روایت شناسی شناختی از رویکردهای نظام مند در چند دهۀ اخیر است که با توجه به دستاوردهای زبان شناسی و معناشناسی شناختی، نقش مؤثری در تبیین ماهیت و کارکرد متون روایی داشته است. ج. فوکونیه و م. ترنر چارچوب نظری آمیختگی مفهومی را به تفصیل بررسی کرده اند. مقالۀ حاضر، پس از معرفی رویکرد نظری آمیختگی مفهومی، به تبیین چگونگی فرایند معناسازی و شخصیت پردازی در دو قصۀ عامیانۀ ایرانی می پردازد. فرض ما این اس...

ولادیمیر پراپ (1895-1970) فولکلورشناس روسی، آثار فولکلوریک را براساس قواعدی صوری دسته بندی می کند. و این روش را ریخت شناسی می خواند. وی تحلیل خود را براساس "عملکرد" اشخاص قصه، قرار می دهـــد و برای هر یک از "عملکردها" نمادی تعیین می کند .وی دریافت که تمامی کارهای موجود در قصه به سی و یک عملکرد محدود می شود. این نوشتار، تحلیل حکایات کتاب "کوش نامه" با به کارگیری ریخت شناسی پراپ است. کاربرد این ر...

یکی از رویکردها ونگره هایی که در چند دهه ی اخیر مورد توجه جامعه ی علمی،به خصوص جامعه بزرگ ادبیات قرار گرفته است، تحلیل ریخت شناسانه ی قصه هاوحکایت-هاست. این نگاه در بررسی های خود در وهله ی اول به شناخت و کشف کوچکترین عناصر سازنده قصه و حکایت می پردازد؛ سپس شناسایی روابط بین این عناصر و خط سیر قصه در ظاهر آن مطمح نظر این نگره می باشد. این نوع بررسی و تحلیل می تواند بر هر یک از قصه های موجود در...

قصه های کرامت،بخشی از میراث فرهنگی است که می تواند دستمایه پژوهش های گوناگون جامعه شناسی،روان شناختی،ادبی،تربیتی،تاریخی و مانند آنها قرار بگیرد.تاکنون کوششی جدی در زمینه طبقه بندی این قصه ها انجام نشده است.این تحقیق بر آن است که طرحی نسبتا جامع ودقیق برای این منظور تهیه کند.در یک طبقه بندی کلان می توان کرامت ها را به سه طبقه بزرگ اخبار از غیب ،اشراف برضمایر و تصرف در طبیعت تقسیم کرد.هر کدام از ...

در این مقاله که بخشی از پژوهشی وسیع دربارة میزان کارایی نظریة آمیختگی مفهومی در تبیین مؤلفة شناختی فرآیند ساخت معنا در قصه های عامیانه است، می کوشیم با توجه به مبانی نظریة «آمیختگی مفهومی»، پیوستگی معنایی را که یکی از مهم ترین عوامل ساخت معناست، در قصه ای از قصه های عامیانه ایرانی بررسی کنیم. دو پرسش اصلی این مقاله عبارت اند از این که آیا به استناد مبانی و قواعد نظریۀ آمیختگی مفهومی می توان پیو...

قصه؛ بخش مهمی از میراث فرهنگی هر قوم به شمار می­رود. برخلاف تصور امروزی از قصه، که بیش تر در ذهن افراد علمی دنیای مدرن، مفهومی غیرعلمی دارد، در دنیای قدیم از اساسی­ترین مفاهیم بشری قلمداد می­شده­است. به نظر می رسد تفکرات ذهنی انسان گذشته چه در خودآگاه و چه در ناخودآگاه، بی تأثیر از قصه نبوده است. قصه­ها در خودآگاه و بیش تر در ناخودآگاه کودک جای می گیرند و بسیاری از دردها ی او را تسکین می­دهند. ...

مطالعه و تحلیل علمی جلوه های گوناگون ادبیات عامه موجب درک شایسته تر ماهیت، عناصر سازندة درونی و عوامل تأثیرگذار در پردازش فرهنگ شفاهی می گردد. قصه گویی یکی از کهن ترین اشکال ادبیات شفاهی است. در روزگاران کهن، قصه گوها تاریخ، سنت، مذهب، آداب، قهرمانی ها و غرور قومی را از نسلی به نسل دیگر منتقل می کردند. اصولا قصه زمانی شکل می گیرد و عینیت می یابد که از زبان راوی نقل شود. قصه گو یا راوی خواه ناخو...

تحلیل ساختاری قصه های هزارویک شب براساس روش گرماس موضوع این مقاله است. هدف ازاین پژوهش، بررسی حکایت های هزار ویک شب براساس روش این ساختارگرای مشهور وتعیین میزان تطابق حکایت ها با تئوری های روایت شناسی ایشان است. برای انجام این تحقیق، ابتدا به مطالعه دقیق روش و پس ازآن مطالعه ی کامل قصه ها پرداخته شد ودرمرحله ی بعد حکایت ها با دید نقادانه به دقت بررسی گردیدند تا مشخص شود کدام حکایت با این نظریه ...