تأکید و ترغیب آیات قرآن کریم بر علم و معرفت در‏کنار اختصاص بیش‏از ده درصد این آیات به مباحث علمی در حوزه‌های مختلف، پرسش از رابطۀ میان این آیات و علوم گوناگون را به دغدغه‌ای اصیل و ریشه‏دار تبدیل کرده است. رشد روز‏افزون علوم و فناوری جدید، و اندیشه‏های فلسفی و اجتماعی برآمده از آن، این دغدغۀ اصیل را به وظیفه‏ای سنگین نیز مبدل کرده است. تلاش در این حوزه که از آن با‏عنوان «تفسیر علمی قرآن یاد می‌...

قرینه­های مختلفی در فهم معنای یک جمله، نقش دارند. نحویان نیز به این امر واقف بوده و در تحلیل­های خود از قرینه­های متفاوتی استفاده کرده­اند. پس از آشنایی نحویان با منطق ارسطویی و ورود مسائل فلسفی در نحو، بیشتر توجه آنان به قرینۀ اعراب معطوف شد و این امر نقش قرینه­های دیگر را کم رنگ‌تر کرد تا جایی که علم نحو، علم اعراب نامیده شد. در عصر حاضر دانشمندانی با در نظر گرفتن این مسأله، در پی تحلیلی نو و...

این مقاله نشان می‌دهد که مفاهیم ترویج علم، فهم عامه از علم و ارتباط علمی عمومی، 3 مفهوم به هم پیوسته‌اند. در این بین ارتباط علمی، مفهومی کلی است که 2 مفهوم دیگر را دربرمی‌گیرد. نیاز به افزایش شناخت مردم از علم و افزایش سواد علمی آنها، موجب توجه به این مفاهیم شده است. ارتباط علمی در دو حوزه قابل انجام است: 1) ارتباط افراد حوزه علمی در سطح ملی و بین‌المللی و 2) ارتباط علمی عمومی که به ارتباط عموم...

قرآن به عنوان پیام الهی، وقتی هدایت بخش و سعادت آفرین است که به درستی فهمیده شود و در محور زندگی قرار بگیرد. فهم قرآن، مبانی و زیرساخت های اعتقادی خاصی دارد که پذیرفته شده همۀ فرق اسلامی است و مهم ترین آنها عبارتند از: وحیانیّت، مبتنی بر عقل و فطرت، معرفتبخشی و واقعی بودن، حکیمانه بودن، هدایتگری، درخور فهم بودن و... که تشکیک در هر یک از این مبانی، اعتبار قرآن را مخدوش می کند. مبانی هرمنوتیک فلسف...

مقاله حاضر، به طرح فرضیه ای درباره علّت امکان راهیابی خطای ناعامدانه به فهم های صادقانه و عالمانه از قرآن می پردازد. بر وفق فرضیه مزبور، هر فهمی از آیات قرآن، ناگزیر بر مجموعه ای از مبانی و مقدمات استوار است و مقدمات فهم متن، چنان گسترده و متنوعند و چنان از هرسو، امکان آشکار شدن زوایایی نهان از فهم متن انتظار می رود، که امکان احصاء شدن مقدمات فهم، عملاً منتفی می گردد. در نتیجه هر فهمنده در مقام ف...

چکیده مراد فرهادپور سال هاست نظری را طرح کرده است که طرف دارانی دارد و، بنا به آن، تفکر ما ناگزیر همان ترجمه یا از سنخ ترجمه است: از دید ایشان با دو گونه ترجمه روبه روییم: ترجمه به معنای عام و ترجمه به معنای خاص. وی در مقدمۀ کتاب عقل افسرده و سپس در مقاله ای مفصل در جلد دوم کتاب پاره های فکر (فلسفه و سیاست) نظر خود را توضیح داده و آن را توجیه کرده است. نوشتۀ پیش ِ رو هم نقد آن نظر و هم فهم دیگری...

تفسیر «فهم القرآن الحکیم» اثر گرانسنگ محمد عابد جابری است. این تفسیر بر اساس ترتیب سوره های قرآن در سه مجلد به زیور طبع آراسته شده است. در مجلد اول و دوم سوره های مکی و در مجلد سوم سوره های مدنی به تفسیر در آمده است. نویسنده در تفسیر هر سوره یک مقدمه، یک تحلیل و یک خاتمه می آورد. ترتیب سوره ها در نگاه جابری متفاوت از ترتیب مورد نظر مستشرقان و مصحف مورد اعتماد الازهر است. سوره های مکی سوره های...

موضوع ارتباط از دیرباز یکی از مسائل آدمی بوده است و توان بشر برای ایجاد ارتباط و تفاهم با دیگران بخش مهمی از هویت او به عنوان انسان را شکل داده است. این نوشته به تبیین واژه‌های مرتبط با فهم و پیش‌فهم و ارتباط آن با تصویر پرداخته و موضوع ارتباط را مد نظر قرارداده است؛ سپس با مداقه در مفهوم فهم ادعا می‌کند هر نگاه و هر فهم، حاصل پردازش ذهن بیننده و متاثر از تجربیات پیشین او است. هیچ فهمی بدون پیش...

در مود فهم قرآن، نظرات متعددی ارائه شده است. عده ای را عقیده بر آن است که قرآن، کتابی نامفهوم است. گروهی در صدد بیان معانی باطنی قرآن کریم برآمده و دست به تأویلات مخرب و لجام گسیخته زده اند. هدف در این نوشتار شناخت عوامل و زمینه های پیدایش فهم های متعدد در طول تاریخ و یافتن نقاط ضعف و انحرافی از یک سو و بهره گیری از شیوه های معتبر در دانش فهم قرآن است؛ تا از این طریق به رأی معتدل و میانه ای در ...