بایزید بسطامی یکی از مشهورترین و برجسته ترین عارفان ایرانی است که رد پای سخنان و مقامات او در جای جای متـون عـرفانی و ادبی ما آشـکار است. این مسئله نشان دهنده تـأثیر عمیق شخصیت، آرا و اندیشه های او بر عرفان و نیز ادبیات عرفانی است. این پژوهش به بررسی و بازشناسی شخصیت و آرای بایزید بسطامی می پردازد و به دنبال بررسی تأثیر شخصیت و آرای او در عرفان و خصوصاً ادبیات عرفانی است. از آنجا که بایزید بسطام...

پژوهش حاضر در صدد است تا با بررسی ویژگی های اساسی مفهوم ایمان در عرفان مکتب خراسان به وجه متمایز کننده ی آن که این مکتب را در سده ی سوم و چهارم شاخص ساخته است بپردازد و تأثیر آن را بر بینش فردی و اجتماعی عرفا آشکار نماید و از این طریق جایگاه آن را در تأثیر پذیری و یا تأثیرگذاری بر دیگر رویکردهای همزمان یا بعدی مشخص نماید . در این خصوص نخست به مفهوم ایمان در آرای کسانی چون بایزید بسطامی ،ابوالحس...

مجموعۀ تلویزیونی گوهر کمال (1377) از جمله سریال هایی بود که در دهۀ هفتاد به نویسندگی و کارگردانی عباس رنجبر از شبکۀ اوّل سیمای ج. ا. ایران نمایش داده می شد. این سریال در لحظه هایی یادآور رمان سال بلوا (1371) نوشتۀ عباس معروفی است؛ اما بیننده در تیتراژ ابتدایی و انتهایی هیچ نشانی از اقتباس یا اقتباس آزاد نمی بیند؛ درحالی که در سکانس ها و نماهایی از آن مجموعۀ تلویزیونی آشکار است که عباس رنجبر در ن...

جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی در سال 1939 م/1318ش آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی متعددی در ایران داشت. حضور نظامی متفقین در ایران در خلال سال‌های 1324-1320، همواره مورد توجه بسیاری از مورخان بوده است. دولت‌های فروغی، قوام، سهیلی، بیات، صدر الا شرف و حکیمی در این مقطع زمانی روی کار آمدند. فروغی به عنوان نخستین نخست‌وزیر پس از برکناری رضاشاه، نقش تعیین کننده ای در آرا...

عبدالله بن عباس در منابع روایی و تاریخی، دارای فضایل خاص و برجسته ای شمرده شده که هیچ یک از یاران پیامبر اسلام(ص) را یارای رسیدن به آن ها نبوده است. ادعای رؤیت جبرئیل از سوی وی، دعای ویژه پیامبر اسلام(ص) در حق او ـ که موجب می شود سخنان ابن عباس در تفسیر قرآن جایگاهی بلامنازع یابد ـ و القاب و مقامات ممتاز، از جمله این فضایل است. اما توجه به زمینه های شکل گیری خلافت عباسیان و درگیری های آنان با ع...

حضور دین مقدس اسلام در شبه جزیره ی عرب، نه تنها بر رفتار و کردار مردم عرب، و پس از فتوحات بر سراسر جهان تأثیر شگرفی داشت، که حتی بارزترین ویژگی عرب ها؛ یعنی خطابه و شعر را تحت الشعاع خود قرار داد. به سخن دیگر، نزول قرآن کریم در آن زمان و سامان، بر تمامی ابعاد مردم عرب و غیر عرب، تحول آفرین بود و خطابه های سهمگین و چکامه های بلند و بلیغ شاعران عرب، در آستان نثر رسا و اسلوب و شیوه ی گویای کلام مب...

با تشکیل حکومت صفویه (907 هـ.. ق) سرزمین ایران بعد از قرن­ها فرمانروایی بیگانگان دوباره به کشوری قدرتمند و مستقل در شرق بدل شد، احیاء امنیت داخلی و قانون و نظم و تجدید سازمان سپاه و اصلاح نظام اداری و اقتصادی در طول مدت حکومت صفویه، به خصوص دوره شاه عباس اول (1038-996 هـ.. ق) باعث شد که به حکومت صفویه هویت ارضی و سیاسی دهد. در این میان بررسی وضعیت اقتصاد ایران در زمینه روشن شدن ساختار مالی و دا...

اندیشه‌های بایزید را نخستین بار هجویری، در قرن پنجم هجری در شبه قاره منتشر کرد. پس از آن سلسله‌های صوفیه ی هند مثل سهروردیه و چشتیه و نقشبندیه و شطاریه و قادریه هر یک به نوعی از اندیشه‌های بایزید تأثیر پذیرفتند و برخی از آن ها، بایزید را در سلسله ی سند خود جای دادند. مهمترین مسأله ی صوفیان شبه قاره در قبال بایزید، شطحیات او بود. هجویری نخستین کسی است که به تفسیر و تبیین شطحیات بایزید در شبه قار...

چکیده: با مطالعۀ مبانی و زمینه‌های پیدایش مکاتب ادبی غرب و ادبیات مشرق‌زمین قرابت‌هایی میان این دو یافت می‌شود که نشان می‌دهد بسیاری از این مکتب‌ها قرن‌ها پیش از پیدایش رسمی خود در اروپا، نمودهایی در ادب فارسی داشته‌اند. مکتب سوررئالیسم که تشابهات بسیاری میان مؤلفه‌های آن و خط فکری و زبان عارفان ایرانی همچون بایزید بسطامی، شیخ‌ابوالحسن خرقانی، عین‌القضات همدانی، روزبهان بقلی، بهاءولد، مولانا جل...

در دوران صفویان ایلات و طوایف کرد نقش مهمی در فعالیت‌های سیاسی ایفاء می‌کردند و می‌توان گفت این نقش در دوران حکمرانی شاه عباس اول اهمیت بیشتری داشت. یکی از این ایلات، کردهای برادوست بودند که در مناطق شمال‌غربی ایران و در نواحی ارومیه و اشنویه سکونت داشتند؛ این در حالی بود که پیش از شاه عباس اول قلمرو ایلیاتی کردهای برادوست در سرزمین عثمانی قرار داشت. کردهای برادوست در دوران حکومت شاه عباس اول ب...