نظریه تناسخ مصطلح به عنوان یکی از آموزه های محوری ادیان هندی و بودایی، از دیرباز محل مجادلات کلامی، فلسفی و عرفانی در میان مسلمانان بوده که غالباً با دلایل متعدد و متقن به ابطال آن رأی داده اند. در این میان برخی گروه ها و فرق غیر رسمی مسلمانان، نظریه تناسخ را پذیرفته یا منتسب به پذیرش آن شده اند. همین امر دامنه مباحث تخصصی در مورد این نظریه را به حوزه های مختلف معرفتی و تا دوره معاصرسرایت داده ا...

مذهب شیعه همواره مدعی پویایی و قیام برای نیل بیشتر به آرمان‏ها و بهبود حیات دنیوی و اخروی انسان بوده و در این راستا، همواره با موانع باطل در ستیز بوده است، این مقوله با توجه به آموزه های اسلام، به جریانی ثابت در تفکر شیعی تبدیل شده است. قیام در اندیشه شیعه متمایز از مفاهیمی چون شورش و اقدام به سیف است. در میان شیعیان و در ادوار تاریخی‏شان بعد از حادثه کربلا، قیام امام خمینی به‏لحاظ توفیق در ایج...

ظهور اسلام، سطح آگاهی های مردم جزیرة العرب را ارتقا داد، اما پس از ارتحال پیامبر اسلام، با پیدایش احزاب سیاسی ای که پشتوانه فکری و عقیدتی داشتند، امت اسلامی گرفتار تشتت و اختلافات گسترده ای شد. در تقابل با جریان فکری امویان، به عنوان حزب عربی، که تأکید بر نژاد برتر عرب و اجرای سیاست های ضد دینی داشتند، اندیشه تساوی گرایی و مخالفت با تبعیض نژادی میان ملت ها با عنوان «اصحاب تسویه» ظهور کرد؛ این گ...

ظهور و بروز طیف‌های گسترده و متنوع با اندیشه‌های متقابل در حوزه مدعیان مهدویت، آموزه مهدویت و مهدی‌باوری را، که عامل انسجام‌بخش ملل و فرق اسلامی و حتی سایر ادیان الاهی انگاشته می‌شد، به صورت نوعی مسئله و آسیب دینی و مذهبی در آورده است؛ چه اینکه فقدان مفهوم‌شناسی دقیق مهدویت در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اخلاقی، عرفانی و کلامی، و همچنین تفکیک‌نکردن در معانی لغوی و اصطلاحیِ مهدویت و تعیین مص...

اطلاعات نگاشته شده در منابع جغرافیای تاریخی به دلیل سوگیری کمتر، حائز اهمیت است. دسته‌ی عظیمی از این داده‌ها در مورد فرق شیعه است که با رویکرد میدانی و تجربی از سوی جغرافی‌نویسان مسلمان به نگارش درآمده است. در این پژوهش براساس روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد تاریخ اجتماعی جایگاه فرق شیعه از دیدگاه جغرافی­نگاران مورد بررسی قرار می­گیرد و گفتمان حاکم بر جغرافیای تاریخی این داده‌ها استخراج و دسته­...

-1 بخش اول: تاریخچه بحث ایمان و کفر را تشکیل می دهد که عنوان مقدمه بخود می گیرد. تاریخچه این بحث با تاریخ پیدایش علم کلام اسلامی گره می خورد و نقطه عطفی است برای ظهور فرق معتزله، که از آن به بعد عقاید و آراء آنها منتشر گشته، بحثهای کلامی پیرامون مسئله مذکور و مسئله خلق قرآن و بحث از قدر و و جدالها بر سر مسئله امامت و ... یکی پس از دیگری به اوج خود می رسد. لذا آنچه در مقدمه رساله حاضر آمده، گزار...

مفهوم ایمان در فرهنگ اسلام، مفهومی اساسی و با اهمیت است. هم در قرآن کریم و هم در متون حدیثی، بحث از ماهیت ایمان، متعلقات و آثار آن به چشم می خورد. در حوزه جبر و اختیار و همچنین فضل و فیض الهی نیز، آیات و روایات قابل توجهی را می توان بیان داشت، اما در خصوص نقش هریک از اختیار و فیض در ایمان، به ظاهر با آیات و روایات کمتری مواجه هستیم، به گونه ای که تعداد روایاتِ این حوزه از تعداد انگشتان دست هم تج...

عنوان پژوهش سیر تاریخی خوارج تا پایان عباسیان می باشد. از آنجا که بروز حوادث.و رخدادها معلول علت های متعددی می باشند که در بستر مناسبات اجتماعی جامعه شکل گرفته و زمینه رشد می یابند، پدیده خروج نیز از این شرایط مبرا نبود از جمله این عوامل عبارتند از: تأثیر زندگی قبیله ای تأثیر سقیفه در شکل گیری بحرانهای جدید، فتوحات خارجی دوران عثمان بهره برداری سیاسی معاویه از قتل عثمان وتوطئه خزند? امویان و سا...

مناطق کردنشین به دلیل تنوّع مذهبی و وجود تفکرات آیینی فراوان، یکی از حوزه‌های پیچیده در زمینة فرق و مذاهب است و کمبود تحقیقات و مطالعات علمی در این خصوص مزید بر علت بوده، بر این پیچیدگی می‌افزاید. بیشترین جمعیت کردها پیرو مذهب شافعی از اهل سنّت‌اند. این وضعیت در ایران، عراق، ترکیه و سوریه ثابت بوده و این خصیصة مذهبی ایشان وجه تمایز آنها با همسایگانشان است؛ زیرا همسایگان عرب، ترک، لر و فارس آنها، ...