مقایسه معارف قرآن و عهدین در عصر حاضر یکی از حوزه های مطالعاتی مطرح است و پژوهش حاضر با روش جمع آوری «کتابخانه ای» و با روش تحقیق «توصیفی- تحلیلی» این مقایسه را در حوزه قضا و قدر و سرنوشت انسان بر عهده دارد تا از این رهگذر نقاط افتراق و اشتراک این دو کتاب (قرآن و عهدین) مشخص گردد. قضا یعنی افعال الهی که در عالم نسبت به مخلوقات انجام می شود و قَدَر، حد و اندازه هر چیزی است که همه امور بر طبق آن ...

وجود آیات متعدد پیرامون مسأله قضا و قدر الهی و آزادی و اختیار انسان باعث رواج گفتگوها در میان متکلمان، حکما و مفسران اسلامی و ارائه عقاید و آرائ متفاوتی شده است. این امر در تفاسیر کلامی از نمود بیشتری برخوردار است. در این میان فخررازی و علامه طباطبایی به عنوان نمایندگان دو مکتب تفسیری اشاعره و امامیه برداشت‌های متفاوتی در این باره داشته‌اند؛ فخررازی با تکیه بر مبانی کلامی اشعری صدور تمامی افعال...

 بداء در اصطلاح به معنای ارادة جدید الهی است و از مراتب علم خداوند می‌باشد. لیکن تفسیر نادرست بداء و ارتباط آن با خداوند، منجر به نسبت دادن جهل به ذات الهی می‌شود. این مقاله با بررسی دیدگاه دو حکیم ملاصدرا و امام خمینی نشان می‌دهد ارتباط بداء با علم الهی چنین است که خداوند بر همة رویدادهای گذشته و حال و آینده آگاه است و جهل به علم الهی راه ندارد. و علم خداوند بر اشیاء پیش ...

. ما در تحقیق حاضرکوشیده ایم تا با روشن سازی مفاهیم و مولفه های شبهه و بیان ارتباط بین آن ها به بررسی نظر استاد در این زمینه بپردازیم. استاد در تحلیل ارتباط علم پیشین الهی و اختیار آدمی به این که متعلق علم الهی نظام سببی مسببی است، اشاره می کند استاد اختیار را گاهی به علم، اراده، قدرت فاعل و گاهی به انجام دادن فعل بر طبق خواست فاعل بدون هیچ اجباری تفسیر کرده اند قضا و قدر الهی از نظر استاد چیزی...

نظریۀ انسان کامل در عرفان اسلامی و یهود برگرفته از متون مقدس (قرآن و تورات) و سنت های آن دو بوده است و تاریخی به بلندای تاریخ ادیان به صورت عام و تاریخ اسلام به صورت خاص دارد. پس از توحید و معرفۀالله، هیچ موضوعی به قدر و منزلت انسان شناسی مدنظر ادیان الهی نبوده است؛ زیرا انسان کامل و آدم قادمون مظهر اتمّ و جلوۀ اعظم الله و یهوه، جامع اسما، صفات و سفیروت، آغاز و فرجام هستی و قرآن و تورات ناطق است...

در این مقاله سعی شده است که اخلاق اقتصادی قران کریم در سه محور تولید، توزیع و مصرف مورد بحث و بررسی قرار گیرد. اصول اخلاقی قران کریم در تولید عبارتند از ایمان به قدر الهی، اعتقاد به رزاقیت الهی و کار و تلاش. اصول اخلاقی قران کریم در توزیع، عبارت است از پرهیز از کم فروشی، ریا خواری، درونی، احتکار و رعایت عدل و انصاف است. این مقاله همچنین، اصول اخلاقی قران کریم در مصرف، بر سه محور افراطی، تفریطی ...

جبر و اختیار همواره یکی از مهم‌ترین مسایل انسان‌شناسی در بین اندیشمندان مسلمان بوده است. این مساله در مکتب عرفانی ابن‌عربی نیز مورد توجه بوده است. ابن‌عربی در قرن هفتم هجری قمری در تصویر رابطه علم پیشینی الهی و اختیار آدمی و نفی جبر با طرح نظریه سرّ قدر و یا همان تابعیت علم نسبت به معلوم رویکردی متفاوت از اندیشه متکلمین را درپیش گرفته است. پژوهش پیش‌رو که با رویکردی توصیفی و براساس مطالعات کتابخ...

نظریۀ انسان کامل در عرفان اسلامی و یهود برگرفته از متون مقدس (قرآن و تورات) و سنت‌های آن دو بوده است و تاریخی به بلندای تاریخ ادیان به صورت عام و تاریخ اسلام به صورت خاص دارد. پس از توحید و معرفۀالله، هیچ موضوعی به قدر و منزلت انسان‌شناسی مدنظر ادیان الهی نبوده است؛ زیرا انسان کامل و آدم قادمون مظهر اتمّ و جلوۀ اعظم الله و یهوه، جامع اسما، صفات و سفیروت، آغاز و فرجام هستی و قرآن و تورات ناطق است...

بررسی نظام مسئله جبر و اختیار که بخش انسانی قضا و قدر است، به ویژه از جنبه قرآنی و روایی آن، ضمن نیاز به مبادی تصوری موضوع در اصل متوجه مبادی تصدیقی آن می‏ باشد. مستندات نظریه‏ های جبری صفات خداوند مانند علم ازلی، خالقیت مطلقه، مشیت عام است. تقریر قرآنی و کلامی این آرا، و دلایل آنها و نشان دادن نقطه ضعف‏ های دلایل ایشان همراه با تذکر به توالی و همگونی نتایج این نوع تقریرهای ناصواب، و نیز پیش فر...

یکی از مباحث مهمی که از دیرباز و از دوران باستان در حکمت الهی و فلسفه و عرفان اسلامی مورد توجه متفکران، فلاسفه و عرفا بوده است، تطابق عوالم تکوینی با عوالم انسانی و یا به عبارتی انطباق عالم اکبر و عالم اصغر و به تعبیر دیگر عالم تکوین و عالم تشریع، و سرانجام تطبیق انسان کلی با هستی است. این مسأله در فرازهای مختلف دعای سحر آمده و مفسران معاصر در شرح این دعا به این موضوع اشاراتی کرده اند. نگارنده ...