علم بلاغت، یکی از مهم‌ترین علوم ادبی است که قواعد و اصول آن برای تبیین و توضیح فصاحت و بلاغت کلام به کار می‌رود؛ و علم معانی، یکی از شاخه‌های اصلی بلاغت است که کلام را از نظر معانی ثانوی و موافقت آن با حال و مقام می‌سنجد. نخستین کتاب‌های بلاغی به زبان عربی نگاشته شد و همواره مورد توجه علمای بلاغت فارسی بوده‌است. پایبندی اهل بلاغت فارسی به تعاریف و قواعد بلاغت عربی و بی‌توجهی به تفاوت‌ها و ویژگی...

رمان «سیذارتا» که توسط هرمان هسه، نویسنده اهل آلمان نگاشته شده است، در زمره برترین داستان­های عرفانی- تعلیمی ادبیات معاصر جهان، از دید جهان­بینی و آموزه‌های تبلیغی، همگونی­ها و مطابقاتی شگرف با تعالیم شاهکارهای کلاسیک ادبیات فارسی دارد. این نوشتار در پی آن است که با رویکردی تطبیقی و با گستردن دامنه بازنمایی همسانی­ها میان رمان «سیذارتا» و ادب عرفانی و تعلیمی فارسی به حیطه درونمایه‌‌ها،...

«هدیه‌‌الاخیار» یا «شرح تحفه‌‌الاحرار» اثر «محمد رضا ملتانی» فرزند « محمد اکرم ملتانی»، از فارسی‌ نویسان شبه قاره در قرن یازدهم، اگرچه از آثار دست دوم ادب فارسی محسوب می‌شود، قطعا به دلیل دانش و اطلاعات سرشار و دقت فراوان شارح در فحص و بحث و بیان ظرایف لغت، دستور، معانی و بیان راهگشای محققان و دانشجویان در شرح دشواری های «تحفه‌‌الاحرار جامی» خواهد بود. ملتانی از خادمین شیعه‌ مذهب شهنشاه اورنگ‌ز...

فارسی‌زبانان در دورۀ اسلامی از خط عربی برای نگارش آثار خود استفاده کردند. برخی کاستی‌ها در این خط موجب شده است تا شماری از ضبط‌ها و ویژگی‌های زبانی، مخصوصاً در حوزۀ مصوّت‌ها و برخی صامت‌های خاص زبان فارسی، در آن خط منعکس نشود و بخشی از پژوهش‌های زبان‌شناختی مرتبط با زبان فارسی با کاستی‌هایی روبه‌رو شود. از سویی، آگاهی ما از ضبط بسیاری از واژه‌ها منحصر به شماری از لغت‌نامه‌ها است که بیشترآن‌ها متأ...

انطباق واجی به تغییراتی گفته می‌شود که بر وام‌واژه‌های زبان اِعمال می‌شود تا ساخت واجی وام‌واژه‌ها با نظام آوایی آن زبان هماهنگ شوند. در پژوهش حاضر، نحوة انطباق واجی واکه‌های زبان انگلیسی با فضای واکه‌ای زبان فارسی در چارچوب نظریة همگونی شنیداری بررسی شده است. نظریة همگونی شنیداری، انطباق واجی را نوعی تغییر واجی در زبان وام‌گیرنده می‌داند که با حداقل تغییرات آوایی در فضای آکوستیکی گفتار همراه اس...

بی گمان ، اصطلاحات دستوری به تنهایی کمک چندانی در آموختن زبان بیگانه نمی کنند، اما باید توجه داشت که چنانچه دستور زبانی ، به هر دلیل، به زبان فارسی نوشته شود ، باید تفاوت های میان اصطلاحات دستوری این دو زبان نیز در نظر گرفته شوند تا خوانندگان دچار لغزش نشوند . بیشتر نویسندگان دستور آلمانی در ایران ، آلمانی دانهای ایرانی اند که گاهی در برگردان اصطلاحات دستوری دچار خطا شده اند ، امری که می توان د...

مقالۀ حاضر با هدف توصیف واکه های ساده در گویش لکی نورآبادی در تقابل با فارسی نوشتاری معیار نگاشته شده است. بر این مبنا، به دنبال مقدمه ای کوتاه مشتمل بر جای گاه این گویش در خانوادة زبان های ایرانی، به ارائۀ مجموعه ای از تحلیل های ساختاری در آن می پردازیم. تحلیل فوق، با تأکید بر نقش واجی کشش واکه ای در گویش، واکه های ساده در آن را در چهار دسته: 1. پسین و گرد [/u/, /:ɔ/, /ɔ/, /:ɑ/, /ɑ/]، 2. پیشین...

داستان موش­وگربه و تقابل آن­ها مضمونی رایج در ادب فارسی است. موش­وگربه عبید به دلیل شهرت آن میان مردم و کودکان بارها جزو ادبیات مکتب­خانه­ای و در شمار کتاب­های درسی چاپ شده است.این داستان از داستان­های پرخواننده در میان کودکان و از کتب پرشمارگان در تاریخ نشر ایران به حساب می­آید. داستان های موش و گربه در آثار ادبی فارسی بازتاب گسترده یافته و داستان­های کوتاهی در قالب نظم و نثر نگاشته شده است؛ ع...

در نوشتار حاضر با قبول این واقعیت که زبان قدمتی بس دیرینه داشته و در اصالت و تقدم آن بر خط جای شبهه نیست نگارنده فرض بر این نهاده که در طول فرایند یادگیری – یاددهی زبان فارسی ( به ویژه در پایه های ابتدایی ) برخی از دشواریها بروز می نماید که رابطه چندانی با هوش و تواناییهای یادگیری و فراگیران ندارد ‘ بلکه بخش اعظم مشکلات ریشه در کاستیهایی دارد که به علتهای مختلف زبان فارسی را ( همانند بسیاری از ...

تا امروز و پس از گذشته قرن ها از میلاد مبارکپیشوای مذهب جعفری امام ششم شیعیان حضرت جعفر صادق(ع) در سال 82 هـ ق بیش از 220 عنوان کتاب ارزشمند به زبان های عربی و فارسی درباره سیره رفتاری و عملی این امام بزرگوار نگاشته شده است. از جمله این آثار می توان به کتاب ارزشمند الامام الصادق ضمیر المعادلات نویسنده توانای لبنانی مسیحی یاد کرد که به حق با وجود این که مذهب او مسیحیت بوده است اما در باب شیعه و...