قبل از ورود در اصل موضوع ذکر مقدماتی درباره لغت ذمه ، تاریخ مشروعیت عقد ذمه ، چه کسی تصدی ابرام عقد ذمه را با غیر مسلمانان به عهده دارد؟ عقد ذمه با چه افرادی بسته میشود ؟ آیا اجابت درخواست عقد ذمه ، و بالاخره مقتضیات نقض عقد ذمه ، ضروری بنظر میرسد . ذمه بکسر ذال و فتح میم مشدد در لغت بمعنی پیمان و امان است و اهل ذمه بافرادی غیر مسلمان اطلاق می شود که در کشور اسلامی اقامت گزینند مانند یهود ، ن...

چکیده بسیاری از قوانین اصولی، قواعد فقهی و احکام شرعی به ظاهر آیات و روایات مستند هستند و یکی از شایسته‏ترین مراجع تشخیص ظواهر، عرف است. بررسی متون فقهی نشان می‌دهد که علمای اهل سنت از پدیده‌ی عرف با واژه‌های عرف و عادت نام برده‌اند و تا دو قرن اخیر کاربرد این واژگان در متون فقهی و اصولی شیعه نیز معمول بوده است. در دو قرن اخیر، ادبیات فقه شیعه به ایجاد واژگان جدیدی برای این پدیده روی آورده است...

الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه از موضوعات بحث ‌برانگیز در فقه اسلامی است. گروهی بر این باورند که زن باید در خانه بنشیند و به مسئولیت‌های همسری و مادری مشغول باشد و حضورش در جامعه تنها در موارد ضروری مجاز است. گروهی دیگر از این نظریه انتقاد کرده و حضور اجتماعی زن را حقّ مشروع وی به شمار آورده‌اند. اختلاف ‌نظر در این مسئله ناشی از تنافی ظاهری ادله‌ی قرآنی و روایی مربوط به آن است. ا...

بیمه در جهان اسلام سابقه ای نداشته و نظام بیمه ای به شکل امروزی منشائی اروپایی دارد. با ورود این پدیده به جهان اسلام فقهای مسلمان به بحث و اظهار نظر درباره مشروعیت و عدم مشروعیت آن پرداخته اند. فقهای شیعه اکثراً به صحت و مشروعیت آن فتوا داده اند. که برخی صحت این عقد را با استناد به عموم ادله اثبات کرده اند و برخی صحت آن را با تطبیق بیمه با عقود معین فقهی بیان کرده اند. مخالفان مشروعیت بیمه اشکال...

در دوران معاصر که موج فکری بسیار گسترده ای در رابطه با احیای حقوق بشر به راه افتاده ، رجم از جمله موضوعاتی است که ذهن اندیشمندان اسلامی را بیش از پیش به خود مشغول ساخته است. از این رو ، بر متفکران و فقیهان مسلمان لازم آمده که با تمام توان خود، در برابر هجمه های فرهنگی بایستند و با منطقی روشن و کلامی متقن ، از ساحت مقدس این دین آسمانی دفاع نمایند. در فصل های اول و دوم این پژوهش ، به شرح مفاهیم و...

اقرار شخص مفلس در امور مالی و غیر مالی از مسائل مهم افلاس (ورشکستگی) است. عده ای اقرار شخص ورشکسته را در عین و دین نافذ می دانند و می گویند: مقر با غرماء شریک می شود؛ اما عده ای دیگر قائل به عدم مشارکت مقرله اند و گروهی بین اقرار به عین و اقرار به دین تفکیک قائل شده اند. با عنایت به اینکه در حقوق ایران اقرار مفلس و ورشکسته نسبت به اموال خود بر ضرر دیان نافذ نیست، در این پژوهش، سعی شده اقوال فقه...

در آموزه های اسلامی، طلاق به انواع مختلفی تقسیم شده است. پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای به بررسی طلاق خلع و طلاق مبارات در فقه اسلامی و حقوق مدنی پرداخته است. هرگاه زن از شوهر خود متنفر گردد، و خواهان طلاق باشد، این طلاق را طلاق خلع می گویند. طلاق مبارات نیز آن است که هر یک از زوجین از دیگری متنفر و بیزار باشند. بعد از وقوع این دو طلاق، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند؛ زیرا این طلاق ها از نوع ط...

حق ارتفاق از موضوعات مهم زندگی انسان در امور معیشتی ومعاملاتی می‌باشد. بنابراین گاهی انسان‌ها نیازهای دیگران را می‌بینند وبرای رفع نیازشان به آنها کمک می‌کنند. حق ارتفاق مصادیقی می‌باشد: دارای ازجمله آنها می‌توان حق شرب، حق مجری، حق مسیل، حق مرور وحق جوار را نام برد ودرمورد مشروعیت حق ارتفاق می‌توان گفت که ادله عامی که مورد استناد فقهای مذاهب خمسه باشد موجود نیست ودر قرآن مجید آیاتی مخصوص دربار...

یکی از موانع نکاح از منظر فقه اسلامی، بر اساس قاعده نفی سبیل نکاح فرد مسلمان با غیر مسلمان است. این مقاله شامل سه پرسش می‌باشد که بر آن‌ایم تا به این سؤالات پاسخ دهیم. سؤال نخست: اقوال فقهای امامیه در خصوص نکاح با کفار چیست؟ دوم: ادله حرمت نکاح با کفار از منظر فقه امامیه و قاعده نفی سبیل چگونه ارزیابی می‌شود؟ سوم: در تعارض قاعده فقهی نفی سبیل با سایر قواعد چگونه عمل می‌شود؟ در پاسخ پرسش اول این...

چکیده برای اعتلاء و تضمین حقوق و آزادیهای شناخته شده بشری در دو میثاق بین المللی موازین الزام آوری در خصوص اصول کلی حقوق جزاء ، تعیین جرایم و مجازاتها تدوین شده است. با وجود آن که در قانون اساسی و قوانین عادی کیفری بسیاری از این موازین مورد شناسایی قرار گرفته، اما مسائلی مانند محتوای اصل 167 ق.ا و محتوای ماده 214 ق.آ.د.ک، تفاوت احکام زن ومرد در دیه ،مسئولیت کیفری و قصاص ، تفاوت احکام مسلمان...