور سه بخش اصلی مابعدالطبیعه (متافیزیک) ینا، یعنی گذار از «شناخت در مقام نظام اصول نخستین» به «مابعدالطبیعه (متافیزیک) ابژکتیویته» و نهایتاً «مابعدالطبیعه (متافیزیک) سوبژکتیویته» مورد بررسی و واکاوی قرار خواهد گرفت. ثانیا، نسبت این رساله (مابعدالطب...

به نظر هایدگر نیست‌انگاری غرب ناشی از تاریخ متافیزیک‌زده آن است که از افلاطون آغاز می‌شود. متافیزیک به دلیل غفلت از وجود و پرداختن به موجودات به نیست‌انگاری انجامیده است. راه‌‌ حل هایدگر برای مواجهه با متافیزیک و نیست‌انگاری در توجه به هنر است. هنر عالمی را که پیش‌تر وجود داشته است آشکار می‌کند و از این رهگذر قومی را پدید می‌آورد و تاریخ آن را رقم می‌زند و بر متافیزیک غلبه می‌کند. مساله این مقا...

 اینکه آیا از نظر کانت متافیزیک، معنادار است یا نه، مسأله اصلی این نوشتار است. در اینجا برآنیم تا در راستای این مسأله کلی، نظر کانت را در ذیل دو سوال زیر مورد بررسی قرار دهیم: 1-اساساً معناداری و‌ بی‌معنایی متافیزیک آنگونه که در فلسفه معاصر محوریت دارد، برای کانت نیز موضوعیت داشت؟ آیا معنی­داری و بی­معنایی متافیزیک مسأله اصلی و بنیادی کانت است یا تنها زمینه­ها و دلالت‌‌هایی کلی در میان است؟ 2-...

از جمله رویدادهای مهم فلسفی در فاصله ی بین دو جنگ جهانی تشکیل حلقه ای فلسفی در وین بود که در آن بسیاری از حامیان علم درصدد برآمدند تا چالش هایی را که در آستانه قرن بیستم عارض اندیشه ی پوزیتیویسم علمی شده بود، برطرف کنند. پوزیتیویسم منطقی حاصل و خروجی اندیشه ای بود که در این حلقه پا گرفت و از جمله نمایندگان آن می توان به کارناپ، آیر، شلیک و وایزمن اشاره کرد. پوزیتیویست های منطقی دارای چند اصل عق...

مقالۀ حاضر از سه بخش اصلی تشکیل شده است . بخش اول با پرسشی آغازمی شود که کل ساختار این مقاله ، بر آن بنا شده است . پرسش این است کهبه نظر می رسد .« ؟ آیا متافیزیک توصیفی استراوسن یک آموزه است یا نه »برخی از مشکلات دربار ة فهم صحیح متافیزیک توصیفی و چگونگی ارتباط آنبا متافیزیک اصلاح گرا هنگامی به وجود می آید که متافیزیک توصیفی همچونیک آموزه در نظر گرفته شود.چگونه » تحقیق دربار ة این مطلب، با این ...

بحث «خدا» و «وجود» در فلسفۀ مدرسی به‌هم گره می‌خورند. در متافیزیک سوآرز، «وجود» معانی مختلف و تقسیمات متفاوتی دارد و بررسی جایگاه «وجود» در خداشناسی سوآرز به بررسی معانی وجود به‌عنوان موضوع متافیزیک و تقسیمات وجود در خداشناسی نیاز دارد. پرسش ما این است که وجود مدنظر در موضوع متافیزیک سوآرز، چه نسبتی با وجود در بحث خداشناسی او دارد. آیا وجود در متافیزیک (جلد نخست مباحثات) با وجود خدا (بخش دوم مب...