اردشیرخوره را با طرح مدور و متحدالمرکزش می توان نخستین شهر ساخته شده به امر مؤسس سلسلۀ ساسانیان و نمادی از ظهور ایدئولوژی سلطنتی تمرکزگرای ساسانیان محسوب داشت. علیرغم نقش کلیدی این شهر در استقرار حکومت ساسانیان، به جز یافته­های معدود باستان شناسانه، اطلاعات بسیار اندکی از تحولات تاریخی این شهر در دست است، بویژه آنکه، به اعتبار مندرجات آثار مورخان و جغرافیدانان قرون نخستین اسلامی، این شهر قرن ها...

یکی از عوامل انتقال فرهنگ و تمدن ایرانی به جهان اسلامی در قرون نخستین اسلامی نخبگان ایرانی بودند که چشمپوشی از مطالعه آنها خطایی بزرگ در شناخت تاریخ ایران و اسلام خواهد بود. هرمزان سردار بزرگ یزدگرد سوم یکی از این افراد بود که در تحولات سیاسی، نظامی و فرهنگی شامگاه عهد ساسانی و اوایل دوره اسلامی نقش‏آفرین شد. در مقاله حاضر ضمن بررسی حیات سیاسی هرمزان کارنامه وی در انتقال عناصر فرهنگ ایرانی به ت...

مورّخین و جغرافی نویسان سده های اوّلیّه و میانی اسلامی در نوشته های خود از مکانی به نام «ویمه» یا «دیمه» یاد می کنند که ظاهراً از شهرهای مهم و آباد در قرون اوّلیّه و میانیِ اسلامی به شمار می رفته و از حیث شهرت و آبادانی، نام آن در کنار نام شهرهای بزرگ و مهمّ آن زمان مانند دماوند، خوار و شلنبه ذکر شده و از نظر وسعت از برخی از این شهرها بزرگتر به شمار آمده است. حدود جغرافیاییِ این شهر بنابر اشارات مورّخین،...

بندرگاههای بوشهر در دوره باستان مانند عصر حاضر در تجارت خلیج فارس ایفای نقش می کردند و مورد توجه شاهان و حاکمان وقت ایرانی بویژه شاهان ایلامی، هخامنشی و ساسانی قرار داشتند. یکی از مناطق بااهمیت سواحل خلیج فارس که ایلامی ها در آن حضور داشتند ناحیه شریهوم به مرکزیت بندر لیان بوده است. در این دوره شهر باستانی لیان با استناد به موقعیت تجاری و داشتن معبد ایلامی برای حکمرانان ایلام بویژه شاهان ایلام ...

نویسنده مقاله سعی کرده تاهمه ی شواهد موجود درمورد وجود کتابخانه درامپراطوری عثمانی در قرون وسطی را بررسی کند وشواهد مربوط به کم وکیف کتابخانه ها در عثمان قاضی ،اورخان قاضی، مراد اول، بایزیداول، محمد اول، مراددوم ومحمد دوم را ارائه دهد.نتایج مطلوب نشان می دهد که کتابخانه های این دورهاز تاریخ عثمانی ،معدود ،کوچک و معمولاً فاقد کتابدار بوده اند.اکثر قریب به اتفاق انها وقف دانشگاه یا مسجد می شدند وا...

در بیست سال گذشته، تحولات شگرفی در دو حوزه ارزیابی عملکرد و مدیریت عملکرد به وقوع پیوسته است. قهستان ایالتی در شرق ایران بود که تاریخ و جغرافیای آن با خراسان عجین شده است. ایالت قهستان گرچه در ساختار سیاسی و اداری بخشی از خراسان بزرگ بوده است، اما در منابع متعدد جغرافیایی، تاریخی و ادبی از آن تحت نام واحد جغرافیایی مستقل و متمایزی یادشده است.  نام این ایالت معرب کُهستان و مخفف کوهستان است و شامل...

«تداوم و عدم تداومِ» سنت های علمی قرون میانه، و تأثیر آن ها در پیدایش و ظـهور رنسانس علمی، مسئله ای نسبتاً پیچیده است و به موضوعِ مناقشه ای جدی و دامنه دار بین دانشمندان و صاحب نظرانِ برجستة تاریخ علم در اوایل قرن بیستم بدل شده است. این مسئله از آن جا ناشی شد که برخی دانشمندان غربی به این باور رسیدند که آغاز و پیدایش رنسانس علمی صرفاً مدیون علم کلاسیک، زنجیره ای از کشفیات جدید و تحولات فکری، و دگرگو...

«تداوم و عدم تداومِ» سنت های علمی قرون میانه، و تأثیر آن ها در پیدایش و ظـهور رنسانس علمی، مسئله ای نسبتاً پیچیده است و به موضوعِ مناقشه ای جدی و دامنه دار بین دانشمندان و صاحب نظرانِ برجسته تاریخ علم در اوایل قرن بیستم بدل شده است. این مسئله از آن جا ناشی شد که برخی دانشمندان غربی به این باور رسیدند که آغاز و پیدایش رنسانس علمی صرفاً مدیون علم کلاسیک، زنجیره ای از کشفیات جدید و تحولات فکری، و دگرگو...

چکیده یکی از مهم‌ترین کارکردهای پدیده اجتماعی شهر، مناسبات اقتصادی وابسته به جامعه شهری است. در تاریخ شهرنشینی ایران در دوران اسلامی، این مسئله در کنار نظام تولید، توزیع و مبادله بین جامعه شهری و روستایی نقش بسزایی در پویایی حیات اقتصادی ـ اجتماعی شهرهای ایران در قرون میانی و متأخر اسلامی ایفا کرده است. پژوهش حاضر بر اساس روش تحلیل تاریخی و بهره‌گیری از منابع تاریخی و مطالعات...