علم روان کاوی، با شناخت ضمیر ناخودآگاه و کشف سطوح مختلف شخصیت انسان، توانسته است ساحت های پنهان روان را تحلیل کند. نقد روان کاوانه با کمک این علم تلاش می کند تا با بررسی پیوندهای میان ادبیات و روان انسان، تحلیلی روان شناختی از آثار ادبی ارائه دهد. در این میان به نظر می رسد که دو اثر بلقیس سلیمانی یعنی به هادس خوش آمدید و بازی آخر بانو قابلیت نقد روان شناختی دارند. این پژوهش به شیوه ی کتابخانه ا...

انسان پس از گذشت هزاران سال از تاریخ حیات خود هنوز نتوانسته برای پاره‌ای از پرسش‌هایش پاسخ قانع‌کننده‌ای بیابد. با وجود همه پیشرفت‌های علمی، هنوز نمی‌دانیم از کجا آمده‌ایم و به کجا می‌رویم و در اقیانوسی پر از رمز و راز، عاجز از یافتن پاسخی مناسب، به سراغ آفریننده این اقیانوس می‌رویم. اما این مفهوم و وجود چنین آفریننده‌ای خود مسأله‌ای پیچیده و دشواری است. مفهوم «خدا» از جمله مفاهیمی است که در ...

در تاریخ نقد ادبی، نمایش‌نامه هملت همواره به عنوان مرجع ادبی در زمینه تحلیل گفتمان روان‌شناختی تلقی شده است، در حالی‌که به تعبیر زیگموند فروید موضوع استیصال در شخصیت پرنس هملت در هنگامه تصمیم و اقدام به انتقام از مرگ پدر ریشه در تمایلات ادیپی و سرکوب این گرایش در وجود او دارد. منتقد فرانسوی، ژاک لاکان، بر این باور است که نمی‌توان به نمایه نمایش‌نامه شکسپیر را تنها محدود به تظاهرات ادیپی هملت دا...

     این نوشتار، با بهره­گیری از نظریه­های زیگموند فروید و کارل یونگ، به بررسی روان­شناختی شخصیت سیاوش در شاهنامة فردوسی می­پردازد؛ سیاوش دوران کودکی خود را در پرتو سرپرستی و آموزش­های رستم، سپری می­کند. با مطالعة ساختار توصیفی روان سیاوش، خصیصه­های اخلاق­مداری و عواطف غایی انسانی در وجود او به وضوح دیده می­شود. این امر شاید از «فراخود» و فعالیت عالی آن در وجود سیاوش نشأت گرفته است، بر خلاف پدر...

یکی از مهم‌ترین وجوه زیبایی شناسانه رمان مدرن، بهره‌گیری از تمهید جریان سیال ذهن است. مفهوم سیالیت ذهن در اوایل قرن قبل و تحت تاثیر اندیشه‌های زیگموند فروید وکارل گوستاو یونگ به منصّه ظهور رسید. در ادبیات مدرن، جریان سیال ذهن تهمیدی است که در آن هنرمند از بیان ذهنیات شخصیت‌های داستان که آمیزه‌ای از ادراکات، خاطرات و تداعی‌ها هستند آگاهانه بهره می‌گیرد و به کمک  تک‌گویی درونی، روایت نامنسجم اما ه...

گ‍ئ‍ورگ وی‍ل‍ه‍ل‍م ف‍ری‍دری‍ش هگل فیلسوف آلمانی(1831-1770 میلادی) در کتاب پدیدارشناسی روح، بخشی را به دیالکتیک خدایگان و بنده اختصاص داده و به روابط قدرت بین دو فرد در کوچک­ترین واحد تجمع انسانی در تاریخ تطور روح مطلق پرداخته بود که در قرن بیستم میلادی بر شکل‌گیری اندیشه‌های ژک لکان که از پیروان جدید زیگموند فروید در روان­کاوی در آن هنگام بود، تأثیر گذاشت؛ به نحوی که او مفهوم میل به مو...

در این مقاله، متامورف فراتر از یک تکنیک انیمیشن، و به­عنوان شیوه­ای بیانی که ساختار استعاری دارد، مورد مطالعه قرار می­گیرد. منظور از ساختار استعاری، ساختاری دو بخشی است که در آن دو شکلی که قرار است به هم تبدیل ­شوند، دارای شباهت­های ظاهری و یا مفهومی با یکدیگرند. این شباهت، عامل جانشینی و معناسازی است. همچنین این تکنیک را می­توان قابل مقایسه با شعر و رویا که مصادیق تخیل شاعرانه­اند، دانست. هدف ...

جنسیت نه داده‌ای طبیعی بلکه یک پی‌آمد اجتماعی-فرهنگی و یک تأثیر پدیداری پیرامون جنس است. موضوعی که باید در بافت تاریخی ایران و در دوره‌های مختلف مورد تأمل قرار گیرد. از سوی دیگر نوع نگرش افراد و جامعه به این موضوع همیشه تحت قید و بندهای معرفتی و روان‌شناختی بوده است. بازنمایی جنسیت در تصاویر عکاسی می‌تواند شاهدی برای عینیت بخشیدن به چنین محدودیت‌هایی باشد. بنابراین می‌توان پرسید، چه رابطه‌ای بی...

مفهوم امنیت از کلیدی‌ترین موضوعات روانشناسی بالینی و شخصیت (از یک سو) وروابط بین‌الملل (از سوی دیگر) است و در نظریه‌های مختلف روانشناسان بزرگ (مانند زیگموند فروید، اریک فروم، کارن هورنای، آلفرد آدلر و آبراهام مازلو) همانند نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل، پیرامون این مفهوم بحث و بررسی انجام شده است. به همین دلیل، در این نوشتار، حکومت برخی از دولت‌های جهان بر اساس تحلیل روانشناختی از مفهوم امنیت، ...