دومین مکتب تأثیرگذار درفلسفه اسلامى در قرن ششم هجرى قمرى به واسطه شیخ شهاب ‏الدین سهروردى به نام حکمت اشراق پایه‏ گذارى شد. ویژگى مهم این مکتب، هماهنگى میان آموزه‌‌هاى غرب و شرق است. وی با مطالعه و فهم اندیشه‌های گوناگون به نوآورى پرداخته و فلسفه خود را بنیاد نهاد. هدف از این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش گردید، کاوش در تأثّر وی از آموزه‌های قرآن کریم می‌باشد که در نوشته...

  سخن دربارۀ تأثیرپذیری فلاسفۀ یونان باستان به‌ویژه افلاطون از اندیشۀ شرقیان و ایران باستان، بسیار گفته شده است. آثار گوناگونی از خود متفکران غربی نیز دربارۀ این مسئله بر‌جای مانده است. ما در این مقاله بر آنیم تا گوشه‌ای از این تأثیرپذیری را در اندیشۀ فلسفی افلاطون، بازخوانی کنیم. نظر برخی مورخان غربی فلسفه دربارۀ زادگاه و منشأ فلسفه، نظر ما را جلب کرده است. امیل بریه بر آن است که نمی‌توان پاسخ...

به طور کلی، تاریخ حاکی از سیر و حرکت تمدّن انسانی از شرق به غرب است. دین و به همراه آن فلسفه از بارزترین و مهمترین بخشهای این فرهنگ و تمدن است. حکمت شرقی از مصر و کلده و هند بر سرزمین فیثاغورس و افلاطون تابیده است و فتح آسیای غربی اگرچه به دست اسکندر انجام یافت، امّا به حرکت مبلّغان بودایی به شام و فلسطین در قرون ماقبل عصر  مسیحی منجر شد و تا ترکیه امروزی نیز پیش رفته بودند.(1) «حتی مورّخ شکاک هم ...

نایپل در اثر اول ادعا می کند هیچ یک از مسلمانان چهار کشور نامبرده اصالتا مسلمان نبوده و جزو نوکیشان محسوب می شوند. اما این نوکیشی حاصلی جز قطع ارتباط آنها با ریشه و تاریخ خود نداشته است. چرا که به عقیده نایپل اسلام از آنها خواسته از تعلقات و هویت ملی خود فاصله بگیرند. شیوه ی نقدی که برای تشریح آثار مذکور اتخاذ شده است، عمدتاً بر اساس نظریات و دیدگاه های مطرح شده در اثر کلاسیک و بسیار بحث برانگیز...

اولین اقدامات اروپاییان برای مطالعه درباره سرزمین‏های شرقی به خصوص شرق اسلامی به قرن‏های سیزدهم و چهاردهم میلادی همزمان با نهضت ترجمه متون اسلامی به زبان‏های اروپایی بازمی‏گردد که با تأسیس دانشگاه‏های اختصاصی از قرن هجدهم میلادی این مطالعات به صورت آکادمیک درآمدند. مطالعات شرق‏شناسی در کشورهای مختلف اروپایی، با توجه به انگیزه‏ها و اهداف مختلف سیاسی، مذهبی و علمی، خصلت و خصوصیات گوناگونی داشته ا...

تصحیح متون یکی از بخش های بسیار مهم و حساس بازشناسی میراث یک ملت است. ایران یکی از کهن سال ترین و پرمایه ترین کشورهای جهان در حوزه متون و تصحیح متون است؛ همچنین، همواره این بحث مطرح بوده است که تا چه میزان در این فن از غربیان آموخته ایم. محمد قزوینی هم یکی از محققان نامور سده اخیر در میهن ماست. سال ها در اروپا زندگی و تحصیل کرد و در آنجا به تصحیح چند متن مهم دست یازید. آیا محمد قزوینی در تصحیح ...

غرب­شناسی شاید مفهومی نسبتاً جدید در علوم سیاسی به­ویژه در ایران باشد. در این مقاله ابعاد مختلف برخورد روشنفکران مسلمان و از جمله ایرانی با پدیده مدرنیته و تأثیر آن بر دریافت ایرانی­ها از غرب بررسی می­شود. سؤال اصلی این پژوهش، نقش مدرنیته در شناخت ایران از غرب (غرب­شناسی) و دلایل تنفر ایرانی­ها از آن است. این پژوهش ضمن بررسی انتقادی روند غرب­شناسی در ایران معاصر با تکیه بر مفهوم مدرنیته نشان می­...

یکی از عمیق ترین مسائلی که از دیرباز اندیشه انسان، به ویژه فیلسوفان را به چالش و تفلسف واداشته، چگونگی رابطه ی عین و ذهن، یعنی نسبت بین شناخت انسان و دنیای خارج است. متفکران شرق و غرب در طول تاریخ فلسفه مواضع مختلفی در قبال این مسأله اتخاذ نموده اند. این تحقیق به صورت مقایسه ای و تطبیقی درصدد بررسی دیدگاه دو فیلسوف برجسته ی شرق و غرب یعنی صدرالمتألهین و کانت در راه حل این معمای بزرگ است. کانت ب...

حکمت شرقی و فلسفه یونانی در برخی از بنیادی ترین مبانی نظری، وجوه مشترکی با هم دارند، همچون ایده و نظریه وحدت وجود که هم شاه بیت معانی در اوپانیشادها (بزرگترین کتاب حکمت هندو) است و هم در اندیشه های فلاسفه بزرگی چون هراکلیت (کاپلستون، 1368، 55)، افلاطون و فلوطین حضوری بارز دارد.1 سروپالی رادا کریشنان، متفکر بزرگ هندی، برخی از این اشتراکات و تشابهات (همچون «نوس» و «آتمن») را در کتاب تاریخ فلسفه غ...